ríkisábyrgð á lántöku Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta.
(Gripið fram í: Skammarlegt að ráðherra skuli ekki sitja í salnum.) Frú forseti. Ég óska eftir að forsætisráðherra sé í salnum. (Gripið fram í: Er samkomulag eða ekki?) Ég óska eftir, áður en ég hef ræðuna, að forsætisráðherra sé í salnum.
(Forseti (ÁRJ): Forseti mun gera ráðstafanir til þess að forsætisráðherra komi í salinn.)
(Gripið fram í: … erfitt með að …) Takk fyrir.
Frú forseti. Ég velti fyrir mér tilgangi þess sjónarspils sem Icesave hefur verið á þingi. Strax í upphafi umræðu um þetta frumvarp spurði ég hæstv. fjármálaráðherra beinskeyttrar spurningar, ég spurði hvort þingið hefði svigrúm til að laga og bæta frumvarpið sem við erum að fara að greiða lokaatkvæði um á eftir. Af svörum hans var ekki annað að skilja en að ekkert svigrúm hefði verið til staðar. Við þingmenn verðum því miður að horfast í augu við þann ömurlega veruleika að þingið ræður litlu sem engu og hefur ef til vill ekkert annað hlutverk en að miðla upplýsingum um mál sem þó eins og í þessu tilfelli er ekki til neins því að fyrir fram var búið að ákveða hvernig niðurstaðan yrði.
Við vildum reyna til þrautar að tryggja að fyrirvarar á þessari ríkisábyrgð á einkaskuld yrðu skilyrtir en ekki óskilyrtir eins og Bretar og Hollendingar krefjast. Það er því óendanlega hryggilegt að ekki tókst að endurheimta hina sögulegu fyrirvara sem hefðu tryggt að við borgum ekki vexti ef hér yrði enginn hagvöxtur. Nú er búið að rífa í sundur öryggisnetið en okkur þingmönnum ber skylda til að tryggja að hér verði ekki samþykkt neitt sem gæti stefnt þjóðinni í voða um langa hríð. En það var aldrei gefið svigrúm til þess, það var búið að ákveða fyrir fram hvernig þessi saga hæstv. fjármálaráðherra mundi enda. Við vildum reyna til þrautar að benda á að óbreytt er þetta frumvarp skaðlegt þjóðinni og við komum með skynsamlegar tillögur að úrbótum sem öllum var hafnað.
Það er ekki réttlátt að væna minni hlutann um að hafa ekki komið með hugmyndir að úrlausnum því að margar prýðilegar hugmyndir hafa verið lagðar fram til að bæta þessi lög, en allar þær hugmyndir voru slegnar út af borðinu án þess að gefa þeim almennilegan gaum. Fyrir fram var búið að ákveða hvernig þetta spil mundi enda og Icesave er með sanni svartipétur ríkisstjórnarinnar sem hún ætlar sér að velta á axlir þjóðarinnar.
Hið sjö ára skjól sem ríkisstjórnin talar fjálglega um er blekking. Það er blekking á blekkingu ofan. Finnst hv. stjórnarþingmönnum allt í lagi að nota tekjuskatt 80.000 skattborgara þessa lands ár hvert til að borga vexti af Icesave, bara vextina, á meðan vafi leikur á því hvort okkur beri yfir höfuð að standa undir þessari skuldbindingu? Ég spyr hv. þingmenn sem hafa sýnt vilja fyrir kosningar til að hlúa að og standa vörð um velferðina hvort þeir geri sér grein fyrir því að grunnstoðir þessa kerfis munu bresta, þær munu bresta undan þeirri greiðslubyrði sem þeir ætla sér að samþykkja á eftir.
Ég spyr hv. stjórnarþingmenn hvort þeim þyki eðlilegt að samþykkja þennan myllustein á komandi kynslóðir, jafnvel þvert á samviskuna, vegna þess að annars gæti þessi stjórn verið felld af hæstvirtri sjálfri sér? Er virkilega svona mikilvægt að halda í völdin að öllu skuli fórnað fyrir þau? Ef einhverju sinni hefur verið tími fyrir þjóðstjórn eða utanþingsstjórn er það einmitt núna. Það er augljóst að hefðbundin pólitík veldur ekki þessu stóra verkefni og þeim stóru verkefnum sem við eigum eftir að standa frammi fyrir.
Varla vilja hv. þingmenn jásins verða til þess að þetta land og þessi þjóð lendi á sama stað í alþjóðasamfélaginu og þróunarríki. Er mögulegt að þingmenn Samfylkingarinnar haldi að Icesave-skuldbindingunni verði hreinlega sópað undir ESB-teppið ef ætlunarverkið um að koma Íslandi þangað inn verður að veruleika?
