Ferill 797. máls. Aðrar útgáfur af skjalinu: PDF - Word Perfect.


151. löggjafarþing 2020–2021.
Þingskjal 1741  —  797. mál.




Svar


fjármála- og efnahagsráðherra við fyrirspurn frá Loga Einarssyni um eignir og tekjur landsmanna árið 2020.


    Svar við fyrirspurninni byggist á skattframtalsgögnum einstaklinga fyrir tekjuárin 1998– 2020 frá embætti ríkisskattstjóra þar sem það eru bestu og heildstæðustu upplýsingarnar sem völ er á um eignir og tekjur landsmanna. Gögnunum er raðað eftir fjölskyldunúmeri framtals. Tveir samskattaðir aðilar teljast saman sem ein fjölskylda, óháð því hvort um er að ræða hjón eða samskattað par. Einhleypur aðili, þ.m.t. einstætt foreldri, telst sem ein fjölskylda og ósamskattað par í sambúð telst sem tvær fjölskyldur. Vert er að hafa í huga að þar sem hér er stuðst við skattframtöl telst unglingur í foreldrahúsum í þessari röðun sem ein fjölskylda frá og með 16 ára aldri þrátt fyrir að sami unglingur komi fram sem barn á framfæri framteljanda á öðru framtali. Þar sem flestir í þeim hópi eiga litlar eignir og hafa lágar eða engar tekjur hafa þeir ekki teljandi áhrif á tölulegar niðurstöður varðandi þann hóp sem á mestar eignir eða hefur hæstar tekjur. Öðru máli gegndi ef um væri að ræða tölur um heildardreifingu eigna og tekna eða meðaltöl og miðgildi framteljenda. Í svarinu er því ekki gerð tilraun til þess að skilgreina „landsmenn“ sem fólk sem telst vera orðið fullorðið eða t.d. sem er á vinnumarkaði heldur eru þeir taldir saman hér sem framteljendur í skilningi skattalaga. Í gögnunum eru einnig meðtaldir þeir einstaklingar og aðilar í sambúð sem eru með afbrigðilega álagningu, eða handreiknaðir, eins og sá hópur er oft nefndur sökum þess að sérfræðingar Skattsins þurfa að handreikna álagningu þeirra. Þetta eru einstaklingar þar sem framtölum er að einhverju leyti ábótavant og er algeng ástæða fyrir handreikningi búseta erlendis hluta úr ári. Á árinu 2020 voru samtals 240.262 fjölskyldur í gögnum ríkisskattstjóra miðað við framangreinda skilgreiningu á framteljendum, 10%-hópurinn er námundaður við 24.000 fjölskyldur, 5%-hópurinn er námundaður við 12.000 fjölskyldur, 1% við 2.400 fjölskyldur og 0,1%-hópurinn við 240 fjölskyldur. Samkvæmt niðurstöðum álagningar ársins 2021 vegna tekjuársins 2020 námu heildareignir landsmanna 7.678 milljörðum kr., eigið fé landsmanna var 5.298 milljarðar kr. og heildartekjur landsmanna voru 2.043 milljarðar kr. með fjármagnstekjum og 1.919 milljarðar kr. án fjármagnstekna.
    Gæði gagnanna eru að mestu leyti óbreytt yfir þann tíma sem hér um ræðir með þeirri undantekningu þó að á framtali 2009 voru innstæður og vextir af innstæðum forskráð í fyrsta sinn á skattframtöl og hafa verið það síðan. Þetta þýddi að innstæður og vextir af innstæðum hækkuðu gríðarlega á milli framtala 2008 og 2009. Það hafði hins vegar ekki afgerandi áhrif á hlutfallstölurnar á þessum tíma. Þá er rétt að taka fram að hlutabréf eru talin á nafnvirði í þessum gögnum og fasteignir eru taldar á fasteignamatsverði. Þá skal sérstaklega tekið fram að uppsöfnuð lífeyrisréttindi eru ekki talin fram sem eignir á skattframtali og eru þau því ekki talin með í þessari nálgun þótt lífeyrisréttindi séu með verðmætustu eignum hvers einstaklings.

