fjárlög 2008.
Herra forseti. Við höldum þá áfram umræðu um fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar fyrir árið 2008 ásamt álitum frá fjárlaganefndarmönnum og breytingartillögum sem fyrir liggja.
Ég vil byrja á því að segja að það er gríðarlega mikil vinna sem liggur á bak við þau gögn sem komið hafa frá fjárlaganefnd eftir yfirferð hennar á fjárlagafrumvarpinu frá því að það kom fram hér í haust. Það er full ástæða til að geta þess að fjárlaganefndarmenn hafa að sjálfsögðu unnið mikið og gott starf, allir fulltrúar í fjárlaganefnd hvort sem þeir koma úr meiri hluta eða minni hluta, að mörgu leyti kannski við erfiðar aðstæður eins og sömuleiðis hefur komið fram í umræðunni.
Við sem ekki sitjum í fjárlagsnefnd en sitjum í öðrum þingnefndum höfum fylgst með því að þeir sem eiga sæti í fjárlaganefnd eiga óhægt um vik með að sinna öðrum nefndarstörfum í haustlotunni þegar fjárlagavinnan stendur yfir vegna þess að hún kallar á marga fundi, marga fundi með þeim sem vilja koma á fund fjárlaganefndar og ræða sín mál sérstaklega og að sjálfsögðu mikla yfirlegu yfir öll þau erindi sem nefndinni berast. Það er því engin ástæða til annars en að þakka fyrir það sem vel er gert í þessu efni og fjárlaganefndarmenn eiga það svo sannarlega skilið.
Hins vegar hefur auðvitað líka komið fram í tengslum við þetta mál umræða um vinnubrögð við fjárlagagerðina og fjárlagavinnuna hér í sölum Alþingis. Við höfum verið að fjalla um það með hvaða hætti nefndarálit og breytingartillögur meiri hlutans berast inn í þingsali og til almennra þingmanna og hvaða svigrúm og ráðrúm er til þess fyrir aðra að kynna sér það sem þar er á ferðinni og að móta sér í framhaldinu eigin hugmyndir, skoðanir og tillögur sem þeir vilja þá leggja fram. Ég hef tekið eftir því að slík gagnrýni á vinnubrögð kemur ekki bara úr röðum stjórnarandstöðunnar, hún kemur líka úr röðum stjórnarliða. Hér eru margir nýir þingmenn sem eru að taka sæti í fjárlaganefnd í fyrsta skipti, m.a. bæði formaður og varaformaður fjárlaganefndar, sem hafa væntanlega stýrt starfi nefndarinnar, og þeir fara ekkert í launkofa með það að þeir telja að vinnubrögðunum sé að mörgu leyti ábótavant og þurfi að bæta þau. Þetta er auðvitað eitt umfangsmesta mál sem þingið tekur til umfjöllunar á hverju ári og það er eðlilegt að það þurfi mikla umræðu, þó ekki væri nema til þess að fara í gegnum allar þær breytingartillögur sem fyrir liggja, bæði frá nefndinni og frá einstökum þingmönnum.
Ég verð að segja það fyrir mína parta sem nýr þingmaður hér en hafandi þó tekið þátt í stjórnmálum um langt skeið á sveitarstjórnarstigi og með talsverða reynslu af því að vinna fjárhagsáætlun fyrir stærsta sveitarfélag landsins og undirbúa það, þá koma þessi vinnubrögð við fjárlagavinnuna í þinginu mér nokkuð spánskt fyrir sjónir. Ég gat þess í upphafi að ég tel að fjárlaganefndarmenn hafi út af fyrir sig unnið gott starf og að mörgu leyti við erfiðar aðstæður en það er auðvitað afar knappur tími sem er gefinn til þess að fjalla um þetta stóra og mikla mál.
Nú veit ég að t.d. forustumenn fjárlaganefndar, sem báðir eru, bæði formaður og varaformaður hennar og reyndar fleiri úr fjárlaganefndinni, mjög reyndir sveitarstjórnarmenn, þekkja mætavel hvernig staðið er að fjárhagsáætlunarvinnu sveitarfélaga, hversu mikinn tíma hún fær á vettvangi sveitarfélaganna þar sem tillaga að fjárhagsáætlun er rædd í einstökum nefndum og ráðum á því málasviði sem um er að fjalla, velferðarmálin sérstaklega rædd í velferðarnefndum eða félagsmálanefndum, umhverfismálin í umhverfisnefndum, skipulagsmálin í skipulagsnefndum og menntamálin í menntamála- eða skólanefndum og þannig koll af kolli áður en fjárhagsáætlunin kemur síðan til umfjöllunar í bæjarstjórn eða borgarstjórn eða bæjarráði eða borgarráði. Það hefur farið fram ítarleg umræða í einstökum fagnefndum sem líka vinna sérstakar starfsáætlanir í tengslum við fjárhagsáætlunina. Það er unnin starfsáætlun í hverjum einstökum málaflokki sem fylgir fjárhagsáætluninni. Þar birtist í raun stefnumótun þeirra sem eru í meiri hluta hverju sinni og það tengist fjárhagsáætluninni þannig að markmiðin, stefnan öðlast í rauninni líf með því að það er gerð grein fyrir því í fjárhagsáætlun samhliða.
Þetta eru vinnubrögð sem ég held að mætti vel skoða hér á hv. Alþingi. Þegar formaður fjárlaganefndar, hv. þm. Gunnar Svavarsson, hefur rætt það að hann vilji gjarnan beita sér fyrir breyttum vinnubrögðum held ég að það geti verið ein leið, þ.e. að fá fjárlagafrumvarpið á fyrri stigum líka til meðferðar í einstökum fagnefndum sem fjalla um einstaka málaflokka. Liður í þessu geta auðvitað verið hugmyndir sem hafa verið á reiki um það að lengja starfstíma Alþingis, sem ég held að sé löngu tímabært og skynsamlegt að gera, t.d. að Alþingi komi saman fyrr að hausti en það gerir í dag, t.d. snemma í september, og fjárlagafrumvarp ríkisstjórnarinnar sé þá tilbúið þannig að meiri tími gefist til þess að fjalla um það.
Við höfum auðvitað talsvert rætt um það hvað þarf mikinn tíma og undirbúning til þess að fjalla um þetta stóra mál. Í umræðu um störf þingsins eða fundarstjórn forseta sagði hv. þm. Helgi Hjörvar að sá sem ekki geti komið sjónarmiðum sínum á framfæri á 15 mínútum eigi að vera á endurmenntunarnámskeiði en ekki á Alþingi. Þetta sagði hv. þm. Helgi Hjörvar. Má ég þá upplýsa það að í þessari 2. umr. um fjárlagafrumvarpið hafa m.a. talsmenn ríkisstjórnarflokkanna haldið hér alllangar og ítarlegar ræður (JBjarn: Og góðar.) og góðar, og ekki ætla ég að kvarta yfir þeim því að þeir hafa farið mjög ítarlega yfir mál, gert skilmerkilega grein fyrir breytingartillögum sínum, skýrt þær út og tekið þátt í umræðum og svarað þeim spurningum sem til þeirra hefur verið beint og þeir eiga allt hól skilið fyrir það.