Frú forseti. Ég skil ekki hvað liggur að baki þeirri ógæfu að vilja samþykkja Icesave í núverandi mynd án þess að reyna til þrautar að gera forsendur ríkisábyrgðar skaplegri. Og hvað er að því að láta reyna á dómstólaleiðina? Hvað er það versta sem gæti hugsanlega mögulega gerst ef við látum reyna á hana? Hver sagði að þetta væri lokatilboð? Ber okkur að hlíta því? Í engu hefur þessum spurningum sem ég bar þó upp fyrir nokkru síðan í annarri ræðu verið svarað af stjórnarliðum.
En það er alveg ljóst að fagmennsku og dug vantaði í samningagerðina. Embættismennirnir vældu á bernskan hátt um erfitt ástand hér heima fyrir við embættismenn frá þjóðum sem hafa litla samúð með okkar fjárhagslegu erfiðleikum og mótmælum við gáttir þingsins. Gleymum því ekki að til dæmis tóku nokkrar Evrópuþjóðir upp á því nýverið, þar með taldir Bretar, að losa sig við eitraðan úrgang við Fílabeinsströndina sem varð til þess að fjöldi fólks dó eða veiktist alvarlega. Bretar sögu aldrei afsakið. Gleymum því ekki að þetta eru þjóðir sem senda unga fólkið sitt hiklaust í árásarstríð og það er þess vegna arfavitlaus samningatækni að barma sér, það sýndi bara veikleika og gaf mótherjum okkar strax yfirhöndina. En það er kannski ekki við embættismennina að sakast, þeir höfðu aldrei tekist á við breskt lagaumhverfi og voru kannski eins og stóreygð börn í framandi landslagi.
Það er líka einsýnt í upphafi að við ætluðum að massa þetta sjálf, of dýrt að sækja aðstoð frá einhverjum útlendingum með reynslu af slíkri samningagerð, nei, við reddum þessu sjálf og núna sitjum við uppi með svartapétur og það er ekki nokkur leið fyrir stjórnarliða að sjá öll trompin sem leynast í spilabunkanum ef við bara þorum að stokka og gefa upp á nýtt. En það er ekki hægt því að hæstv. fjármálaráðherra hefur aldrei viljað neina aðra niðurstöðu en Svavars-niðurstöðuna, hann lagði jú sjálfan sig að veði en gleymdi að þetta er ekki hans veð heldur þjóðarinnar. Vanhæfni á vanhæfni ofan einkennir þetta mál frá upphafi til enda, hvort heldur hrunstjórnina eða þá sem nú situr við völd.
Hæstv. fjármálaráðherra veit til dæmis mætavel að við getum varla staðið undir því að tekjuskattur tæplega 80.000 skattborgara þessa lands fari í það eitt að borga vexti af Icesave ár hvert. Það hefur komið í ljós að hægt er að teygja lánið um ókomna tíð og það þýðir að vextirnir halda áfram að hlaða utan á sig eins og væru þeir snjóbolti.
Þær eignir sem vísað er til sem skilanefnd Landsbankans lúrir á og segir að við getum fengið nánast allar upp í þessa skuld eru huldueignir sem enginn hefur fengið að sjá hverjar eru — nema skilanefndarmenn. Ekki einu sinni hæstv. fjármálaráðherra hefur fengið að sjá eignasafnið. (Gripið fram í: Ekki neitt?) Svo segir hann. Því er ljóst að ekki nokkur maður, nema þeir sem eru í skilanefnd Landsbankans, veit hvað liggur að baki stærstu skuldbindingu þjóðarinnar.
Ég óttast að grunnstoðir samfélags okkar bresti ef þetta verður samþykkt. Ég óttast að almenningur gefist upp og flýi land. Ég óttast að við getum ekki staðið við þessar skuldbindingar og þess vegna væri langheiðarlegast að horfast í augu við þá staðreynd að tæknilega séð getum við alls ekki staðið við allt sem við erum að lofa að gera, getum ekki borgað skuldir okkar án þess að skerða kjör næstu kynslóða og vega að því samfélagi sem við búum í og forfeður okkar lögðu blóð sitt og svita í að gera að betra samfélagi en flestir jarðbúar eiga kost á.
Allt frá því að Icesave-málið kom inn á borð þingsins hefur það verið sveipað dulúð, og strangheiðarlegt fólk veigrar sér ekki við að ljúga að samstarfsfólki sínu eða dansa á hinu gráa svæði hvítu lyganna. Stundum veltir maður fyrir sér hver tilgangurinn með þessum óheiðarleika sé. Allt átti að vera uppi á borðinu þegar ríkisstjórnin tók við, en með hverjum deginum verða lygarnar í kringum Icesave umfangsmeiri. Það er nú oft þannig að þegar mikið er logið missir fólk þræðina út í einhverja vitleysu og þannig upplifi ég þá umræðu sem stjórnarliðar hafa boðið almenningi upp á undanfarið.