     1.      Hvert var eigið fé þeirra a) 5%, b) 1%, c) 0,1% landsmanna sem mest áttu árið 2020 og hvert var hlutfall eigin fjár þeirra af eigin fé allra landsmanna árið 2020? Hverjar eru sambærilegar tölur fyrir árin 1998–2019?
    Eigið fé þeirra 5% framteljenda sem áttu mestar eignir við árslok 2020 var 2.076 milljarðar kr. samkvæmt niðurstöðum álagningar 2021 og hlutfall eigin fjár þeirra af eigin fé allra framteljenda var 39,2%. Eigið fé þess 1% framteljenda sem áttu mestar eignir áttu við árslok 2020 var 902 milljarðar kr. og hlutfall eigin fjár þeirra af eigin fé allra framteljenda var 17%. Eigið fé þess 0,1% framteljenda sem mest áttu við lok árs 2020 var 293 milljarðar kr. og hlutfall eigin fjár þeirra af eigin fé allra framteljenda var 5,5%. Sambærilegur tölur fyrir árin 1998–2019 er að finna í töflu 1.

Tafla 1. Upphæð og hlutfall eigin fjár hjá þeim hluta framteljenda sem mest áttu af heildar eigin fé 1998–2020, raðað eftir heildareignum.

Efstu 5% Efsta 1% Efsta 0,1%
Ár Eigið fé, millj. kr. Hlutfall af heild Eigið fé, millj. kr. Hlutfall af heild Eigið fé, millj. kr. Hlutfall af heild
1998 228.350 38,5% 99.660 16,8% 29.352 4,9%
1999 259.070 38,0% 113.422 16,6% 32.538 4,8%
2000 286.654 37,7% 124.563 16,4% 37.231 4,9%
2001 318.178 37,1% 137.221 16,0% 39.348 4,6%
2002 346.316 38,1% 155.928 17,1% 49.443 5,4%
2003 390.889 38,6% 180.944 17,9% 60.941 6,0%
2004 445.154 38,1% 201.653 17,2% 64.114 5,5%
2005 571.814 37,2% 254.767 16,6% 79.922 5,2%
2006 695.255 40,7% 328.875 19,3% 112.685 6,6%
2007 885.999 43,6% 447.733 22,0% 174.226 8,6%
2008 931.468 47,2% 474.197 24,0% 173.848 8,8%
2009 963.405 50,4% 480.084 25,1% 170.799 8,9%
2010 894.334 56,3% 448.976 28,3% 162.119 10,2%
2011 943.132 50,9% 443.241 23,9% 155.020 8,4%
2012 1.010.625 48,7% 470.267 22,7% 167.120 8,1%
2013 1.051.922 47,8% 482.697 21,9% 168.667 7,7%
2014 1.126.162 46,1% 506.336 20,7% 167.754 6,9%
2015 1.249.385 44,4% 559.353 19,9% 186.879 6,6%
2016 1.388.292 43,5% 612.632 19,2% 201.323 6,3%
2017 1.646.667 42,0% 718.550 18,3% 236.596 6,0%
2018 1.864.000 40,8% 802.139 17,6% 260.224 5,7%
2019 1.998.910 40,1% 864.983 17,3% 282.236 5,7%
2020 2.076.087 39,2% 902.242 17,0% 292.957 5,5%

     2.      Hverjar voru heildareignir þeirra a) 5%, b) 1%, c) 0,1% landsmanna sem mest áttu árið 2020 og hvert var hlutfall heildareigna þeirra af heildareignum allra landsmanna árið 2020? Hverjar eru sambærilegar tölur fyrir árin 1998–2019?
    Heildareignir þeirra 5% framteljenda sem áttu mestar eignir í lok árs 2020 samkvæmt skattframtölum voru 2.316 milljarðar kr. og hlutfall eigna þeirra af heildareignum allra framteljenda var 30,2%. Heildareignir þess 1% framteljenda sem mestar eignir áttu í lok árs 2020 voru 944 milljarðar kr. en það svarar til 12,3% af heildareignum allra framteljenda. Heildareignir þess 0,1% framteljenda sem mestar eignir áttu í lok árs 2020 voru 300 milljarðar kr., eða sem nam 3,9% af heildareignum. Sambærilegar tölur fyrir árin 1998–2019 koma fram í töflu 2.