Þetta segir auðvitað að í jafnstóru máli og fjárlagafrumvarpið er er ekki hægt að skera umræðutímann við 2. umr. — sem er kannski meginumræðan um málið — niður við trog eins og sagt hefur verið hér í sölum Alþingis. Eða er það svo að hv. þm. Helgi Hjörvar vilji í raun senda félaga sína, formann og varaformann fjárlaganefndar og ýmsa aðra á endurmenntunarnámskeið í ræðumennsku, frekar en að hafa þá hér á hv. Alþingi? Nei, herra forseti, það er eðlilegt og sjálfsagt að svona stórt mál eins og fjárlagafrumvarpið fái ítarlega umræðu.
Mig langar að geta eins, í framhjáhlaupi eiginlega, af því að umræddur þingmaður, Helgi Hjörvar, tók sérstaklega fram að hann hefði beitt sér fyrir því að setja á takmörkun á ræðutíma í borgarstjórn Reykjavíkur þegar hann var þar forseti og nefndi mig sérstaklega í því sambandi að ég hefði stutt þær breytingar á fundarsköpum borgarstjórnar, og þá er rétt að segja söguna alveg eins og hún er. Þar var ræðutíminn að sjálfsögðu ekki skorinn niður í 15 mínútur heldur eru 30 mínútur í fyrstu umræðu og síðan 10 en ekki 15 og 5 eins og hér hafa verið hugmyndir uppi um. Það er líka sérstaklega tekið fram að í umræðum um fjárhagsáætlun Reykjavíkurborgar, ársreikning Reykjavíkurborgar og aðalskipulag Reykjavíkurborgar eru engar takmarkanir á ræðutíma. Það er því sérstaklega tekið fram að í tilteknum stórum málum gilda ekki reglur um takmörkun á ræðutíma og óski borgarstjórnarflokkur eftir lengri ræðutíma eða ótakmörkuðum er undantekningarlaust orðið við því. Það var því viðhafður allt annar bragur á því máli á vettvangi borgarstjórnar Reykjavíkur. Ég get þessa vegna þess að hv. þm. Helgi Hjörvar tók þetta sérstaklega upp máli sínu til stuðnings þegar hann talaði fyrir því að ræðutími yrði skorinn niður við trog. En það er ekki aðalefnið í þessari umræðu því að við höfum góðan tíma til þess að fjalla um fjárlagafrumvarpið eins og það liggur fyrir.
Í upphafi máls míns ætla ég líka aðeins að koma að þeirri gagnrýni sem hér hefur komið fram frá hv. þingmönnum úr röðum Samfylkingar, sérstaklega frá hv. þm. Steinunni Valdísi Óskarsdóttur, í garð okkar í Vinstri hreyfingunni – grænu framboði. Þar hefur þingmaðurinn ítrekað komið hér upp bæði í eigin ræðu og í andsvörum við aðra og haldið því fram að það sé ekkert nema svartnættið í hugum okkar vinstri grænna, við höfum ekkert uppbyggilegt til málanna að leggja. Ég verð að segja eins og er að ég undrast þessar fullyrðingar og viðhorf hv. 10. þm. Reykv. n., Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur.
Við höfum lagt okkur fram um það að leggja hér fram við 2. umr. um fjárlögin tillögur okkar sem byggja að sjálfsögðu á okkar sýn á því hverju er mikilvægast að ráða bót á í þeim tillögum sem liggja fyrir í fjárlagafrumvarpinu sjálfu og af hálfu meiri hlutans í fjárlaganefnd. Við höfum lagt áherslu á réttlátari skattlagningu, réttlátari skattbyrði, við höfum lagt áherslu á velferðarmálin og aukið fjármagn til velferðarmála. Við höfum lagt áherslu á minni útgjöld og niðurskurð útgjalda til svokallaðra varnarmála eða hermála. Við höfum lagt áherslu á aukið fjármagn til sveitarfélaganna og ég hlýt að spyrja: Er það þannig í hugum samfylkingarmanna að þetta sé ekkert uppbyggilegt, það sé ekkert uppbyggilegt við það að vilja réttlátari skiptingu skattbyrðarinnar, það sé ekkert uppbyggilegt við það að vilja bæta stöðu sveitarfélaganna, sérstaklega á landsbyggðinni, það sé ekkert uppbyggilegt við það að vilja styrkja velferðarmál og aukið fjármagn til þeirra? Það er auðvitað mjög undarlegt ef það er þannig í hugum samfylkingarþingmanna.
Samfylkingin verður auðvitað að þola gagnrýni og það var nú svo kyndugt að hv. þm. Steinunn Valdís Óskarsdóttir kom upp í andsvörum fyrr í dag og sagði að Vinstri hreyfingin – grænt framboð þyldi ekki gagnrýni en hún yrði að taka henni. Ja, margur heldur mig sig, segi ég nú bara. Samfylkingin hefur auðvitað orðið fyrir talsverðri gagnrýni af hálfu okkar vinstri grænna, það er alveg rétt. Við teljum að það sé málefnaleg gagnrýni. Það er kannski vegna þess að við gerum ríkari kröfur til Samfylkingarinnar á sviði velferðarmála, á sviði samfélagsþjónustu en við gerum til Sjálfstæðisflokksins, skyldi nokkurn undra? Við gerum ríkari kröfur til flokks sem kennir sig við jafnaðarstefnuna og kallar sig jafnaðarmannaflokk Íslands. Það má líka segja að vinur er sá sem til vamms segir, þannig að Samfylkingin á að sjálfsögðu að taka því vel að við skulum koma með gagnrýni á það sem við teljum að eigi betur að fara.
Ég sagði það hér fyrr í umræðunni í morgun að kannski er það svo að Samfylkingunni líður ekkert allt of vel í þeim félagsskap sem hún er í, í ríkisstjórn með Sjálfstæðisflokknum.
Þau hafa haldið því fram að það sé ekki hægt að efna allt á fyrstu mánuðum nýrrar ríkisstjórnar. Það er vitaskuld rétt. Það er ekkert hægt að efna öll loforð strax enda væntanlega ekki til þeirra stofnað þannig að þau eigi öll að koma til framkvæmda á fyrstu vikum eða mánuðum nýrrar ríkisstjórnar. En maður hlýtur að geta gert þá kröfu að einhverjar línur séu lagðar, það sé að minnsta kosti hafin sú vegferð að efna kosningaloforðin. Það sé sýnt í fyrsta fjárlagafrumvarpi nýrrar ríkisstjórnar að nú séu menn lagðir af stað og að menn geri grein fyrir því í áætlunum sínum hvernig þeir ætla að standa við þau miklu loforð sem gefin voru. Það hlýtur að vera hægt að gera kröfu um að einhver teikn séu á lofti um hvernig eigi að standa við þessi kosningaloforð öll.
