133. löggjafarþing — 42. fundur,  6. des. 2006.

Greiningar- og ráðgjafastöð ríkisins.

170. mál
[13:33]
Hlusta

félagsmálaráðherra (Magnús Stefánsson) (F):

Hæstv. forseti. Það hefur áður komið fram í umræðum á Alþingi að tilvísunum til Greiningar- og ráðgjafarstöðvar ríkisins hefur fjölgað verulega frá árinu 1999. Á því ári var 150 börnum vísað til greiningar hjá stofnuninni. Árið 2003 voru þau 183 og á síðasta ári 253. Þann 1. október síðastliðinn höfðu borist 193 tilvísanir sem bendir til þess að samtals gætu þær orðið um 250 á þessu ári. Hér er aðeins um að ræða nýjar tilvísanir en ár hvert hefur um 30 af eldri skjólstæðingum verið vísað til endurathugunar.

Auk þessa hafa kröfur aukist um eftirfylgd og ráðgjöf til skóla og leikskóla vegna þess sem sérfræðingar kalla íhlutun. Afleiðingin varð veruleg fjölgun barna á biðlista stofnunarinnar og biðtími eftir þjónustu lengdist. Í samræmi við áætlun frá árinu 2002 hefur félagsmálaráðuneytið unnið markvisst að því að mæta fjölgun tilvísana. Fleiri starfsmenn hafa verið ráðnir að stofnuninni. Á síðustu þremur árum hefur stöðugildum fjölgað um sjö og í fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2007 er gert ráð fyrir viðbót sem nemur þremur stöðugildum. Gerð verður tillaga um frekari aukningu á árinu 2008 en þá er gert ráð fyrir að jafnvægi geti náðst.

Auk fjölgunar starfsmanna hefur verið gerð úttekt á starfsháttum Greiningarstöðvarinnar. Markhópurinn hefur verið betur afmarkaður og verið er að vinna að því að nýta betur niðurstöður frumgreiningar til ráðlegginga um íhlutun fram að því að þverfagleg greining fer fram á stofnuninni.

Það er skoðun sérfræðinga að í mörgum tilvikum sé æskilegt að nokkur tími líði á milli frumathugunar og ítarlegri greiningar þar sem það gefur betra svigrúm til að meta framfarir barnsins. Miklar vonir eru bundnar við nánara samstarf við sérfræðinga utan Greiningarstöðvarinnar sem geti dregið úr þörf fyrir þjónustu hennar. Í þeim tilvikum yrði stofnunin umsagnaraðili um rannsóknaniðurstöður með tilliti til fötlunar hlutaðeigandi barns.

Félagsmálaráðuneytið mun samhliða þeim aðgerðum sem fyrr eru nefndar huga að því að gera starfsmönnum stofnunarinnar kleift að viðhalda sérfræðiþekkingu sinni. Í vissum tilvikum hefur skortur á sérhæfðu starfsliði háð starfseminni. Auk fjölgunar starfsmanna verður því einnig forgangsverkefni komandi ára að tryggja að sérfræðingar stofnunarinnar kjósi að vinna þar til langframa og fái nauðsynlega sérhæfða þjálfun.

Þá þarf að huga verulega að eflingu fræðslu og rannsókna hjá stofnuninni í samræmi við lög um hana. Ég mun hér á eftir gera grein fyrir biðlistum og biðtíma barna á leik- og grunnskólaaldri í samræmi við þær spurningar sem fyrir liggja.

Í fyrsta lagi, hve löng er bið eftir greiningu hjá Greiningar- og ráðgjafarstöðinni varðandi börn á leikskóla? Alls eru 71 barn á leikskólaaldri sem bíður greiningar. Af þeim hópi hafa 14 börn fengið takmarkaða þjónustu sérfræðinga stöðvarinnar og bíða ítarlegri greiningar. Meðalaldur barna á leikskólaaldri sem bíða eftir þjónustu er 3,33 ár. Meðalbiðtími þeirra eru 257 dagar. Biðtími getur verið frá 34 dögum upp í 570. Að auki eru á biðlista fimm leikskólabörn sem vísað var vegna gruns um málhömlun en þau tilheyra ekki markhópi stofnunarinnar og verður tilvísun afgreidd í því ljósi.

Varðandi grunnskólabörn: Alls eru 124 börn á grunnskólaaldri sem bíða þverfaglegrar greiningar. Að auki bíða 34 grunnskólabörn endurathugunar. Meðalaldur þeirra sem bíða fyrstu athugunar eru 9,57 ár og meðalbiðtími þeirra í dag eru 473 dagar. Biðtíminn er frá 45 dögum upp í 1212 daga.

Meðalaldur þeirra grunnskólabarna sem bíða endurathugunar er 10,38 ár og meðalbiðtími þeirra eru 435 dagar og biðtími frá 132 upp í 1228. Af þeim 124 börnum á grunnskólaaldri sem bíða fyrstu greiningar er grunur um röskun á einhverfurófi hjá 56 börnum en grunur um þroskahömlun hjá 59 þeirra. Rúmlega 40 grunnskólabörn eru á biðlista vegna gruns um málhömlun en þar sem þau tilheyra ekki núverandi markhóp stofnunarinnar verða mál þeirra unnin í því ljósi.

Þá er spurt hvernig samstarfi Greiningarstöðvar og BUGL sé háttað hvað varðar greiningu á börnum með einhverfueinkenni og geðræn vandamál.

Þegar barni hefur verið vísað til beggja stofnana er leitast við að hafa samráð og haga því þannig til að athugun sérfræðinga beggja stofnana fari fram samtímis. Að lokinni þeirri athugun bera sérfræðingar stofnananna saman bækur sínar og komast að sameiginlegri niðurstöðu um vanda barnsins og leiðir til úrlausnar. Skilgreint er hver sinni eftirfylgd. BUGL og Greiningarstöðin hafa átt nokkra fundi undanfarin tvö ár þar sem verklag í samstarfi þeirra hefur verið rætt.

Svarið við þriðju spurningu er svohljóðandi: Þegar barni er vísað af BUGL á Greiningarstöðina fær barnið í forgang í athugun. En jafnframt er tekið tillit til annarra þátta, svo sem alvarleika fötlunar, aldurs barns og hvort barn þarf viðeigandi þjónustu fyrir tilstuðlan sérfræðinga BUGL.

Alls eru á biðlista 14 börn á grunnskólaaldri sem hefur verið vísað til Greiningarstöðvarinnar að aflokinni athugun á BUGL. En eins og að framan greinir hefur (Forseti hringir.) félagsmálaráðuneytið á undanförnum árum lagt á það ríka áherslu að styrkja starf Greiningarstöðvarinnar. Mér er ljóst að langt er í land með að markmiðið náist að fullu. Í byrjun næsta árs (Forseti hringir.) verður þremur af fjórum áföngum áætlunarinnar um fækkun á biðlista lokið og er þá verulegum áfanga náð.