Tafla 2. Upphæð og hlutfall heildareigna hjá þeim hluta landsmanna sem mestar eignir áttu 1998–2020.

Efstu 5% Efsta 1% Efsta 0,1%
Ár Heildareignir, millj. kr. Hlutfall af heild Heildareignir, millj. kr. Hlutfall af heild Heildareignir, millj. kr. Hlutfall af heild
1998 271.489 28,3% 115.708 12,1% 35.299 3,7%
1999 302.888 27,6% 125.126 11,4% 35.570 3,2%
2000 341.328 27,6% 140.171 11,3% 41.876 3,4%
2001 379.203 27,0% 154.552 11,0% 45.720 3,3%
2002 406.230 27,1% 169.783 11,3% 52.777 3,5%
2003 459.505 27,5% 196.977 11,8% 64.891 3,9%
2004 534.942 27,8% 225.007 11,7% 70.273 3,6%
2005 700.350 28,5% 292.425 11,9% 90.397 3,7%
2006 868.991 30,8% 382.162 13,6% 128.595 4,6%
2007 1.119.197 33,1% 523.029 15,5% 195.915 5,8%
2008 1.196.965 32,7% 554.000 15,1% 200.779 5,5%
2009 1.233.236 32,4% 561.351 14,8% 197.110 5,2%
2010 1.133.966 32,7% 517.756 14,9% 183.550 5,3%
2011 1.148.891 31,8% 500.980 13,9% 169.389 4,7%
2012 1.216.785 31,5% 523.679 13,6% 180.929 4,7%
2013 1.255.310 31,5% 531.540 13,3% 181.580 4,6%
2014 1.319.381 31,3% 547.868 13,0% 174.887 4,2%
2015 1.436.353 31,7% 596.807 13,2% 191.418 4,2%
2016 1.578.257 31,8% 654.087 13,2% 208.293 4,2%
2017 1.851.952 32,0% 758.641 13,1% 241.358 4,2%
2018 2.091.545 31,8% 843.830 12,8% 265.618 4,0%
2019 2.231.966 31,2% 905.327 12,6% 289.100 4,0%
2020 2.316.459 30,2% 944.018 12,3% 299.532 3,9%

     3.      Hverjar voru tekjur tekjuhæstu a) 5%, b) 1%, c) 0,1% landsmanna árið 2020, með og án fjármagnstekna, og hvert var hlutfall tekna þeirra af tekjum allra landsmanna árið 2020? Hverjar eru sambærilegar tölur fyrir árin 1998–2019?
    Heildartekjur með fjármagnstekjum samkvæmt skattframtölum hjá tekjuhæstu 5% framteljenda voru 429 milljarðar kr. árið 2020 og hlutfall tekna þeirra af heildartekjum allra framteljenda var 21,0%. Heildartekjur með fjármagnstekjum hjá tekjuhæsta 1% framteljenda voru 161 milljarðar kr. og hlutfall tekna þeirra af öllum tekjum var 7,9%. Þá voru heildartekjur hjá tekjuhæsta 0,1% framteljenda samtals 54 milljarðar kr. og hlutfall tekna þeirra af heildartekjum var 2,6%. Sambærilegur tölur fyrir árin 1998–2019 er að finna í töflu 3.

Tafla 3. Upphæð og hlutfall heildartekna með fjármagnstekjum hjá tekjuhæsta hluta framteljenda 1998–2020.