Það er óhjákvæmilegt að fara örfáum orðum um stöðuna í efnahagsmálum þegar við ræðum fjárlagafrumvarpið. Ég held að það sé öllum orðið ljóst að það hafa verið gerð mikil mistök í efnahagsstjórn í hagstjórn landsins á undanförnum árum. Þeir stjórnmálaflokkar sem hafa farið með landstjórnina bera þar að sjálfsögðu mikla ábyrgð.
Sjálfstæðisflokkurinn telur sig venjulega bestan í efnahagsstjórn. Hver kannast ekki við sönginn úr herbúðum þeirra um að vinstri flokkar geti ekki stjórnað fjármálum, efnahagsmálum? En Sjálfstæðisflokkurinn ber nú umfram aðra flokka vil ég segja, ábyrgð á þeim mistökum sem hér hafa verið gerð í efnahagsstjórninni á undanförnum árum. Sjálfstæðisflokkurinn hefur í 16 ár eða þar um bil farið með stjórn forsætisráðuneytisins sem fer með efnahagsmál, farið með fjármálaráðuneytið sem að sjálfsögðu ber ábyrgð á ríkisfjármálunum og það er Sjálfstæðisflokkurinn sem hefur staðið fyrir því að þenja efnahagslífið til hins ýtrasta eins og fiðlustreng sem vantar lítið upp á að slitni.
Það er Sjálfstæðisflokkurinn sem hefur keyrt efnahagslífið að ystu mörkum, staðið fyrir erlendri skuldasöfnun, staðið fyrir stóriðjuframkvæmdunum, að vísu með góðum stuðningi meðreiðarsveina sinna í ríkisstjórn hverju sinni, og ég ætla ekkert að fara að tala sérstaklega um Framsóknarflokkinn. Mér er sagt að ég hafi talað heldur vel um hann í gær og síðan kom Samfylkingin og bætti um betur í morgun og talaði svo vel um Framsóknarflokkinn að ég held að það sé komið nóg af því í bili.
Engu að síður er það nú staðreynd að það eru þessir flokkar sem hafa staðið fyrir stóriðjuframkvæmdunum sem hefur haft í för með sér óhóflega innlenda eftirspurn sem kallar á viðskiptahalla og hæstu vexti sem við þekkjum í samanburðarlöndunum. Bestu lífskjör á Íslandi. Já takk. Þetta segir í skýrslu frá þróunarstofnun Sameinuðu þjóðanna um lífskjör. Bestu lífskjör á Íslandi ásamt Noregi. Á sama tíma eru skattar lækkaðir og það hefur virkað á þessa stöðu í efnahagsmálum eins og olía á eld í stað þess að hvetja fremur til sparnaðar. Staðreynd er að sparnaður í íslensku efnahagslífi er allt of, allt of lítill. Ef við berum okkur saman við önnur lönd, sem við gjarnan berum okkur saman við, þá kemur þetta mjög glögglega í ljós.
Hv. þm. Steingrímur J. Sigfússon nefndi það í ræðu sinni við þessa umræðu að skuldabréfaútgáfa hér væri nánast engin eða sáralítil. Ég vil líka nefna í þessu sambandi lífeyrissparnað. Ég held að eitt besta og hagstæðasta form sparnaðar sem við gætum og ættum að beita okkur fyrir, að aukist enn frekar, sé einmitt í lífeyriskerfinu, það sé lífeyrissparnaður. Það er brýnt að auka sparnað í íslensku hagkerfi og ég er þeirrar skoðunar að það sé skynsamlegast að gera það í gegnum lífeyrissparnaðinn að svo miklu leyti sem hægt er að gera meira þar.
Viðskiptahallinn er að sjálfsögðu ávísun á vaxandi skuldabyrði þjóðarbúsins. Við erum auðvitað að slá lán fyrir þessu neyslufylleríi og það getur ekki endað vel. Ríkisstjórnin virðist á sama tíma vera vitaráðalaus eða þá sem er svo sem ekkert skárra, að stjórnarflokkarnir geta ekki komið sér saman um aðgerðir í efnahagsmálum. Þá er auðvitað ekkert að gert. Seðlabankinn segir það hins vegar í sínum skrifum og yfirlýsingum að það sé vaxandi hætta á harðri lendingu íslenska hagkerfisins. Og hvað ætlar ríkisstjórnin að gera í því?
Ég ætla ekki að fara frekar út í umræðu um þau mál, þau hafa verið tekin hér ítrekað til umræðu á Alþingi í haust, staðan í efnahagsmálum og sú sérkennilega staðreynd að Seðlabankinn keyrir eina línu á meðan ríkisstjórnin keyrir einhverja allt aðra línu, að svo miklu leyti sem hún keyrir eitthvað yfirleitt. Það er talað í austur og vestur og fagna ég nú því að hv. þm. Steinunn Valdís Óskarsdóttir gengur í salinn. (SVÓ: Gott að þér þykir vænt um mig enn þá.) Get ég þá látið lokið tali mínu um Samfylkinguna.
Ég ætla að fara aðeins í fjármálastöðu sveitarfélaganna. Við 1. umr. um fjárlagafrumvarpið ræddi ég talsvert um stöðu sveitarfélaganna og vísaði m.a. til þess að sveitarfélögin hafa á undanförnum árum verið að taka við stórauknum verkefnum og hluti þeirra í þjóðarbúskapnum fer sívaxandi. Þar af leiðandi er það hagstjórnarviðfangsefni hver staða sveitarfélaganna er. Það er ekki þannig að það komi ríkisvaldinu ekki við hver staða sveitarfélaganna er vegna þess að þetta er stór og sífellt vaxandi hluti af þjóðarbúskapnum.
Ef við skoðum þjóðhagsspá kemur í ljós að á undanförnum 15 árum er uppsafnaður halli á rekstri sveitarfélaganna um 50 milljarðar kr. Hvorki meira né minna. Á árunum 1993 til 2009, á þeim tíma þegar þjóðhagsspáin er tekin, eru aðeins fjögur ár sem sveitarfélögin hafa skilað tekjuafgangi. Það segir heldur ekki alla söguna vegna þess að sá tekjuafgangur er heildarniðurstaða af rekstri sveitarfélaga. Það eru kannski fá sveitarfélög sem standa fyrir þessum nettótekjuafgangi sveitarfélaga á þessum fjórum árum frá 1993, þótt það séu sum, en flest sveitarfélögin eru rekin með halla öll ár.
Það er að sjálfsögðu grafalvarleg staða sem blasir við sveitarfélögunum og eins og ég segi, þá er það hluti af vanda hins opinbera. Ríkisvaldið verður að axla ábyrgð í þessu efni og hætta að velta verkefnum yfir á sveitarfélög og tala síðan eingöngu um það hvað vel gengur hjá ríkissjóði.
