náttúruvernd.
Virðulegur forseti. Ég mæli fyrir frumvarpi til laga um breytingu á lögum nr. 44/1999, um náttúruvernd, með síðari breytingum. Flutningsmenn ásamt mér á þessu máli eru hv. þingmenn Ólína Þorvarðardóttir, Þráinn Bertelsson og Þór Saari.
Tilgangur laga um náttúruvernd er að stuðla að samskiptum manns og umhverfis þannig að hvorki spillist líf né land né mengist sjór, vatn eða andrúmsloft. Er þessum lögum meðal annars ætlað að tryggja eftir föngum þróun íslenskrar náttúru eftir eigin lögmálum.
Af fréttaflutningi undanfarinna ára má sjá að nokkuð hefur borið á því að stjórnendur ökutækja freistist til þess að aka slíkum tækjum utan hefðbundinna vega og jafnvel í óspjallaðri náttúru. Hafa löggæslu- og umhverfisyfirvöld séð ástæðu til þess að efna til átaksverkefna og starfrækja starfshópa með það að markmiði að vinna gegn slíkum utanvegaakstri. Meðal þess sem komið hefur fram hjá þeim sem til málaflokksins þekkja er að refsingar fyrir utanvegaakstur eru of vægar auk þess sem á skortir að nægileg úrræði séu til staðar í löggjöf. Er frumvarpi þessu ætlað að bregðast að einhverju leyti við þessari gagnrýni.
Í 1. gr. frumvarpsins er kveðið á um að í þeim tilfellum þegar stórfelld spjöll á náttúru landsins hljótast af broti á náttúruverndarlögum skuli brotamaður sæta sektum, að lágmarki 250.000 kr., eða fangelsi allt að fjórum árum. Þá er framangreind lágmarksfjárhæð sekta, 250.000 kr., verðtryggð og skal hún uppfærð mánaðarlega. Er greinin byggð á þeirri hugsun að auka verði varnaðarmátt náttúruverndarlaga. Er þannig gert ráð fyrir að refsað verði fyrir brot gegn ákvæðum laganna sem ekki hefur í för með sér stórfelld spjöll á náttúru landsins á grundvelli gildandi 1. mgr. 76. gr., þ.e. með sektum eða fangelsi til allt að tveggja ára eins og nú er í gildi. Þegar athöfn eða athafnaleysi, sem er refsivert samkvæmt náttúruverndarlögum, hefur í för með sér stórfelld náttúruspjöll verði hins vegar refsað samkvæmt frumvarpsákvæðinu, þ.e. með sekt að lágmarki 250.000 kr., fjárhæð sem er bundin breytingum á vísitölu neysluverðs, eða fangelsi allt að fjórum árum. Er það mat mitt að með því móti verði dómstólum landsins fengið aukið rými til þess að taka tillit til afleiðinga brota gegn náttúruverndarlögum. Af dómaframkvæmd má sjá að sektarákvarðanir fyrir brot á náttúruverndarlögum hafa ekki verið háar. Er frumvarpsgreininni ekki ætlað að verða til þess að lækka þær enn frekar heldur þvert á móti auka möguleika á að ákveða hærri sektir þegar það á við.
Í 2. gr. frumvarpsins kemur fram heimild til að gera upptæk með dómi vélknúin ökutæki sem hafa verið notuð við framningu brots gegn ákvæðum náttúruverndarlaga. Þá kemur fram að í stað upptöku á vélknúnum ökutækjum megi gera upptæka fjárhæð sem svarar til andvirðis þeirra í heild eða að hluta. Greinin sækir fyrirmynd sína í 69. gr. a almennra hegningarlaga og ber um túlkun hennar að líta til framkvæmdar er varðar þá lagagrein að breyttu breytanda.
Ég ætla ekki að hafa mörg fleiri orð um þetta mál, hæstv. forseti, sem í sjálfu sér er ósköp einfalt. Hér er verið að bregðast við fregnum, sem því miður berast á hverju ári og hverju sumri, af tjóni sem orðið hefur vegna utanvegaaksturs, hvort sem það er með mótorhjólum, fjórhjólum eða jafnvel rútubifreiðum á hálendi Íslands.
Auðvitað þarf að liggja fyrir í slíkum málum hvort um raunverulegan utanvegaakstur er að ræða og nefna má það í samhengi við þetta mál að á vettvangi ríkisstjórnarinnar og umhverfisráðuneytisins er nú unnið að kortagerð þar sem kortlagt er hvaða slóðar og vegir skuli teljast til hins eiginlega vegakerfis bæði á hálendi sem og á láglendi. Þegar sú vinna liggur fyrir, sem unnin er eftir því sem ég hef verið fullvissaður um í samstarfi við sveitarfélög og ýmis náttúruverndar- og útivistarsamtök á borð við Ferðafélagið 4x4 og Slóðavini, sem eru félagsskapur mótorhjólaeigenda, verður hægt að meta hvort um er að ræða utanvegaakstur eða ekki og alla vega betra að ná utan um slík brot.
Auðvitað er það þannig að langstærstur hópur þeirra einstaklinga sem á ökutæki sem beitt er á slóðum eða vegspottum hegðar sér með mjög ábyrgum hætti. En því miður eru brögð að því að einstaklingar geri sér ekki grein fyrir að þeir valdi spjöllum á dýrmætri náttúru landsins. Hér er verið að bregðast við því og einnig þeim veruleika að sumir skilja eingöngu hættuna á því að missa eigið ökutæki og þess vegna er það sett hér inn að ef einhver fremur slíkt brot að af því hljótist stórfelld náttúruspjöll geti sá hinn sami átt það á hættu að missa beinlínis það bifhjól, fjórhjól, jeppa eða vélknúið ökutæki sem notað er við slíkt brot.
Ég ætla ekki að hafa fleiri orð um þetta mál og óska eftir því að því verði vísað til hv. umhverfis- og samgöngunefndar að lokinni þessari umræðu.