Efstu 5% Efsta 1% Efsta 0,1%     
Ár Heildartekjur, millj. kr. Hlutfall af heild Heildartekjur, millj. kr. Hlutfall af heild Heildartekjur, millj. kr. Hlutfall af heild
1998 66.997 18,6% 21.672 6,0% 4.845 1,3%
1999 78.534 19,2% 26.223 6,4% 6.187 1,5%
2000 90.940 19,7% 32.223 7,0% 8.795 1,9%
2001 106.117 20,6% 41.584 8,1% 15.384 3,0%
2002 118.497 21,4% 49.008 8,9% 20.608 3,7%
2003 138.711 23,2% 64.270 10,8% 31.104 5,2%
2004 153.350 23,4% 68.055 10,4% 25.820 3,9%
2005 209.261 27,2% 110.690 14,4% 48.628 6,3%
2006 257.266 28,5% 137.487 15,2% 60.248 6,7%
2007 366.171 33,2% 222.967 20,2% 112.446 10,2%
2008 288.565 26,0% 133.520 12,0% 46.011 4,1%
2009 246.970 23,3% 104.425 9,9% 37.208 3,5%
2010 201.874 20,5% 70.351 7,2% 19.226 2,0%
2011 217.645 20,7% 73.711 7,0% 18.931 1,8%
2012 234.075 21,0% 81.119 7,3% 21.321 1,9%
2013 258.041 21,5% 94.655 7,9% 28.139 2,3%
2014 285.346 22,0% 111.236 8,6% 38.773 3,0%
2015 308.336 22,0% 116.952 8,3% 35.167 2,5%
2016 349.911 22,2% 138.776 8,8% 48.899 3,1%
2017 397.307 22,6% 165.292 9,4% 63.739 3,6%
2018 394.168 21,1% 146.834 7,9% 45.521 2,4%
2019 411.277 21,0% 152.353 7,8% 48.275 2,5%
2020 428.773 21,0% 160.977 7,9% 53.908 2,6%

    Heildartekjur án fjármagnstekna hjá tekjuhæstu 5% framteljenda voru 354 milljarðar kr. árið 2020 og hlutfall þeirra af tekjum allra framteljenda (án fjármagnstekna) var 18,4%. Heildartekjur án fjármagnstekna hjá tekjuhæsta 1% framteljenda voru 107 milljarðar kr. eða sem svaraði til 5,6% af heildartekjum framteljenda (án fjármagnstekna). Heildartekjur án fjármagnstekna hjá tekjuhæsta 0,1% framteljenda voru 21 milljarður kr. og hlutfall þeirra af tekjum allra framteljenda (án fjármagnstekna) var 1,1%. Sambærilegar tölur fyrir árin 1998– 2019 er að finna í töflu 4.

Tafla 4. Upphæð og hlutfall heildartekna án fjármagnstekna hjá tekjuhæsta hluta framteljenda 1998–2020.

Efstu 5% Efsta 1% Efsta 0,1%
Ár Tekjur án fjármagnstekna, millj. kr. Hlutfall af heild Tekjur án fjármagnstekna, millj. kr. Hlutfall af heild Tekjur án fjármagnstekna, millj. kr. Hlutfall af heild
1998 60.323 17,5% 17.549 5,1% 3.190 0,9%
1999 66.840 17,4% 19.128 5,0% 3.120 0,8%
2000 74.571 17,5% 21.671 5,1% 3.769 0,9%
2001 82.241 17,4% 23.302 4,9% 3.790 0,8%
2002 89.664 17,7% 25.973 5,1% 4.778 0,9%
2003 94.730 17,8% 27.794 5,2% 4.991 0,9%
2004 104.895 18,1% 31.697 5,5% 6.232 1,1%
2005 119.925 18,6% 38.150 5,9% 9.177 1,4%
2006 140.442 19,1% 45.783 6,2% 11.250 1,5%
2007 171.639 20,3% 62.240 7,4% 19.735 2,3%
2008 180.983 19,9% 59.871 6,6% 14.239 1,6%
2009 175.460 19,2% 53.418 5,9% 10.756 1,2%
2010 173.744 19,0% 52.169 5,7% 10.430 1,1%
2011 191.841 19,5% 57.271 5,8% 10.431 1,1%
2012 202.984 19,4% 61.046 5,8% 11.187 1,1%
2013 216.772 19,4% 66.734 6,0% 13.636 1,2%
2014 229.779 19,1% 69.855 5,8% 13.756 1,1%
2015 251.739 19,3% 78.548 6,0% 16.798 1,3%
2016 273.321 18,9% 83.109 5,7% 15.899 1,1%
2017 298.780 18,6% 91.678 5,7% 18.845 1,2%
2018 323.962 18,6% 98.705 5,7% 19.689 1,1%
2019 337.655 18,4% 100.814 5,5% 18.570 1,0%
2020 354.100 18,4% 107.165 5,6% 21.341 1,1%