Hverju lofaði ríkisstjórnin varðandi sveitarfélögin? Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er talað um að styrkja og efla sveitarstjórnarstigið m.a. með breyttri tekju- og verkaskiptingu. Samfylkingin gekk náttúrlega miklu lengra í sínum loforðum. En látum það nú liggja á milli hluta. Hvað er síðan að sjá í fjárlagafrumvarpinu í þessu efni? Á að auka hlutdeild sveitarfélaganna í skatttekjum? Þess sér hvergi stað, a.m.k. hef ég ekki fundið það. Í 1. umr. fjárlagafrumvarpsins innti ég einmitt eftir því hvernig fulltrúar ríkisstjórnarflokkanna, sveitarstjórnarmenn í röðum ríkisstjórnarflokkanna vildu taka á málum sveitarfélaganna. Mig langar nú aðeins til þess að vitna hér í orð hv. þm. Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur, sem er nú aftur farin úr þingsalnum — já, hún er þarna, þegar hún fór í andsvör við mig í 1. umr. um fjárlög sagði hún m.a. af þessu tilefni, með leyfi forseta:
„Mér finnst ástæða til að segja það úr þessum ræðustól að ég tel að engan bilbug sé á okkur að finna, sveitarstjórnarmönnunum sem sitjum í fjárlaganefnd. Við skiptum ekki um skoðun þótt við séum komin á hið háa Alþingi varðandi það að að sjálfsögðu þarf að leiðrétta og endurskoða verkaskiptingu og tekjuskiptingu ríkis og sveitarfélaga.“ (GÁ: Hér á enginn að þurfa að skipta um skoðun nema það sé skynsamlegt.) Þetta voru orð hv. þm. Steinunnar Valdísar Óskarsdóttur.
Ég hlýt þess vegna að velta því fyrir mér, hvað sé að frétta af þessu máli í fjárlagafrumvarpinu. Ég fæ ekki séð að það sé á neinn hátt verið að styrkja og efla tekjustofna sveitarfélaganna eða að verið sé að auka hlutdeild sveitarfélaganna í skatttekjum þrátt fyrir að það hafi mátt skilja hv. þm. Steinunni Valdísi Óskarsdóttur þannig að þeir sveitarstjórnarmenn úr röðum stjórnarflokkanna sem sitja í fjárlaganefnd mundu nú aldeilis ekki láta sitt eftir liggja í því efni að bæta stöðu sveitarfélaganna.
Ég tel að þetta sé eitt brýnasta úrlausnarefnið. Við vitum að sjálfsögðu að staða sveitarfélaganna er nokkuð mismunandi eftir því hvort þau eru hér á höfuðborgarsvæðinu, á vaxtarsvæðum hér á höfuðborgarsvæðinu, á vaxtarsvæðum úti á landi eða þar sem hefur verið samdráttur, þar sem hefur verið fólksfækkun, þar sem hafa verið erfiðleikar í atvinnulífi o.s.frv.
Það er því afar þýðingarmikið, virðulegi forseti, að ráða bót á stöðu sveitarfélaganna í landinu. Þess vegna hefur Vinstri hreyfingin – grænt framboð lagt fram breytingartillögu sem tekur sérstaklega á stöðu sveitarfélaganna. Þar leggjum við til hækkun á framlagi í Jöfnunarsjóð sveitarfélaga um 700 millj. kr. sem er þá fyrst og fremst hugsað til þess að bæta stöðu þeirra sveitarfélaga sem hvað lakast eru sett. Við erum líka með hugmyndir um það að bæta við framlagi í Jöfnunarsjóð sveitarfélaga til þess að hægt sé standa straum af fyrsta áfanga við gjaldfrjálsan leikskóla sem er mikið baráttumál. Leikskólinn er löngu orðinn fyrsta skólastigið í landinu og það er orðið mjög brýnt baráttumál að leikskólinn verði gjaldfrjáls eins og grunnskólastigið er eða á að vera, ættum við kannski að segja. Því miður er gjaldtaka þar enn þá of mikil.
Um þetta markmið, um gjaldfrjálsan leikskóla hafa félagshyggjuflokkar, flokkar sem kenna sig við félagshyggju, allir verið sammála að eigi að berjast fyrir og stefna að. Það er í raun aðeins einn stjórnmálaflokkur í landinu sem hefur beinlínis sagt að hann sé andvígur þessu markmiði og það er Sjálfstæðisflokkurinn. Samt ræður hann för í þessu máli hér, þótt hann sé í raun í minni hluta í þessu máli eins og ég hef skilið málflutning annarra flokka. Ég þekki það mætavel, svo ég vitni aftur til borgarstjórnarinnar, þar sem meiri hluti okkar vinstri grænna, Samfylkingar og Framsóknarflokks hóf þá vegferð á síðasta kjörtímabili að innleiða gjaldfrjálsan leikskóla í Reykjavík.
Hvað gerðist þegar nýr meiri hluti var myndaður eftir kosningar 2006 með Sjálfstæðisflokkinn í fararbroddi ásamt Framsóknarflokknum? Þessi þróun var stoppuð. Það var ákveðið að hætta við frekari skref í átt að gjaldfrjálsum leikskóla. Síðan gerist það 16 mánuðum síðar að meiri hluti Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks fellur og meiri hluti Samfylkingar, Vinstri grænna, Framsóknarflokks og F-listans tekur við í borgarstjórn. Og hvað gerist þá? Þá er ákveðið að halda áfram með það sem frá var horfið með gjaldfrjálsa leikskóla.
Það sýnir að þeir flokkar hafa viljað berjast fyrir því að leikskólinn yrði gjaldfrjáls en Sjálfstæðisflokkurinn ekki, það er hann sem hefur stoppað þetta mikla framfaramál. Ekki er að sjá að Samfylkingin hafi náð neinu fram í þeim efnum gagnvart Sjálfstæðisflokknum í ríkisstjórn. Þess vegna erum við einnig með tillögu um að auka framlög í jöfnunarsjóð til að koma til móts við þetta brýna viðfangsefni sveitarfélaganna vegna þess að ljóst er að þau eru misvel í stakk búin til þess að takast þetta verkefni á hendur.
Við höfum líka lagt fram tillögu um aukið framlag vegna húsaleigubóta sem einnig er mikilvægt mál og hefur þegar verið gerð ágæt grein fyrir af hálfu þingmanna Vinstri hreyfingarinnar – græns framboðs. Við erum með tillögur um að styrkja stöðu sveitarfélaganna, gera þau betur í stakk búin til að sinna sínum lögbundnu og mikilvægu velferðarverkefnum. Ég er þeirrar skoðunar að það séu verkefni sem eru afar brýn og uppbyggileg, þvert ofan í það sem hv. þm. Steinunn Valdís Óskarsdóttir talaði um, að ekki séu uppbyggilegar tillögur af hálfu vinstri grænna að vilja gjaldfrjálsan leikskóla.
