138. löggjafarþing — 65. fundur,  30. des. 2009.

ríkisábyrgð á lántöku Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta.

76. mál
[21:22]
Horfa

Þráinn Bertelsson (U):

Virðulegi forseti. Það gladdi mig nú eftir bölmóð og botnlausa svartsýni undanfarinna daga og vikna að heyra að þrátt fyrir allt metur hinn alvitri formaður Framsóknarflokksins stöðuna á þinginu sem heldur betri en var í Sódómu og Gómorru á fyrri tíð með því að nú þegar meðal okkar 63 sem hér erum hefur hann fundið tvo réttláta.

Í hreppsnefnd í afskekktri sveit norður við ysta haf urðu langar umræður um að eitthvað þyrfti að aðhafast vegna bújarðar sem hafði verið yfirgefin haustið áður og var viðskilnaðurinn slæmur. Þessi jörð hafði verið í eigu hreppsins og notuð sem upprekstrarland fjár uns nýr og atkvæðamikill hreppstjóri komst til valda í hreppsnefndinni og vildi selja eigur hreppsfélagsins, þar á meðal þessa jörð sem hentaði vel til fjárbúskapar.

Hreppstjórinn hafði sitt fram í þessu sem öðru og kaupandinn var sérvalinn úr vinahópi hreppstjórans. Hann hét Stórólfur. Nokkur kurr kom upp þegar það spurðist út að ætlunin væri að selja Stórólfi jörðina því að búskaparhættir hans voru umdeildir og hann hafði áður verið dreginn fyrir dóm fyrir óhefðbundna meðferð sína á fé og sérkennilega afstöðu til búreikninga. Hreppstjórinn og fylgismenn hans höfðu sitt fram, Stórólfur tók við búi og gerði einkavin hreppstjórans að ráðsmanni sínum — en láðist með öllu að greiða það lága verð sem upp var sett fyrir jörðina.

Líður svo fram um hríð og verður mönnum tíðrætt um ríkidæmi Stórólfs sem barst mjög á og skorti aldrei skotsilfur, enda gat hann sótt lausafé að vild í skiptum fyrir ástarbréf til hreppstjórans sem nú hafði flutt sig um set og var orðinn sparisjóðsstjóri í sveitinni.

Nú harðnar í ári og menn hafa orð á því að ekki séu lengur tvö höfuð á hverri skepnu á búi Stórólfs. Það sem verra er er að nú fara að berast kvartanir úr öðrum sýslum yfir því að fé Stórólfs sé haldið þar til beitar í leyfisleysi og húskarlar hans taki í sína umsjá sauðfjáreign bændafólks í fjarlægum byggðarlögum og setji engar tryggingar fyrir því að þeir geti skilað fénu til baka loðnu og lembdu. (Gripið fram í: Finnst þér þetta fyndið mál?)

Til að gera langa sögu stutta brestur nú á með harðan vetur og fjárfelli sem kemur harðast niður á þeim bændum sem höfðu trúað því að með mikilli stóriðju og tilheyrandi loftslagshlýnun hefðu búskaparhættir á Íslandi gjörbreyst til hins betra, fé gæti gengið sjálfala árið um kring og þyrfti ekki aðra umhirðu en rúningu og slátrun.

Milli jóla og nýárs þagnar loksins hreppsnefndin málglaða og tekst ferð á hendur að kanna viðskilnað Stórólfs. Það er áliðið kvölds þegar nefndarmenn paufast heim að bænum við daufa týru frá þrettánda tungli þessa óhappaárs. Þegar þeir koma heim að bæjarhúsunum rekur sá sem fyrstur gengur upp skaðræðisóp því að út úr myrkrinu kemur flyksa og vefur hann ísköldum örmum. Á bæjarhlaðinu er háð tvísýn glíma og angistaróp bergmála í klettum út yfir hjarnbreiðuna.

Hluti hreppsnefndarmanna telur þann kost vænstan að leggja hæla á bak og flýja undan draugnum. Þeir skunda til byggða og flytja þau tíðindi að magnaður draugur gangi nú ljósum logum í sveitinni og muni engu eira, og eyða allri byggð. Fólk sem heyrir þessar tröllasögur verður eðlilega felmtri slegið og uggandi um framtíðina þegar sveitin sér forustumenn sína og trúnaðarmenn froðufella af æsingi og skjálfa á beinunum af ótta.

Þá víkur sögu aftur heim á hlað. Nýi hreppstjórinn og oddvitinn ákveða að reyna að koma til bjargar. Eftir harðan aðgang kemur í ljós að draugur sá sem hefur vafið örmum sínum að hálsi hreppsnefndarmannsins er engin afturganga, heldur er þarna á ferðinni svonefnt föðurland, ullarnærbuxur síðar sem Stórólfur bóndi hefur skilið eftir hangandi á snúru og hafa nú fokið og skálmarnar vafist að hálsi hreppsnefndarmannsins sem er viti sínu fjær af ótta.

Við skulum skiljast hér við þessa þjóðsögu sem við þekkjum öll í einni eða annarri mynd úr þúsund ára sögu okkar. En fyrst er þó ekki úr vegi að draga nokkurn lærdóm af sögunni.

Til dæmis á maður ekki að selja einkavinum sínum eignir almennings. Í annan stað á maður að vanda val á vinum sínum. Til dæmis skulum við hafa að nýjar hreppsnefndir geta ekki kjaftað sig frá því að takast á við vandamál úr fortíðinni — jafnvel þótt þær eigi ekki sök á þeim vanda. Og til dæmis eiga hreppsnefndir að leysa erfiðleika en ekki magna þá upp og allra síst að hræða saklaust fólk með því að breyta skítugum nærbuxum eftir uppflosnaðan búskussa í mannskæðan draug.

Hvað svo sem líður sagnahefð okkar Íslendinga er kominn tími til að slá botn í þetta Icesave-mál að sinni og ganga óttalaus að því að slá marglofaðri skjaldborg um fjölskyldur og heimili í landinu.