framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslna.
Frú forseti. Ég mæli fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum um framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslna, nr. 91/2010. Flutningsmenn auk mín eru hv. þingmenn Mörður Árnason, Birgir Ármannsson, Valgerður Bjarnadóttir, Álfheiður Ingadóttir, Jónína Rós Guðmundsdóttir og Árni Þór Sigurðsson.
Með frumvarpi þessu eru lagðar til nauðsynlegar lagfæringar, fyrst og síðast tæknilegar, á lögum um framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslna, nr. 91/2010, sem tengjast auknu hlutverki landskjörstjórnar við framkvæmd þeirra, samanborið við hlutverk hennar við alþingiskosningar. Samkvæmt lögunum er gert ráð fyrir að talning atkvæða fari fram á einum stað og hefur landskjörstjórn það hlutverk með höndum. Hlutverk yfirkjörstjórna eins og það er við alþingiskosningar færist því að mestu leyti yfir til landskjörstjórnar samkvæmt lögunum.
Í 1. gr. frumvarpsins eru lagðar til breytingar á 3. mgr. 4. gr. laganna um að ekki verði unnt að halda þjóðaratkvæðagreiðslu samhliða kosningum til sveitarstjórna. Er þessi breyting lögð til þar sem kjörskrárgerð er ekki með sama hætti við sveitarstjórnarkosningar og alþingis- og forsetakosningar.
Ákvæði laga um kosningarrétt við þjóðaratkvæðagreiðslur eru hliðstæð ákvæðum laga um kosningar til Alþingis og kjör forseta Íslands, en ólík ákvæðum laga um kosningarrétt til sveitarstjórna.
Í 2. gr. frumvarpsins eru lagðar til breytingar á 9. gr. laganna til að kveða með skýrari hætti á um verksvið landskjörstjórnar og yfirkjörstjórnar við atkvæðagreiðsluna. Ákvæði laganna gera ráð fyrir að landskjörstjórn skipi umboðsmenn andstæðra fylkinga sem skulu gæta öndverðra sjónarmiða við atkvæðagreiðsluna og talninguna og að landskjörstjórn úrskurði um gildi atkvæða sem haldin eru einhverjum annmörkum. Því þykir rétt að taka af öll tvímæli um að það sé hlutverk landskjörstjórnar að úrskurða um ágreining er orðið getur um tiltekin atvik er varða utankjörfundaratkvæði, sbr. e–h-lið 1. mgr. 91. gr. laga um kosningar til Alþingis.
Í 9. gr. laganna er kveðið á um hlutverk landskjörstjórnar við talningu atkvæða, meðferð atkvæða og úrskurðarvald um gildi ágreiningsseðla en einnig að nokkru leyti í 10. gr. laganna. Nauðsynlegt er því að leggja til í 3. gr. frumvarpsins nýtt orðalag á 1. mgr. 10. gr. og fella þannig út tvítekningar.
Í 4. gr. frumvarpsins eru lagðar til breytingar á 11. gr. laganna um að skýrt verði kveðið á um að til þess að þjóðaratkvæðagreiðsla teljist samþykkt þurfi meiri hluti af gildum atkvæða þeirra sem taka þátt í atkvæðagreiðslunni að fylgja tillögunni. Nefndin telur nauðsynlegt að taka þetta skýrt fram þar sem annars er unnt að líta svo á að auðir seðlar og ógildir geti verið túlkaðir sem andvígir tillögunni að þessu leyti. Það kann að vera nauðsynlegt við meðferð málsins í allsherjarnefnd að skoða þetta ákvæði betur og ég mun beita mér fyrir því.
Í 5. gr. eru lagðar til lagfæringar á orðalagi síðari málsliðar 3. mgr. 13. gr. laganna sem tengist þeirri tilhögun að talning atkvæða fer fram á einum stað og því er ekki unnt að láta atkvæðagreiðsluna fara aftur fram í einstöku kjördæmi, eins og segir í lögunum. Telji Hæstiréttur að slíkir verulegir ágallar séu á framkvæmd atkvæðagreiðslunnar sem ætla megi að hafi haft áhrif á niðurstöður hennar getur hann ákveðið að þjóðaratkvæðagreiðslan fari aftur fram á landinu í heild.
Lagt er til að lögin öðlist þegar gildi enda nauðsynlegt þar sem stuttur tími er til þjóðaratkvæðagreiðslu um gildi laga nr. 13/2011 sem forseti synjaði undirritunar og varða heimild til handa fjármálaráðherra til að staðfesta samninga, sem áritaðir voru í London 8. desember 2010, um ábyrgð á endurgreiðslu Tryggingarsjóðs innstæðueigenda og fjárfesta til breska og hollenska ríkisins á kostnaði af greiðslu lágmarkstryggingar til innstæðueigenda í útibúum Landsbanka Íslands í Bretlandi og Hollandi og greiðslu eftirstöðva og vaxta af þeim skuldbindingum.
Ég legg til að frumvarpinu verði vísað til allsherjarnefndar að lokinni 1. umr.
Ég ítreka að lokum að frumvarpið snýr að lagatæknilegum úrbótum á lögum um framkvæmd þjóðaratkvæðagreiðslu. Er með því leitast við að sníða af framkvæmdarlega ágalla.