Það kemur mér mjög spánskt fyrir sjónir, svo ekki sé meira sagt, og ég trúi eiginlega ekki að þingmaðurinn meini það sem hún segir í þessu efni. Ég held, eins og ég sagði í andsvörum fyrr í morgun, að hún sé að reyna að tala sig frá þeirri pínu sem hún er í, að sitja í félagsskap með Sjálfstæðisflokknum.
Virðulegur forseti. Mig langar að fara aðeins yfir í samgöngumál sem einnig hafa verið til umfjöllunar. Kannski þarf ekki að hafa mörg orð um þau vegna þess að — rétt er að taka það fram strax í upphafi að þegar á heildina er litið er veruleg aukning á framlögum til samgöngumála í fjárlagafrumvarpinu frá því sem áður var. Við fögnum því og höfum lagt áherslu á að mikilvægt sé að auka framlög til samgöngumála, það er þýðingarmikið byggðamál. Það er líka þýðingarmikið umhverfismál, ekki síst þar sem umferð er mikil, að vinna að uppbyggingu og framkvæmdum í samgöngumálum.
Reyndar vil ég strax taka fram að ég tel að við þurfum að sjá ákveðnar áherslubreytingar hvað varðar framlög ríkisins, sérstaklega hér á höfuðborgarsvæðinu. Flytja þarf fjármagn í samgöngumálum meira yfir í almenningssamgöngur, umferðaröryggismál, aðgerðir til þess að draga úr umferðarhraða og bæta þannig umferðaröryggi, auka forgang almenningssamgangna í umferðinni, bæta aðstæður gangandi og hjólandi, svo nokkuð sé nefnt. Ég sé fyrir mér að þegar samgönguáætlunin kemur til umfjöllunar á Alþingi og í samgöngunefnd munum við, a.m.k. í Vinstri hreyfingunni – grænu framboði, skýra áherslur okkar og sjónarmið og hugsanlega breytingartillögur í anda þess sem við viljum sjá í samgöngumálum og í umhverfismálum. Samgöngur eru jú eitt stærsta umhverfisviðfangsefni sem við er að glíma, sérstaklega við á suðvesturhorninu. Þess vegna er ekki hægt annað en að horfa á málin í samhengi. Forgangsröðun verkefna á þessu sviði mun bíða frekari umræðu þegar samgönguáætlunin lítur dagsins ljós.
Við, og þar á meðal fulltrúi okkar í fjárlaganefnd, hv. þm. Jón Bjarnason, höfum fagnað sérstaklega auknu framlagi á tengivegum en um er að ræða 700 millj. kr. hækkun. Það er jákvætt og eftir því sem ég best veit eru málin þannig stödd í tíma og framkvæmd að hægt er að ráðast í úrbætur á vegum með því viðbótarframlagi sem tillaga er gerð um. Rétt er að geta þess að á sama tíma og aukaframlagið er lagt til er talað um niðurskurð á samgönguframkvæmdum 3,2 milljarða. Það eru þá einkum framkvæmdir hér á höfuðborgarsvæðinu, Sundabrautin, sem tekur um helminginn af því, og framkvæmdir við tvöföldun Vesturlandsvegar og Suðurlandsvegar.
Auðvitað er mjög bagalegt að framkvæmdirnar skuli dragast enn því að þær eru mikilvæg samgöngubót, þær eru mikilvægar til að auka og bæta aðgengi að höfuðborginni en einnig umferðarflæðið innan höfuðborgarinnar. Framkvæmdirnar mundu létta á stofnbrautum sem nú eru hvað verst settar í höfuðborginni. Sérstaklega á það við um Sundabrautina, þannig að auðvitað er það áhyggjuefni að enn á ný skuli verkefninu vera slegið á frest. Fullyrt er að staða málanna varðandi undirbúning, mat á umhverfisáhrifum o.þ.h. sé þannig að ekki verði hægt að ráðast í verkefnið eins og samgönguáætlunin gerir ráð fyrir og með því fjármagni sem upphaflega er gert ráð fyrir í þennan málaflokk í fjárlagafrumvarpinu. Af þeim sökum er ef til vill sjálfgert að draga úr framlögum til liðarins. Sömuleiðis má færa rök fyrir því að ef menn vilja draga úr framkvæmdum vegna þensluáhrifa sé eðlilegra að það bitni á höfuðborgarsvæðinu en annars staðar á landsbyggðinni þar sem þensluáhrifa gætir síður og ef til vill ekki. Þó að ég sé þingmaður í Reykjavíkurkjördæmi norður og Sundabrautin í mínu kjördæmi, ef svo má segja, hlýt ég að horfa til málsins í heildarsamhengi og ekki óeðlilegt þótt ég telji það bagalegt að framkvæmdirnar tefjist áfram því að þetta er ekki fyrsta frestunin sem verður á þessu máli.
Virðulegur forseti. Ég get ekki annað en vísað í umsögn samgöngunefndar um frumvarp til fjárlaga. Ég sakna þess sérstaklega að hafa ekki formann eða varaformann fjárlaganefndar eða formann samgöngunefndar hér í salnum til þess að eiga orðastað við um þau mál. Ég bið hæstv. forseta að kanna hvort ekki sé hægt að ná í einhvern þeirra eða hvort þeir geti verið hér til þess að skiptast á skoðunum um þetta atriði.
(Forseti (MS): Forseti mun koma ósk hv. þingmanns á framfæri.)
Ég þakka hæstv. forseta fyrir það. Það vekur upp spurningu um hvernig fjárlaganefndin taki á þeim umsögnum sem koma frá einstökum fagnefndum þar sem þær leggja fram ákveðnar breytingartillögur. Í sumum tilfellum er það í góðri sátt og samstöðu, í öðrum tilfellum skiptist nefndin í meiri hluta og minni hluta en gott og vel, álit kom frá fagnefndunum inn í fjárlaganefndina og maður skyldi halda að fjárlaganefndin tæki álitin til eftirbreytni og reyndi að koma þeim inn í fjárlagafrumvarpið. Það er nú einu sinni svo að sami meiri hluti er í einstökum fagnefndum og í fjárlaganefnd og ætla mætti að þokkalegt talsamband væri þar á milli.
Í áliti meiri hluta samgöngunefndar, sem er birt sem fskj. 20 á þskj. 338 bls. 69, sem er nefndarálit meiri hluta fjárlaganefndar um frumvarp til fjárlaga, er greint frá því að samgöngunefnd hafi fjallað um þann þátt fjárlagafrumvarpsins sem heyrir undir málasvið samgöngunefndar í samræmi við lög um þingsköp Alþingis. Þar er gerð grein fyrir því hverjir hafi komið á fund nefndarinnar.
