Ferðamál.

Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir þingsályktunartillögu um ferðamál.

Ferðaþjónustan er mjög vaxandi atvinnugrein hér á landi og því brýnt að henni sé mótuð skýr stefna til framtíðar af hálfu stjórnvalda. Atvinnurekendum og neytendum sé þannig ljóst á hverjum tíma hverjar séu helstu áherslur hins opinbera gagnvart framtíðaruppbyggingu greinarinnar. Það skiptir miklu máli fyrir ímynd lands og þjóðar hvaða mynd íslensk ferðaþjónusta skapar með þjónustu sinni.

Árið 1996 kom út stefnumótun samgönguráðuneytisins í ferðamálum til ársins 2005. Síðan þá hefur átt sér stað mikil þróun í greininni. Vöxtur hefur aukist talsvert meira en ráð var fyrir gert, fyrirtæki hafa sameinast, önnur hætt rekstri og ný verið sett á laggirnar, auk þess sem hagsmunasamtök ferðaþjónustunnar voru stofnuð. Breytingar hafa átt sér stað á sviði farþegaflugs, bæði innan lands og til og frá landinu. Reiknað er með frekari breytingum þar og sér ekki fyrir endann á þeirri þróun.

Stóraukin notkun internetsins, breytingar í fjarskiptatækni og þróun kauphegðunar ferðamanna kallar á breytingar á þeim innviðum sem ferðaþjónustufyrirtæki treysta á. Þá hafa markaðs- og landkynningarmál verið tekin nýjum tökum sem hefur skilað miklum árangri.

Umhverfismál hafa öðlast hærri sess í allri umræðu um ferðamál, enda hefur mikil þróun átt sér stað og mikil vinna verið lögð í þann málaflokk innan ferðaþjónustunnar og utan. Hið sama má segja um gæðamál. Einnig á þetta við um menntamálin en þar er frekari samræming á námsframboði í þágu ferðaþjónustunnar talin nauðsynleg. Skilgreina þarf betur menntunarþörfina, samstarf opinberra og einkaaðila og hlutverk stjórnvalda í fjármögnun, uppbyggingu og vöruþróunarverkefnum. Þá hefur aukning orðið á framlögum hins opinbera til íslenskrar ferðaþjónustu og nýrra leiða verið leitað til að ná hámarksárangri greinarinnar.

Einstökum aðgerðum í markaðsmálum hefur verið ýtt úr vör á ýmsum markaðssvæðum sem virðast hafa skilað umtalsverðum árangri, samanber að ferðamönnum sem sóttu Ísland heim fjölgaði um 69% tímabilið 1995–2004 en sambærileg aukning í heiminum öllum var um 24% samkvæmt opinberum upplýsingum.

Samgönguráðuneytið hefur nú látið vinna sérstaka ferðamálaáætlun fyrir tímabilið 2006–2015 og henni er ætlað að taka við af þeirri stefnumörkun sem unnin var á sínum tíma. Þingsályktunartillagan sem hér er lögð fram byggir á þessari ferðamálaáætlun sem jafnframt er lögð fyrir þingmenn til kynningar en hún er unnin af stýrihóp sem samgönguráðherra skipaði haustið 2003 til að vinna að gerð ferðamálaáætlunar fyrir Ísland fyrir tímabilið 2006–2015.

Við undirbúning og gerð þingsályktunartillögunnar var m.a. byggt á skýrslum sem unnar hafa verið um heilsutengda ferðaþjónustu, menningartengda ferðaþjónustu, skýrslu um auðlindina Ísland sem skilgreindi meginsegla sem draga til sín ferðamenn og skýrslu um framtíðarsýn íslenskrar ferðaþjónustu. Allar þessar skýrslur og greinargerðir voru unnar á síðasta kjörtímabili og hafa nýst við stefnumörkun og markaðsaðgerðir stjórnvalda sem unnar hafa verið í góðu samstarfi við samtök aðila í ferðaþjónustu.

Stýrihópurinn sem vann að gerð þingsályktunartillögunnar hafði samráð við sérstakan vettvang hagsmunaaðila og leitaði þar m.a. sjónarmiða og tillagna varðandi starf hópsins. Við vinnslu áætlunarinnar var byggt að miklu leyti á skýrslum, úttektum og greinargerðum sem gerðar hafa verið á vegum ráðuneytisins og annarra aðila. Þá var og rætt við marga aðila sem vinna að ferðamálum og tengdri starfsemi.

Sett var upp vefsvæði fyrir verkefnið í því augnamiði að auðvelda samskipti, gera grunngögn aðgengileg á einum stað og gera vinnu við áætlunina gagnsærri. Þannig var upplýsingatæknin notuð til hins ýtrasta. Einnig voru haldin málþing með aðilum hagsmunavettvangsins um starf stýrihópsins.

Í þessari þingsályktunartillögu er áhersla á eftirfarandi meginmarkmið:

1. Náttúra Íslands sem menning þjóðarinnar og fagmennska verði ráðandi þættir í þróun íslenskra ferðamála.

2. Tryggð verði samkeppnishæfni ferðaþjónustunnar sem stuðli að hámarksafrakstri í greininni.

3. Álagi vegna ferðaþjónustu verði jafnað á landið og íbúa þess og verði innan þolmarka í samræmi við niðurstöður rannsókna.

4. Ímynd Íslands sem ferðamannastaðar verði byggð upp og varin.

Enn fremur verði unnið að eftirfarandi markmiðum eins og fram kemur í tillögunni:

1. Ferðaþjónustunni verði sköpuð rekstrarskilyrði sambærileg við rekstrarskilyrði í samkeppnislöndunum.

2. Ísland verði í forustu í umhverfisvænni ferðaþjónustu.

3. Fylgt verði eftir uppbyggingu þjóðgarða með því að stuðla að ferðaþjónustu sem samþættir útivist og náttúruvernd.

4. Ábyrgð ferðamanna og fyrirtækja í ferðaþjónustu verði aukin í umhverfismálum.

Til að ná markmiðum í ferðamálum gerir þingsályktunartillagan ráð fyrir að beitt verði sérstökum aðgerðum sem m.a. varða rekstrarumhverfi greinarinnar, kynningarmál, nýsköpun, menntun, rannsóknir, gæðamál og öryggismál.

Í greinargerð með tillögunni er síðan farið ítarlega út í þau markmið og þær leiðir sem nauðsynlegar teljast til að ná þeim meginmarkmiðum sem fram eru sett í tillögunni.

Verði þingsályktunartillagan samþykkt er sérstök aðgerð á framkvæmdaáætlun til ársins 2010 þegar undirbúin. Hún er þó að miklu leyti bundin af þeim fjárveitingum sem fást til verkefnanna en byggist að sjálfsögðu fyrst og fremst á framgangi og fjárfestingu hagsmunaaðila í greininni.

Þingsályktunartillagan sem hér er mælt fyrir er lögð fram í þeim tilgangi að varða leið ferðaþjónustunnar sem er sú atvinnugrein sem hefur vaxið hvað mest á Íslandi. Það er von mín að með samþykkt hennar geti Alþingi og opinberir aðilar hlúð að því mikilvæga starfi sem einstaklingar og fyrirtæki standa fyrir.

Virðulegi forseti. Að lokinni þessari umræðu legg ég til að tillögunni verði vísað til hv. samgöngunefndar og síðari umræðu.