Þau hafa verið fögur, hljóðin úr fagurgalanum varðandi ágæti Icesave-samninganna. Dísæt tilhugsun um að geta velt skuldabyrði frá okkur í ein sjö ár hefur oft verið endurtekin sem einn af hornsteinum snilldarinnar. En hvað er þetta skjól þeirra annað en fullkomin blekking? Það er ekki neitt sjö ára skjól, kæru landsmenn, það er ekki neitt skjól fyrir Icesave nema að hafna þessum voðalega samningi í þeirri mynd sem hæstv. fjármálaráðherra, Steingrímur J. Sigfússon, færir okkur núna. Það er ekki merki um styrk þingsins að leyfa að þetta frumvarp fari óbreytt í gegn.
Hæstv. ráðherrar kepptust við að hæla fyrirvörunum í sumar og allir voru á eitt sáttir við þá völundarsmíð þegar óskað var eftir stuðningi minni hlutans við fyrirvarana sem allir þingmenn sem einn studdu. En við erum bara eins og hver önnur nýlenduþjóð sem ráðamenn þessara landa sem við höfum verið að reyna að semja við bera ákaflega litla virðingu fyrir. Kannski má um kenna að ekki hefur tekist að fá meiri hlutann til að koma á þingmannanefnd sem færi til þessara landa og hitti breska og hollenska þingmenn formlega til að ræða saman um stöðuna og útskýra hvað þessar kröfur sem embættismenn þeirra settu saman þýða fyrir landið okkar og sameiginlega framtíð og hagsmuni í alþjóðasamfélaginu.
Á NATO-þinginu sem ég var á nýverið gaf sig á tal við mig breskur þingmaður, sem er formaður efnahagsnefndar NATO-þingsins, en hann er jafnframt þingmaður Verkamannaflokksins. Hann bauðst til að setja af stað ferli þar sem íslensk þingmannanefnd mundi hitta formlega breska þingmenn til að útskýra stöðu landsins sem og Icesave. Ég fór ítrekað á leit við forseta, forsætisnefnd, þingflokksformenn og utanríkismálanefnd að skipuð yrði þingnefnd til að kynna stöðu landsins meðal breskra og hollenskra þingmanna. Því miður var sú formlega beiðni svæfð í nefnd og mér sagt að ekki væri ráðlegt að senda þingmannanefnd út til Bretlands á meðan verið væri að vinna í Icesave-málinu. [Hlátur í þingsal.] Ég fékk enga almennilega skýringu á því af hverju það þætti ekki heppilegt að kynna stöðu landsins meðal kollega okkar.
Okkur í Hreyfingunni finnst ekki réttlætanlegt að samþykkja að fyrst verði gengið að sameiginlegum sjóðum þjóðarinnar áður en reynt verði til þrautar að endurheimta peningana frá þeim sem stálu þeim úr Icesave-bankanum því að varla hafa peningarnir bara gufað upp. Við ættum núna að kalla eftir Stiglitz, kalla eftir að Stiglitz verði samstundis fenginn eða einhver annar af hans kalíberi til ráðgjafar sem og til að fara yfir heildarskuldastöðu okkar, en það er alveg ótækt að samþykkja að tekjuskattur 150.000 skattborgara landsins renni í að borga vexti af erlendum lánum á næstu árum.
Frú forseti. Að samþykkja Icesave-frumvarp hæstv. fjármálaráðherra er ógæfuspor fyrir land og þjóð. Ég bið hv. samþingmenn mína um að grandskoða hug sinn og hjarta og rifja upp Icesave-söguna og öll þau vafasömu atriði sem hafa komið upp. Ég bið þingheim um að gleyma því ekki að með því að samþykkja þetta frumvarp í óbreyttri mynd erum við að senda skýr skilaboð til Alþjóðagjaldeyrissjóðsins um að lög Alþingis eru okkur ekki heilagri en svo að við breytum þeim til að þóknast erlendum embættismönnum. (VigH: Rétt.) Fullveldið er að veði, sjálfstæðið er að veði, höfnum þessum afarkostum, höfum hugrekki til að sýna að við látum ekki umbreyta þjóð sem fyrir ári var talin fimmta ríkasta þjóð í heimi í nýlendu erlends ríkis á ný. Stöndum saman gegn þessari kúgun. Sýnum ábyrga hegðun með því að taka ekki meira á okkur en við getum valdið.
Frú forseti. Við erum í efnahagsstríði. Heimsbyggðin er að sigla inn í aðra kreppu. Við ættum að einbeita okkur að því að slá alvöruskjaldborg um fjölskyldur landsins. Sýnum þeim að við ætlum ekki bara að óska fórna frá henni, heldur tryggja réttlæti. Notum það svigrúm sem Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn lagði til og leiðréttum skuldir heimilanna. Drögum þetta frumvarp til baka og fylgjum þeim lögum sem við þó sjálf sömdum á þinginu í sumar og förum saman í þá vegferð sem endurreisn Íslands kallar eftir. Nóg er komið og legg ég svo til og mæli með að hæstv. ríkisstjórn taki nú þetta frumvarp heim til föðurhúsa og virði þau lög um ríkisábyrgð sem samþykkt voru í sumar ellegar leyfi það sem auðvitað sjálfsagt er og rétt, að þjóðin kjósi um Icesave.