     4.      Hvað áttu tekjuhæstu a) 10%, b) 5%, c) 1%, d) 0,1% landsmanna árið 2020 stóran hluta af annars vegar eigin fé landsmanna og hins vegar heildareignum landsmanna árið 2020? Hverjar eru sambærilegar tölur fyrir árin 1998–2019?
    Tekjuhæstu 10% framteljenda samkvæmt skattframtölum áttu í lok árs 2020 samanlagt 33,6% af eigin fé allra framteljenda og 32% af heildareignum. Tekjuhæstu 5% framteljenda í lok árs 2020 áttu samanlagt 22,1% af eigin fé allra framteljenda og 19,8% af heildareign allra. Tekjuhæsta 1% framteljenda átti við lok árs 2020 samanlagt 8,9% af eigin fé allra framteljenda og 7,0% af heildareignum. Tekjuhæsta 0,1% framteljenda átti við lok árs 2020 samanlagt 2,2% af eigin fé allra framteljenda sem svarar til 1,6% af heildareignum allra framteljenda. Sambærilegar tölur fyrir árin 1998–2019 er að finna í töflu 5.

Tafla 5. Hlutfall eigin fjár af heild og hlutfall heildareigna af heild hjá tekjuhæsta hluta framteljenda 1998–2020.

Efstu 10% Efstu 5% Efsta 1% Efsta 0,1%
Ár Eigið fé Heildareignir Eigið fé Heildareignir Eigið fé Heildareignir Eigið fé Heildareignir
1998 30,1% 28,5% 20,7% 18,4% 9,3% 7,5% 3,1% 2,3%
1999 31,8% 29,1% 22,2% 18,9% 9,7% 7,4% 2,8% 1,9%
2000 32,1% 29,3% 21,8% 18,7% 9,7% 7,4% 2,8% 2,0%
2001 30,6% 28,5% 20,5% 17,9% 9,1% 6,9% 2,9% 1,9%
2002 31,0% 28,3% 21,4% 18,1% 10,0% 7,3% 3,9% 2,6%
2003 33,0% 29,7% 23,2% 19,3% 10,9% 8,0% 3,9% 2,7%
2004 34,5% 30,7% 24,2% 20,1% 10,7% 8,2% 2,9% 2,2%
2005 36,0% 32,1% 25,3% 21,3% 11,2% 8,9% 3,1% 2,5%
2006 40,2% 35,0% 28,7% 23,6% 13,5% 10,4% 3,7% 3,0%
2007 43,4% 37,6% 32,1% 26,1% 16,3% 12,2% 6,1% 4,2%
2008 45,9% 37,3% 34,4% 25,6% 17,9% 11,8% 5,6% 3,6%
2009 43,0% 34,7% 32,4% 23,5% 17,0% 10,4% 5,9% 3,2%
2010 38,8% 31,9% 28,2% 20,7% 15,3% 8,8% 5,9% 3,0%
2011 35,5% 30,6% 23,9% 19,1% 11,0% 7,2% 4,4% 2,5%
2012 35,3% 30,6% 24,2% 19,2% 10,8% 7,2% 4,2% 2,4%
2013 35,9% 31,3% 24,8% 19,8% 11,4% 7,6% 4,0% 2,4%
2014 35,0% 31,2% 24,3% 19,8% 10,7% 7,4% 3,5% 2,1%
2015 35,8% 32,2% 24,7% 20,6% 10,6% 7,6% 2,9% 1,9%
2016 36,2% 32,9% 24,8% 21,0% 10,6% 7,8% 3,0% 2,1%
2017 36,7% 34,0% 24,9% 21,6% 10,7% 8,2% 3,4% 2,4%
2018 36,1% 33,9% 23,9% 21,2% 9,4% 7,4% 2,3% 1,7%
2019 35,0% 33,1% 23,2% 20,6% 9,1% 7,2% 2,6% 1,9%
2020 33,6% 32,0% 22,1% 19,8% 8,9% 7,0% 2,2% 1,6%