141. löggjafarþing — 5. fundur,  18. sept. 2012.

málefni innflytjenda.

64. mál
[14:49]
Horfa

velferðarráðherra (Guðbjartur Hannesson) (Sf):

Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir frumvarpi til laga um málefni innflytjenda. Frumvarpið var lagt fram á 140. löggjafarþingi en náði ekki fram að ganga. Frumvarpið er efnislega óbreytt frá síðustu framlagningu en gerðar hafa verið breytingar á orðalagi reglugerðarheimildar.

Samkvæmt frumvarpinu er markmið laganna að stuðla að samfélagi þar sem allir geta verið virkir þátttakendur óháð þjóðerni og uppruna. Markmiðinu skal meðal annars náð með því að tryggja að hagsmunir innflytjenda séu samþættir allri stefnumótun, stjórnsýslu og þjónustu hins opinbera. Einnig skal stuðla að víðtæku samstarfi allra aðila sem koma að málum innflytjenda, efla fræðslu og miðlun upplýsinga um málefni innflytjenda og samfélag án fordóma og styðja við rannsóknir og þróunarverkefni.

Í frumvarpinu er einkum fjallað um hvernig stjórnsýslu í málefnum innflytjenda skuli háttað. Þar er gert ráð fyrir að festa í sessi ákveðið starfsumhverfi sem mótast hefur á grundvelli reynslu undanfarinna ára og tryggja þannig framhald þeirra verkefna sem unnið hefur verið að undanfarin ár. Sem kunnugt er hefur innflytjendum fjölgað ört síðustu árin en samkvæmt tölum frá Hagstofu Íslands voru innflytjendur hér á landi 8.425 árið 2000 en árið 2011 voru þeir orðnir 25.693.

Í frumvarpinu er lagt til að lögfest verði ákvæði um starfsemi Fjölmenningarseturs. Var gert ráð fyrir að aðsetur þess yrði áfram á Ísafirði. Hlutverk þess skal meðal annars vera að sinna ráðgjafar- og upplýsingahlutverki, hvort sem er til innflytjenda, stjórnvalda, stofnana, fyrirtækja, félaga eða einstaklinga. Fjölmenningarsetrið skal einnig koma á framfæri við ráðherra, innflytjendaráð og önnur stjórnvöld ábendingum og tillögum um aðgerðir sem hafa það að markmiði að allir einstaklingar geti verið virkir þátttakendur í samfélaginu óháð þjóðerni og uppruna. Einnig skal Fjölmenningarsetrið fylgjast með þróun innflytjendamála í þjóðfélaginu, m.a. með upplýsingaöflun, greiningu og upplýsingamiðlun, og hafa eftirlit með framgangi verkefna í framkvæmdaáætlun í málefnum innflytjenda.

Í frumvarpinu er lagt til að lögfest verði ákvæði um innflytjendaráð sem hafi meðal annars það hlutverk að vera ráðherra til ráðgjafar við faglega stefnumótun í málefnum innflytjenda, stuðla að samhæfingu og samráði milli ráðuneyta, sveitarfélaga og innan stjórnsýslunnar og stuðla að opnum umræðum um málefni innflytjenda.

Þá er í frumvarpinu ákvæði um þróunarsjóð innflytjendamála, en sjóðurinn hefur það hlutverk að efla rannsóknir og styðja við þróunarverkefni á málefnasviðinu.

Loks er lagt til að þingsályktunartillaga um framkvæmdaáætlun í málefnum innflytjenda verði lögð fram á Alþingi á fjögurra ára fresti ásamt skýrslu um stöðu og þróun í málaflokknum. Í framkvæmdaáætluninni skal kveða á um verkefni sem hafa það að markmiði að stuðla að samfélagi þar sem allir einstaklingar geti verið virkir þátttakendur óháð þjóðerni og uppruna.

Hæstv. forseti. Fjölmenningarsetrið hefur verið starfrækt á Vestfjörðum, á Ísafirði, um árabil og var stofnað þar vegna mikils fjölda innflytjenda einmitt þar. Í tengslum við umræðuna um stöðu byggðar á Vestfjörðum og íbúaþróun kynnti ríkisstjórnin á fundi sínum á Vestfjörðum í apríl síðastliðnum að festa ætti stofnunina í sessi á Vestfjörðum og nýta þá reynslu sem þar hefur fengist. Þannig er tilgangur þessa frumvarps að festa í sessi stofnunina og staðsetningu hennar.

Ljóst er að málefni innflytjenda eru fyrst og fremst verkefni sveitarfélaga og er hverju sveitarfélagi skylt að sinna þjónustu við íbúa sína óháð þjóðerni og uppruna. Hlutverki ríkisins, samanber ákvæði frumvarpsins, er auðvelt að sinna hvar sem er á landinu og því rökrétt framhald að starfið verði áfram á Vestfjörðum og stofnunin þá þar.

Ég legg áherslu á að með þessu frumvarpi er verið að stíga mikilvægt skref til að tryggja bætta stöðu innflytjenda. Með frumvarpinu er lagt til að lögfest verði, eins og ég sagði áður, ákvæði um Fjölmenningarsetur og innflytjendaráð sem ætlað er að vinna að því markmiði. Leyfi ég mér því, virðulegi forseti, að leggja til að frumvarpinu verði vísað til hv. velferðarnefndar og 2. umr.