raforkulög.
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir frumvarpi til laga um breyting á raforkulögum, nr. 65/2003, með síðari breytingum. Með frumvarpinu eru lagðar til nokkrar breytingar á raforkulögum sem byggja á tillögum nefndar sem skipuð var í júní 2008 til endurskoðunar á raforkulögum. Kveðið var á um það í bráðabirgðaákvæði við raforkulögin að nefnd yrði sett á laggirnar til að endurskoða raforkulögin og að hún skyldi skila af sér 31. desember á þessu ári.
Nefnd þessi sem er skipuð samkvæmt bráðabirgðaákvæðinu er 16 manna. Þar á meðal eiga fulltrúar allra þingflokka sæti og síðan aðrir þeir aðilar sem þessum málum tengjast. Nefndin hefur ekki lokið störfum og hér er því um áfangatillögur að ræða sem talið er brýnt að leggja fram á þessu stigi. Nefndin mun halda áfram vinnu sinni, starfa fram á haust og skila frekari tillögum og þá lokatillögum samkvæmt bráðabirgðaákvæðinu.
Með frumvarpinu eru lagðar til breytingar sem snúa að afmörkuðum þáttum raforkulaga og taka mið af þeirri sjö ára reynslu sem nú þegar er komin á lögin. Í fyrsta lagi er lögð til ný skilgreining á hugtakinu stórnotandi þess efnis að það sé notandi sem notar innan þriggja ára á einum stað a.m.k. 80 gígavattstundir á ári sem samsvarar u.þ.b. tíu megavöttum. Þetta er nokkur lækkun frá því sem verið hefur, í dag er viðmiðið 14 megavött auk þess sem nýtingartíminn er um 8.000 stundir. Auk þessa nýmælis er líka kveðið á um möguleikana á þriggja ára aðlögun til að ná þessu viðmiði en slíkt aðlögunartímabil nýtist sérstaklega minni stórnotendum. Við tökum sem dæmi að áætlanir um uppbyggingu á koltrefjaverksmiðjum eða minni netþjónabúum, gagnaverum og fleiru slíku, geta átt heima þar undir þar sem menn eru að byggja starfsemina upp í smærri skrefum.
Í öðru lagi er í frumvarpinu lagt til að flutningsfyrirtækið, sem er Landsnet, verði að fullu í beinni eigu ríkis og/eða sveitarfélaga og að því fyrirkomulagi verði komið á fyrir 1. janúar 2015. Samkvæmt lögunum í dag skal flutningsfyrirtækið ávallt vera í meirihlutaeigu ríkis, sveitarfélaga og/eða fyrirtækja sem eru alfarið í eigu þessara aðila. Það þykir ekki heppilegt að fyrirtæki sem eru í eigu ríkis eða sveitarfélaga og hafa ríka hagsmuni af starfsemi flutningsfyrirtækisins, t.d. raforkuframleiðendur og dreifiveitur, eigi hlut í sjálfu flutningsfyrirtækinu og er því lagt til að kveðið verði á um beint eignarhald ríkis og/eða sveitarfélaga á flutningsfyrirtækinu sjálfu, þ.e. Landsneti. Í tengslum við þetta er með frumvarpinu lagt til ákvæði til bráðabirgða sem kveður á um að iðnaðarráðherra skipi nefnd sem gera skuli tillögur fyrir lok árs 2012 um kaup ríkis eða sveitarfélaga á hlut orkufyrirtækja í flutningsfyrirtækinu. Í dag er Landsnet alfarið í eigu orkufyrirtækjanna.
Í þriðja lagi er lagt til að flutningsfyrirtækinu verði heimilað að eiga og reka fjarskiptakerfi sem því er nauðsynlegt vegna rekstursins og bjóða út umframflutningsgetu þess ef það hefur yfir slíkri flutningsgetu að ráða. Einnig er verið að heimila því að selja út sérfræðiþekkingu fyrirtækisins ef eftir því er leitað svo fremi — og það er skýrt kveðið á um það í frumvarpinu — sem samkeppni sé ekki raskað, þ.e. ef gat er á markaðnum er þetta heimilt. Um er að ræða sambærilegar heimildir og hjá flutningsfyrirtækjum í nágrannalöndum okkar. Skal slíkri starfsemi haldið aðskilinni í bókhaldi félagsins.
