Almennar stjórnmálaumræður.

Gott kvöld, góðir landsmenn. Ríkisstjórnin sem nú situr að völdum hefur setið í tíu ár og ekki kom á óvart að hún hélt veislu sjálfri sér til dýrðar.

Á síðastliðnum tíu árum hefur margt breyst, sumt til batnaðar og annað til hins verra. Það hefur verið siður ríkisstjórnarinnar að þakka sér allar framfarir í þjóðfélaginu síðastliðinn áratug en kenna utanaðkomandi um allt sem miður fer. Hinum ólíklegustu aðilum hefur verið kennt um, m.a. Seðlabankanum um gengisþróun og fjölmiðlum um slæmar fréttir.

Þessi einfaldi og barnalegi veruleiki sem ríkisstjórnin hefur dregið upp stenst ekki nánari skoðun. Margt af því sem hefur áunnist er vegna tæknibreytinga og alþjóðlegra skuldbindinga sem Ísland hefur undirgengist, svo sem samningsins um Evrópska efnahagssvæðið sem hefur haft víðtæk áhrif um allt samfélagið.

Öll merki eru um að ríkisstjórnin sé mikill dragbítur á framförum í landinu og þá sérstaklega lýðræðislegri gagnrýninni umræðu. Þetta sást berlega í fjölmiðlamálinu, ráðningu á fréttastjóra RÚV og frumvarpi um Ríkisútvarpið. Ríkisstjórnarflokkarnir voru gerðir afturreka með öll þessi mál enda gerðu þeir sig seka um að hafa bein áhrif á umfjöllun fjölmiðla.

Eitt meginviðfangsefni allra stjórnmálaflokka sem kenna sig við lýðræði væri að opna bókhald sitt en það tíðkast í öllum þroskuðum lýðræðisríkjum. Bókhald okkar í Frjálslynda flokknum hefur frá upphafi verið opið og höfum við haldið uppi harðri gagnrýni á það hvernig þrír stærstu stjórnmálaflokkar landsins hafa pukrast með fjármál sín. Framsóknarflokkurinn hefur reynt að drepa umræðunni á dreif með því að láta í það skína að málið snúist um persónuleg fjármál þingmanna en það er af og frá. Umræðan snýst um það m.a. hver greiddi rándýra kosningabaráttu Framsóknarflokksins sem hlaut markaðsverðlaun.

Var það S-hópur Framsóknarflokksins sem tengist forsætisráðherra með beinum hætti? Vel að merkja, umræddur S-hópur fékk að kaupa Búnaðarbankann með árs greiðslufresti og milljóna dollara afslætti. Þetta er beint úr skýrslu Ríkisendurskoðunar en ekki nein fýlubomba landbúnaðarráðherra. Það eru margar fleiri ráðstafanir einkavæðingarnefndar sem nauðsynlegt er að rannsaka og mun Frjálslyndi flokkurinn láta verða sitt fyrsta verk þegar hann kemst til áhrifa að rannsaka til hlítar störf nefndarinnar.

Framsóknar- og Sjálfstæðisflokkur virðast eiga harma að hefna gagnvart Samkeppnisstofnun en til stendur að leggja stofnunina niður. Svo virðist sem hún hafi höggvið of nærri stjórnarflokkunum þegar hún hóf rannsókn á olíusamráðssvindli olíufélaganna en alkunna er að Shell hefur verið nátengt Sjálfstæðisflokknum og Olíufélagið Framsóknarflokknum. Að vísu verður búin til ný stofnun með veikari samkeppnislög og sérstaka pólitískt skipaða stjórn. Að öllum líkindum er tilgangurinn að koma í veg fyrir að rannsakað verði of nálægt hreiðrum Framsóknar- og Sjálfstæðisflokksins.

Frjálslyndi flokkurinn hefur ítrekað gagnrýnt aukinn ójöfnuð í þjóðfélaginu á sama tíma og hið opinbera blæs út.

Fjármálaráðuneytið hefur staðfest að hlutur hins opinbera af þjóðarkökunni hafi vaxið stöðugt og fer nú helmingur hennar í hið opinbera. Þetta er athyglisverð staðreynd í ljósi þess að ójöfnuður í samfélaginu hefur vaxið og sömuleiðis hefur skattbyrðin vaxið á kostnað lægri launa. Sjálfstæðisflokkurinn hefur með útgjaldafíkn sinni þanið út báknið á kostnað þeirra sem hafa lægri laun og létt af þeim efnameiri sem eru ofan á í samfélaginu.

Á dögunum beindi ég fyrirspurn til fjármálaráðuneytisins um hvernig ójöfnuðurinn í þjóðfélaginu mundi aukast þegar skattstefna ríkisstjórnarinnar yrði að fullu komin til framkvæmda. Ætla mætti að reiknimaskínur ráðuneytisins réðu við dæmið en þær reikna hagvöxt mörg ár og áratugi fram í tímann. Nei, skyndilega stöðvuðust allar reiknimaskínur ráðuneytisins og engin svör fást frá fjármálaráðuneytinu. Það finnst mér með ólíkindum og sýnir að þetta er viðkvæmur blettur sem stjórnarflokkarnir vilja leyna.