Í nefndarálitinu segir m.a., með leyfi forseta:
„Meiri hlutinn vekur athygli á því að samkvæmt frumvarpinu er ráðgert að Fjarskiptasjóður hafi 60 millj. kr. vaxtatekjur af inneign hjá ríkissjóði og að beint framlag ríkissjóðs til verkefna og reksturs sjóðsins lækki sem því nemur. Meiri hlutinn leggur áherslu á að þessi fjárhæð komi til útgreiðslu til sjóðsins síðar, en telur mikilvægt að verklagið verði endurskoðað þannig að heppilegri háttur verði hafður á framvegis.“
Í fjárlagafrumvarpinu er einmitt gerð grein fyrir því að — þar segir reyndar um Fjarskiptasjóð, með leyfi forseta:
„Samkvæmt frumvarpinu verða útgjöld á liðnum 500 millj. kr. í samræmi við ráðstöfun á söluandvirði Landssíma Íslands hf. verði varið til uppbyggingar á sviði fjarskiptamála. Áætlað er að Fjarskiptasjóður hafi 60 millj. kr. vaxtatekjur af inneign hjá ríkissjóði og lækkar því beint framlag ríkissjóðs til verkefna og reksturs sjóðsins sem því nemur.“
Þetta er afar undarlegt að reiknaðar vaxtatekjur sjóðsins hjá ríkissjóði skuli dregnar frá framlaginu sem ákveðið var með lögum um ráðstöfun á söluandvirði Símans. Fram kom í umræðunni í samgöngunefnd, og það voru allir samgöngunefndarmenn á einu máli um, að það þyrfti að laga og gæti ekki gengið með þessum hætti. Ég hlýt því að spyrja: Hvað hefur orðið um málið? Ég sé engar breytingartillögur frá meiri hluta fjárlaganefndar hvað varðar Fjarskiptasjóðinn. Engu að síður held ég að allir séu sammála um að gríðarlega mikilvægt sé að Fjarskiptasjóður geti gengið í að bæta stöðu fjarskiptamála í hinum dreifðu byggðum landsins. Það er mikilvægt byggðamál og þess vegna hlýt ég að inna eftir því hvað hefur orðið um þetta atriði.
Í öðru lagi bendir meiri hluti samgöngunefndar á og segir í sínu áliti, með leyfi forseta:
„Meiri hlutinn bendir á að samkvæmt samgönguáætlun sem samþykkt var á síðasta þingi er gert ráð fyrir hærri fjárveitingu en í fjárlagafrumvarpinu til hafnarmannvirkja. Þarna vantar 200 millj. kr. upp á að hægt verði að standa við framkvæmdahraða eins og samgönguáætlun gerir ráð fyrir. Meiri hlutinn beinir því til fjárlaganefndar að taka þetta til athugunar.“
Ég fæ ekki séð að í áliti meiri hluta fjárlaganefndar sé nein umfjöllun um málið. Hvað hefur orðið um beiðni og ósk meiri hluta í samgöngunefnd um að 200 millj. kr. verði bætt inn í fjárlagafrumvarpið til hafnarmannvirkja?
Í þriðja lagi bendir meiri hlutinn jafnframt á, með leyfi forseta:
„Rekstur Vegagerðarinnar er lægri en samgönguáætlun gerir ráð fyrir. Samkvæmt upplýsingum frá vegamálastjóra horfir til mikilla vandræða ef liðurinn verður óbreyttur við afgreiðslu fjárlaga. Þá vekur meiri hlutinn athygli á því að ákveðið hefur verið að auka vetrarþjónustu án þess að gert sé ráð fyrir sérstakri fjárveitingu til hennar. Mikilvægt er að bætt verði úr þessu“ segir í áliti meiri hluta samgöngunefndar.
Ég fæ heldur ekki séð, virðulegur forseti, að komið sé með neinum hætti til móts við viðhorfin sem koma frá meiri hluta samgöngunefndar varðandi málið. Ég spyr því um afdrif þeirra, um Fjarskiptasjóðinn, 60 millj. kr., hafnarmannvirkin, 200 millj. kr. og síðan rekstur Vegagerðarinnar, sem lýtur m.a. að þeirri ákvörðun sem þegar hefur verið tekin, að auka vetrarþjónustu án þess að fjárveiting til þess liggi fyrir.
Nú kann vel að vera að á því séu einhverjar skýringar, að fjármunirnir leynist einhvers staðar og þá væri gott að fá það upp á borðið, en ég hef ekki fundið það í tillögum meiri hlutans.
Í nefndaráliti minni hluta sem undirritaður stóð fyrir í samgöngunefnd tók ég undir álit meiri hlutans hvað þessa þætti varðar, Fjarskiptasjóðinn, hafnarmannvirkin og rekstur Vegagerðarinnar og er sammála meiri hlutanum hvað það varðar. Jafnframt segir í áliti mínu, með leyfi forseta:
Þá vill minni hlutinn sérstaklega vekja athygli á að stórátak þarf að gera í uppbyggingu á grunnstoðum ferðaþjónustunnar um allt land.
Til þess að fylgja þessu sérstaklega eftir þá höfum við þingmenn úr Vinstri hreyfingunni – grænu framboði lagt fram breytingartillögu á þskj. 357 við liðinn um Ferðamálastofu, undir samgönguráðuneyti. Þar leggjum við til í fyrsta lagi hækkun á framlagi til ferðamálasamtaka landshluta um 40 millj. kr., í öðru lagi hækkun á liðnum um fjölsótta ferðamannastaði um 25 millj. kr. og í þriðja lagi hækkun til markaðssóknar í íslenskri ferðaþjónustu um 80 millj. kr.
Til að skýra þetta örlítið þá er fyrst og fremst undir liðnum Ferðamálasamtök landshluta verið að ræða um framlög til upplýsingamiðstöðva en af þeim 45 millj. kr. sem eru í fjárlagafrumvarpinu í dag til ferðamálasamtaka landshluta eru raunar 29 millj. kr. merktar upplýsingamiðstöðvunum. Við teljum fulla ástæðu til þess að auka það framlag verulega og leggjum það hér til með 45 millj. kr. viðbótarframlagi.
Í öðru lagi varðandi fjölsótta ferðamannastaði þá er það er eitt af því sem m.a. kom fram í máli hv. þm. Kolbrúnar Halldórsdóttur nú við umræðuna. Þar ræddi hún umhverfismálin sérstaklega og hversu mikilvægt er að bæta þar úr á fjölsóttum ferðamannastöðum. Við leggjum hér til hækkun um 25 millj. kr. til þess að taka á umhverfismálum á fjölsóttum ferðamannastöðum.
Í þriðja lagi er lögð til sérstök fjárveiting á viðfangsefni sem við köllum Markaðssókn í íslenskri ferðaþjónustu og þar leggjum við til 80 millj. kr. hækkun. Það er rétt að geta þess að í fjárlagafrumvarpinu er raunar gert ráð fyrir 70 millj. kr. til markaðssóknar á tveimur viðfangsefnum, annars vegar undir samgönguráðuneytinu miðlægt, undir heitinu Markaðssókn í íslenskri ferðaþjónustu, undir ýmsum verkefnum samgönguráðuneytisins, þ.e. 30 millj. kr. og síðan undir liðnum Landkynningarskrifstofur erlendis en undir þeim lið eru áætlaðar 40 millj. kr. til markaðssóknar. Samtals eru þetta 70 millj. kr. sem frumvarpið gerir ráð fyrir til markaðssóknar í íslenskri ferðaþjónustu.