Í fjórða lagi er í frumvarpinu að finna ítarlegri ákvæði um tekjumörk og gjaldskrá flutningsfyrirtækisins og dreifiveitna en er í núgildandi lögum. Reynsla undanfarinna sjö ára hefur sýnt að þörf er á endurskoðun ýmissa þátta raforkulaga er varða umfjöllun um tekjumörk og gjaldskrár og er með frumvarpinu reynt að setja skýrari ramma utan um þau ákvæði laganna en hópur sérfróðra aðila hefur komið að því verkefni með áðurnefndri endurskoðunarnefnd.
Helstu breytingar frumvarpsins er snúa að tekjumörkunum felast í því að lagt er til að tekjumörk flutningsfyrirtækisins og dreifiveitnanna verði ákvörðuð til fimm ára í senn í stað þriggja ára. Við útreikning tekjumarka verður arðsemi reiknuð miðað við veginn fjármagnskostnað fyrirtækja í sambærilegum rekstri. Þar sem gjaldskrá flutningsfyrirtækisins fyrir stórnotendur er nú í bandaríkjadölum er í frumvarpinu lagt til að tekjumörkin vegna stórnotenda verði jafnframt í bandaríkjadölum til að gæta þar samræmis.
Í fimmta lagi eru í frumvarpinu lagðar til rýmri heimildir til beinna tenginga milli virkjunar og notanda. Þannig er lagt til að í sérstökum tilvikum megi sækja um leyfi ráðherra til að flytja raforku beint frá virkjun til notanda enda tengist hvorki virkjun né notandi flutningskerfinu eða dreifikerfinu. Þannig er hægt að tengjast beint. Ef virkjun nýtur tengingar við flutningskerfið er lagt til að hægt verði að semja um afslátt á úttektargjaldi ef orka er afhent beint frá virkjun til stórnotanda að því gefnu að orkan fari ekki um flutningskerfið. Afslátturinn getur numið um 60% af úttektargjaldi stórnotanda og enn meira ef notandinn er alfarið háður því að orkan komi frá virkjuninni sem um ræðir. Er þarna komið til móts við þann möguleika að byggður sé upp orkufrekur iðnaður við eða í nágrenni við virkjun. Við erum farin að sjá nú þegar vísi að slíkri uppbyggingu og það er vel. Þá er jafnframt lagt til að í þeim tilvikum sem notandi er algjörlega háður því að fá aðrar afurðir jarðhitavirkjunarinnar, þ.e. annað sem upp úr holunum kemur en eingöngu raforkuna sjálfa sem þar er framleidd, geti slíkur notandi óskað heimildar til beinnar tengingar við virkjunina enda þótt hann nái ekki stórnotandaviðmiðinu. Þarna erum við í raun og veru komin með opnun á uppbyggingu svokallaðra iðngarða sem við höfum áður fjallað um þar sem hugað er að frekari nýtingu jarðvarmans en gert er í dag. Við erum farin að sjá slíka vinnslu, t.d. er komin prufuverksmiðja í Svartsengi sem vinnur metan úr CO 2 sem kemur þar upp úr jarðvarmakolunum. Með þessu er komið sérstaklega til móts við notanda sem er að byggja upp, eins og ég segi, framleiðslufyrirtæki við hlið eða skammt frá jarðvarmavirkjun og nýtir fleiri afurðir en einungis raforku. Eins og fram kemur í kostnaðarumsögn með frumvarpinu verður ekki séð að það muni hafa áhrif á útgjöld ríkissjóðs.
Virðulegi forseti. Að þessu sögðu mælist ég til að frumvarpinu verði vísað til 2. umr. og hv. iðnaðarnefndar til frekari umfjöllunar.
