135. löggjafarþing — 66. fundur,  20. feb. 2008.

fjárhagsleg staða Orkusjóðs.

392. mál
[15:00]
Hlusta

iðnaðarráðherra (Össur Skarphéðinsson) (Sf):

Herra forseti. Mér líkar best við hv. þm. Magnús Stefánsson þegar hann er spenntur. Hins vegar gleður það mig sem þann ráðherra sem fer með jarðhitaleit og uppbyggingu, eða alla vega útgreiðslu stofnstyrkja til hitaveitna, að þingið skuli bíða í ofvæni eftir því að fá fréttir af þessu.

Staðan er þannig að 90% af orkuþörf til hitunar húsa í landinu er mætt með jarðvarma. En eins og hv. þingmaður sagði þá er enn rými til þess að finna meira vatn og við höfum sannkallaða galdramenn á því sviði sem bókstaflega finna vatn þar sem áður var talið, t.d. í þeim kennslubókum sem ég og hv. þingmaður lærðum í æsku okkar, að væru sannarlega köld svæði, þar væri ekkert vatn að finna.

Varðandi þær spurningar sem hv. þingmaður ber fram að þá vil ég segja að hlutverk Orkusjóðs sjálfs er fyrst og fremst að lána áhættulán en hann greiðir hins vegar líka út stofnstyrki til uppbyggingar hitaveitna.

Hv. þingmaður spyr um fjárhagslega stöðu Orkusjóðs vegna leitar og uppbyggingar hitaveitna á köldum svæðum. Eins og ég sagði er hlutverk Orkusjóðs að lána 60% áhættulán sem eru á ábyrgð ríkissjóðs, þ.e. ríkið tekur ábyrgð á skuldbindingum Orkusjóðs þannig að það er í reynd aðili að þessum framkvæmdum sem eru í eðli sínu oft áhættusamar. Þessi lán eru með 6% vöxtum til 15 ára en líka verðtryggingum. Það eru því mörg dæmi þess að þegar vel horfir þá leita þeir sem standa í svona frekar til bankanna þar sem þeir geta fengið betri kjör.

En Orkusjóður hefur sem sagt lánað á tímabilinu 2000–2007 alls 138 millj. kr. Eins og ég sagði þá eru þetta áhættulán og við tilteknar aðstæður, t.d. ef borun bregst og ekkert kemur út úr þessu — það eru reyndar fleiri skilyrði sem geta leitt til þess — þá fellur lánið niður. Það er auðvitað það sem er eftirsóknarvert við þessi lán. Á tímabilinu sem ég nefndi áðan hefur upphæð niðurfelldra lána numið mjög háu hlutfalli af þessu, meira en helmingi, eða nánast 72 millj. kr.

Ef ég svara saman seinni hluta fyrstu spurningar og spurningu númer tvö frá hv. þingmanni þá hefur ríkissjóður frá árinu 1999 styrkt lagningu nýrra hitaveitna á köldum svæðum með eingreiðslum og á þessu tímabili, frá 1999, og hefur ríflega hálfum milljarði verið varið til þess. Framkvæmdarvaldinu eru settar skorður sem markast af ákvörðunum Alþingis hverju sinni og fjárheimildirnar sem Alþingi hefur varið til þessa hafa ekki dugað. Þurft hefur að grípa til þess að dreifa greiðslum yfir fleiri fjárlagaár.

Ég nefni það sérstaklega að sá góði skilningur sem hv. fjárlaganefnd hefur í þessu máli birtist í því að í fjáraukalögum síðasta árs voru samþykktar 55 millj. kr. til viðbótar við fjárheimildir þess árs. Miðað við stöðuna eins og hún er núna og eins og hún verður þegar árinu 2008 er lokið, þá skuldar ríkið um það bil 152 millj. kr., sem svarar sjö hitaveitum. Þessar skuldir eru sumar mjög litlar, allt frá því að vera 254 þús. kr. upp í að vera 92 millj. kr. sem er nýjasta hitaveitan sem sett var á laggirnar við Eyjafjörð síðla síðasta árs.

Ég get hins vegar glatt hv. þingmann með því að það er alveg rétt sem hann sagði hérna áðan. Ég er mikill áhugamaður um þetta og ég hef verið að berjast fyrir því að þessi hali verði klipptur af. Ekki vil ég lofa neinu upp í mína ermi en ég hef rætt þetta við félaga mína í ríkisstjórninni og málið er í þeirri stöðu að það eru sérstakar viðræður milli mín og hæstv. forsætisráðherra um þennan vanda. Meira vil ég nú ekki segja að svo stöddu.

Hv. þingmaður spyr síðan um framtíðarsýn mína varðandi stuðning við leit að heitu vatni og uppbyggingu hitaveitna á köldum svæðum. Það er alveg klárt að ég vil gjarnan fá rýmri fjárheimildir til þess að geta greitt upp þennan skuldahala sem ég nefndi áðan og vonast til þess að það verði hægt.

En framtíðarsýn mín varðandi leit að heitu vatni er að hægt verði að fara á þá staði þar sem vísbendingar eru um heitt vatn og kannað verði til þrautar hvort þar sé hægt að draga upp heitt vatn til þess að hita hús. Það eru sterkar vísbendingar um það á mörgum stöðum á Vestfjörðum og á nokkrum stöðum á Austfjörðum. Þetta eru lífsgæði sem ég tel að eigi að reyna að uppfylla gagnvart íbúunum. Í þessu skyni hefur ríkisstjórnin ákveðið að verja 150 millj. kr. til (Forseti hringir.) jarðhitaleitar (Forseti hringir.) á næstu tveimur árum í tengslum við það sem hv. þingmaður þekkir og við köllum mótvægisaðgerðir.