Þá spyrja menn hvort þetta sé ekki óábyrgt, að vinstri grænir leggi til 80 millj. kr. í viðbót þannig að þetta verði 150 millj. kr. Er þetta ekki stór tala? Þá er rétt að rifja það upp að þessi fjárveiting hefur verið lækkuð ár frá ári á undanförnum árum. Árið 2004 var varið rúmlega 300 millj. kr. á fjárlögum til markaðssóknar í íslenskri ferðaþjónustu. Það framlag var lækkað um helming árin 2005 og 2006 í 150 millj. kr. og er núna komið ofan í 70 millj. kr.
Þannig að framlögin til markaðssóknar í íslenskri ferðaþjónustu hafa verið að snarlækka á undanförnum þremur, fjórum, fimm árum. Ég tel að það sé mjög alvarlegt mál vegna þess að ferðaþjónustan hefur verið að vaxa og dafna og er ein af mikilvægustu atvinnugreinum þjóðarinnar. Og ég tala nú ekki um á þessum síðustu og verstu tímum hvað varðar gengisþróun og afkomu útflutningsatvinnuveganna, þá hefur ferðaþjónustan að sjálfsögðu liðið fyrir það. Hún má þess vegna ekki við því að það sé dregið úr framlögum til þessa mikilvæga málaflokks.
Fjöldi erlendra ferðamanna sem hingað kemur á hverju ári er nú orðinn á fimmta hundrað þúsund. (GÁ: Ísland er fallegt.) Ísland er fallegt og erlendir ferðamenn koma hingað og borða mikið og gott lambakjöt. Enda hefur neysla erlendra gesta á Íslandi líka farið vaxandi og hefur nánast tvöfaldast á undanförnum tíu árum og fargjaldatekjur sömuleiðis. Það er því alveg ljóst að ferðaþjónustan er atvinnugrein í örum vexti, atvinnugrein sem hefur sýnt sig á undanförnum árum að á mikla möguleika hér. Gjaldeyristekjur þjóðarinnar af ferðaþjónustu hafa vaxið jafnt og þétt þannig að þetta er orðin ein af okkar mikilvægustu atvinnugreinum og við þurfum að búa vel að henni.
Mér finnst ekki sæmandi að það framlag sem kemur af hálfu ríkisins til markaðssóknar í íslenskri ferðaþjónustu skuli lækka svona ár frá ári og mér þætti sérstaklega fróðlegt að heyra frá forustu fjárlaganefndar sem loksins er nú komin hér í salinn, hvort það sé með ráðum gert að draga úr opinberum framlögum til markaðssóknar í ferðaþjónustu eða hvort þetta sé, eigum við að segja, óviljaverk. Við leggjum þess vegna til, virðulegi forseti, að til markaðssóknar í íslenskri ferðaþjónustu verði varið 80 millj. kr. til viðbótar við það sem nú þegar er gert á tveimur viðfangsefnum í fjárlagafrumvarpinu.
Ég ætla stuttlega að ræða um þróunarmál og þróunaraðstoð, virðulegi forseti. Ég hlýt að fagna auknum framlögum sem fjárlagafrumvarpið ber með sér til þróunarmála en að sjálfsögðu getum við gert betur í þessu efni en við höfum nú þegar gert og við höfum lagt fram tvær breytingartillögur varðandi þróunarmálin. Það er annars vegar hækkun á framlagi til Þróunarsamvinnustofnunar og hins vegar til mannúðarmála og neyðaraðstoðar. Annars vegar er um að ræða tillögu um hækkun á liðnum Þróunarsamvinnustofnun um 250 millj. kr. úr einum milljarði 436 millj. kr. í 1.686 millj. kr. og hins vegar á liðnum Þróunarmál og Alþjóðleg hjálparstarfsemi, undirliður Mannúðarmál og neyðaraðstoð, úr 309 millj. kr. í 459 millj. kr. eða um 150 millj. kr.
Þrátt fyrir það sem ég hef þegar sagt að hér er auðvitað veruleg hækkun á þessum lið milli ára og það er jákvætt og það er vel, þá skortir enn þá talsvert á að við náum markmiðum Sameinuðu þjóðanna, þúsaldarmarkmiðunum, um framlag þróaðra ríkja til þróunarsamvinnu, þróunaraðstoðar og alþjóðlegrar hjálparstarfsemi. Sem ríkt samfélag eigum við að geta gert mun betur en við erum að gera í þessu efni.
Hér í sölum Alþingis hefur verið fjallað um skýrslu Þróunarsamvinnustofnunar sem segir að Ísland ásamt Noregi séu í efsta sæti hvað lífskjör snertir. Ég tók eftir því að hæstv. utanríkisráðherra lét hafa það eftir sér í framhaldi eða í kjölfar þessarar skýrslu og þessara fregna að þetta legði ríkari skyldur á okkar herðar heldur en ella, þ.e. hvað við byggjum við góð lífskjör. Ég er sammála hæstv. utanríkisráðherra í þessu — og það er mikilvægt að þingmenn Samfylkingarinnar sérstaklega taki eftir því að við getum líka verið sammála þeim og leiðtoga þeirra þegar þeir segja eitthvað gáfulegt. Ég tók hins vegar líka eftir því að forsætisráðherra er á allt annarri skoðun. Forsætisráðherra sagði að þessi skýrsla kallaði ekki á nein sérstök viðbrögð af hálfu Íslands hvað varðar framlög til þróunarmála. En utanríkisráðherra taldi hins vegar að skýrslan gerði það.
Það er því miður þannig að það er ævinlega þörf fyrir neyðaraðstoð vítt og breitt um heim og mætti gjarnan nefna stað eins og Palestínu í því samhengi. En allt of víða er það þannig að það er þörf á aðstoð þróaðra ríkja í þessu samhengi og við eigum að sjálfsögðu að láta gott af okkur leiða. Við höfum svigrúm til þess. Við erum rík þjóð og við berum líka ríkar skyldur í þessu samhengi. Við höfum lagt fram tvær breytingartillögur á þskj. 350 varðandi þennan þátt sérstaklega.
Virðulegi forseti. Ég ætla að fara að stytta mál mitt um fjárlagafrumvarpið. Þetta fer nú að verða góð lota. Ég ætla aðeins í lokin að vekja athygli á því sem lesa má og blasti við landsmönnum, starfsfólki í heilbrigðisþjónustu sem öðrum, í morgun þegar Fréttablaðið kom inn um lúguna en þar segir: Landspítalinn skeri niður um 500–700 millj. kr. Þetta var nú glaðningurinn sem blasti við landsmönnum hér í miðri umræðu um fjárlög næsta árs og góðærið og góða afkomu ríkissjóðs og trausta efnahagsstjórn og guð má vita hvað sem stjórnarliðar hreykja sér af.