Allir landsmenn ættu að sjá að víða er breytinga þörf. Það þarf að breyta starfsháttum á Alþingi. Þinginu verður að öllum líkindum slitið á morgun og kemur ekki saman aftur fyrr en eftir tæpa fimm mánuði, þ.e. 1. október næstkomandi. Allir ættu að sjá að það er ekkert vit í þessum vinnubrögðum enda er verið að setja hér lög og reglur fyrir þjóðfélagið á handahlaupum. Þingmaður stjórnarliðsins hefur látið hafa eftir sér að hann hafi verið á sífelldum hlaupum í nefndarstarfi þingsins þar sem hann hafi verið á mörgum fundum samtímis. Ég veit ekki hverju slík störf skila. Sömuleiðis hefur þinginu verið stjórnað af miklu offorsi af þingforseta eins og alþjóð veit. Virðulegur forseti hefur meinað þeim sem hér stendur í ræðustól að spyrja spurninga sem varða málefni sem fólkið í landinu fýsir mjög að fá upplýsingar um, svo sem um það hve margir flokksgæðingar hafa verið bundnir á sendiherrabásinn í hesthúsi utanríkisþjónustunnar sem fer sístækkandi, og jafnframt undir hvaða flokka gæðingarnir heyra.

Auðvitað er gríðarlegur vöxtur utanríkisþjónustunnar feimnismál fyrir stjórnvöld enda hafa fjárframlög til utanríkisþjónustunnar vaxið verulega. Nú er varið til hennar 2.300 millj. kr. meira árlega á föstu verðlagi en á árinu 1998 og sendiherrum hefur fjölgað um tugi. Nú í vor þóttist forsætisráðherra ætla að taka á því siðleysi að fyrrum ráðherrar gömlu stjórnmálaflokkanna þiggi eftirlaun þrátt fyrir að vera á afar góðum launum sem sendiherrar. Þetta siðleysi viðgengst enn og mun eflaust verða þar til núverandi forsætisráðherra fer frá. Þessi gæska við gæðinga ríkisstjórnarinnar er sérstaklega áhugaverð fyrir þær stéttir sem hafa verið sakaðar um að setja þjóðfélagið á annan endann, svo sem kennara landsins, ef farið yrði að kröfum þeirra.

Starfsháttum Alþingis verður ekki breytt af núverandi stjórnarflokkum, Framsóknar- og Sjálfstæðisflokki, og þess vegna þarf m.a. að koma þessum flokkum frá völdum. Einhverjir hafa eflaust bundið vonir við hina ungu þingmenn stjórnarflokkanna en þeir hafa sannað með verkum sínum að löng og ströng tamning hefur gert þá að viljalausum burðarklárum.

Það þarf að breyta viðhorfum stjórnvalda til umhverfismála. Það er deginum ljósara.

Fyrstu ræðu mína á þessu þingi hóf ég á því að óska nýjum umhverfisráðherra velfarnaðar og lýsa yfir í einlægni að ég vænti þess að hún skilaði góðu starfi. Ég hef því miður orðið fyrir miklum vonbrigðum með störf hennar. Það er eins og umhverfisráðherrann telji það miklu fremur hlutverk sitt að draga taum annarra ráðherra en umhverfisins. Þetta kom berlega í ljós þegar ráðherra lýsti því yfir að henni litist afskaplega vel á að dísilolía, sem er umhverfisvænni en bensín, yrði dýrari en bensín og taldi það samt sem áður mikla hvatningu fyrir bíleigendur að skipta yfir á dísilbíl. Þetta skilur enginn.

Í fyrradag hélt ráðherrann áfram á sömu braut og skammaði eina af höfuðstofnunum sínum fyrir að standa vörð um umhverfið og gefa faglega umsögn um arfavitlaust frumvarp hæstv. iðnaðarráðherra, Valgerðar Sverrisdóttur, til vatnalaga. Umhverfismál eiga betur skilið en þetta. Ég tel að flestir geti verið sammála um það.

Eitt helsta baráttumál Frjálslynda flokksins er og verður breytt fiskveiðistjórn. Það er ekki eingöngu vegna þess að við höfum áhuga á útveginum. Nei, miklu frekar vegna þess að um er að ræða stærsta byggðamálið og er að auki réttlætismál.

Að lokum í kvöld vil ég nota tækifærið og þakka hinum stjórnarandstöðuflokkunum, Samfylkingunni og Vinstri grænum, fyrir mjög gott samstarf á liðnum vetri og vonast ég til að áframhald megi verða á en eingöngu með þeim hætti losnum við við þessa gamaldags kvótaflokka til sjávar og sveita.