Í þessari frétt í Fréttablaðinu kemur fram að formaður nefndar um málefni spítalans hefði skrifað stjórnendum spítalans og gert þeim að skera verulega niður á næsta ári. Þetta vekur auðvitað upp ýmsar spurningar. Í fyrsta lagi: Hvaðan kemur formanni einhverrar nefndar um málefni spítalans umboð til þess að gefa „ordrur“ í þessa veru til stjórnenda? Nú er ekki þannig að þarna sé um að ræða ráðgjafarnefnd um Landspítalann sem starfar samkvæmt lögum um heilbrigðisþjónustu. Nei, þetta er nefnd sem heilbrigðisráðherra skipaði til að vera ráðherra til ráðgjafar um framtíðarstefnumótun spítalans. Auk þess að efla og styrkja eftirlit ráðherra með rekstri og þjónustu spítalans, eins og segir í frétt frá heilbrigðisráðuneytinu um hlutverk þessarar nefndar. Þetta er ekki nefnd sem hefur neitt lögformlegt umboð eða vald til að gera nokkurn skapaðan hlut nema að veita ráðherranum einhverja ráðgjöf og þá hefði verið eðlilegra að ráðherrann hefði skrifað stjórnendum Landspítalans og mælt svo fyrir um að nú skyldu þeir skera niður í takt við það sem hér segir. Nei, það er formaður nefndarinnar, Vilhjálmur Egilsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins og fyrrverandi hv. alþingismaður Sjálfstæðisflokksins, sem tekur sér þetta vald.
Hann segir jafnframt í viðtali við Fréttablaðið að hann geri ekki ráð fyrir skertri þjónustu. Það á að skera niður hjá Landspítalanum um 500–700 millj. kr. en hann gerir ekki ráð fyrir skertri þjónustu á meðan forstjóri Landspítalans segir að það sé óákveðið hvar verði skorið niður. Ekki hvort, heldur hvar. Í huga forstjóra spítalans er það alveg ljóst að þessi boðskapur hlýtur að þýða niðurskurð og skerta þjónustu. Og hvernig dettur mönnum það í hug, að Landspítalinn sem er svo aðþrengdur, sem er að fá hér á annan milljarð króna í fjáraukalögum á þessu ári, að hann geti skorið niður í rekstri á næsta ári um 500–700 millj. kr. án þess að það komi niður á þjónustu? Af hverju er það ekki bara sagt hreint og beint að þetta muni hafa áhrif á þjónustu Landspítalans? Vitaskuld og það dettur engum annað í hug. Ég trúi því ekki að menn trúi því sjálfir sem setja þetta fram með þessum hætti eins og formaður þessarar nefndar.
Ég skora á hæstv. heilbrigðisráðherra að koma nú og skýra það fyrir þjóðinni hvort það sé raunverulega þannig að hann ætlist til þess að Landspítalinn skeri niður rekstur sinn um 500–700 millj. kr. á næsta ári eins og lesa má í Fréttablaðinu. Ég tel að hæstv. heilbrigðisráðherra verði auðvitað að standa skil á því sjálfur og bera ábyrgð sjálfur á þeim pólitísku ákvörðunum sem hér eru á ferðinni. Því þetta er auðvitað pólitískt hjá ráðherranum. Heilbrigðisráðherra á að sjálfsögðu að koma hér. Sjálfstæðisflokkurinn ber ábyrgð á þessum málaflokki. Hann ber ábyrgð á ríkisfjármálunum og Sjálfstæðisflokkurinn verður að koma og svara fyrir þetta mál. Ég sakna þess að hafa ekki hæstv. heilbrigðisráðherra hér í þessari umræðu.
Þetta er auðvitað áhyggjuefni. Nú ætla ég bara rétt í lokin að segja, virðulegi forseti, af því það var kvartað yfir því sérstaklega af hv. þm. Steinunni Valdísi Óskarsdóttur að við í vinstri grænum sæjum ekkert nema svart. Við sjáum mest rautt og grænt. Ég veit ekki hvort það hefur farið fram hjá þingmanninum. En svona almennt þá er það nú þannig. Það eru okkar uppáhaldslitir í pólitíkinni en ekki svart. (Gripið fram í.)
Vitaskuld er það þannig að það er margt gott í fjárlagafrumvarpinu. Nema hvað. Að sjálfsögðu eru þar margir góðir hlutir en það þýðir ekki að það sé ekki hægt að gera betur og það þýðir ekki að maður geti ekki gagnrýnt það sem maður telur miður fara og eigi að gera betur. Það er það sem við erum að gera og stjórnarliðar verða bara að þola þá gagnrýni.
Hv. ágætir þingmenn Samfylkingarinnar verða að sjálfsögðu að þola það að við höfum aðrar skoðanir en þeir á því sem fyrir augun ber í fjárlagafrumvarpinu, á þeim tillögum sem þeir koma með hér á milli umræðna. Við höfum að sjálfsögðu rétt til þess að vera með okkar eigin tillögur og vera ósammála. Ég er að vísu sannfærður um það að Samfylkingin gæti auðvitað náð miklu meira fram af sínum hjartans málum ef hún hefði ekki álpast í þessa vitlausu ríkisstjórn. En það er bara hennar vandi og ekki okkar hinna. Það þýðir ekkert fyrir hana að vera að kveinka sér undan því að fá gagnrýni fyrir vikið af okkar hálfu. Hún á bara að taka það þannig, taka því vel, og hafa hugfast að vinur er sá sem til vamms segir.
Við viljum að sjálfsögðu láta gott af okkur leiða í þessari umræðu, koma með uppbyggilegar tillögur eins og við höfum gert. Við höfum sýnt fram á það hvernig hægt er að mæta þeim með meiri tekjum, með réttlátari skiptingu skattbyrðanna og ég hefði haldið að við gætum átt bandamenn í Samfylkingunni í því efni. Við gætum átt bandamenn þar í því að auka framlög til velferðarmála, til þróunaraðstoðar, til jafnréttismála, til mannréttindamála eins og ýmislegt sem getur að líta í tillögum okkar, skólamála, umhverfismála o.s.frv. Ég hefði að sjálfsögðu kosið að þær tillögur sem við höfum lagt fram við 2. umr. fjárlagafrumvarpsins fengju góðar viðtökur.
Ég vil bara í lokin, virðulegi forseti, þakka fyrir ágætar og málefnalegar umræður, að mestu, um þetta frumvarp. Við þingmenn Vinstri hreyfingarinnar – græns framboðs höfum gert grein fyrir meginsjónarmiðum okkar og áherslum og breytingartillögum okkar og ég vænti þess að þær fái góða og efnislega umfjöllun.