141. löggjafarþing — 5. fundur,  18. sept. 2012.

barnaverndarlög.

65. mál
[15:53]
Horfa

Einar K. Guðfinnsson (S):

Virðulegi forseti. Ég þakka hæstv. ráðherra fyrir að gera okkur grein fyrir efni þessa frumvarps. Það er í sjálfu sér ekki mjög flókið, það gengur út á áform um að ríkið yfirtaki tiltekna starfsemi á stofnunum fyrir börn sem vistuð eru utan heimila, að þessi verkefni flytjist frá Reykjavíkurborg til ríkisins. Má segja að þau séu hjá sveitarfélögunum almennt talað en eins og hæstv. ráðherra vakti athygli á er þessi starfsemi eins og sakir standa eingöngu í Reykjavíkurborg.

Ef ég skildi hæstv. ráðherra rétt má segja að hnífurinn standi þar í kúnni að Reykjavíkurborg er með þessi tilteknu heimili. Verði þau síðan flutt til ríkisins eru það í raun ekki bara börn úr Reykjavík sem geta notið dvalar á þessum heimilum heldur eiga þá börn úr öðrum sveitarfélögum sama rétt. Sveitarfélögin benda á að ef menn ætla að yfirtaka þetta með þessum hætti þurfi að fylgja því aukið framlag sem ríkið verði að leggja fram.

Ég geri mér ekki grein fyrir stærðargráðunni í þessum efnum. Í fyrsta lagi kemur fram að heildarrekstrarkostnaður Reykjavíkurborgar vegna þessara heimila hafi í fyrra numið rúmlega 219 millj. kr., en eins og hæstv. ráðherra greindi frá eru hugmyndir sveitarfélaganna þær að til að hægt sé að flytja þessi verkefni frá sveitarfélögunum til ríkisins án þess að skerða þjónustu þurfi ríkið að leggja fram viðbótarfjármagn, í fyrsta lagi í formi stofnkostnaðar og í öðru lagi þá væntanlega rekstrarkostnaðar sem leiðir af því.

Ég geri mér ekki grein fyrir og get ekki séð af þessum málsskjölum hvað þarna gæti verið um að ræða. Eru menn að ræða um að þessi kostnaðarauki gæti þá orðið svipaður og rekstrarkostnaður Reykjavíkurborgar er eða hvernig sjá menn þetta fyrir sér? Hafa menn reynt að meta þá þörf sem mögulega kann að vera fyrir hendi á þessum vistunarúrræðum sem hér er um að ræða sem ríkið tekur við frá Reykjavíkurborg og þá í rauninni frá sveitarfélögum almennt? Teoretískt gæti það verið þannig að fleiri sveitarfélög væru með þessi úrræði og ef hæstv. ráðherra hefur á takteinum einhverjar upplýsingar um það væri fróðlegt að fá þær fram. Þegar sveitarfélögin koma ella til að ræða þessi mál við okkur í velferðarnefnd getum við leitað eftir þessum upplýsingum sem ég tel að þurfi að liggja fyrir. Ég er alveg sammála hæstv. ráðherra um að auðvitað verða menn að ljúka því máli með einhverjum hætti sem báðir aðilar eru sammála um.

Úr því að ég er farinn að tala um þessi heimili sem tryggja börnum vistun utan sinna eiginlegu heimila vil ég aðeins leyfa mér að spyrja hæstv. ráðherra um málefni sem bar á góma í fjárlagaumræðunni í síðustu viku þegar hv. þm. Gunnar Bragi Sveinsson spurði hæstv. ráðherra um stöðu eins slíks heimilis sem er af öðru tagi en þetta, vistheimilið í Háholti í Skagafirði. Nú hefur það komið fram að hæstv. ráðherra framlengdi á sínum tíma samning við það heimili um eins árs skeið og tryggði þar með rekstur þess sem ella hefði verið í fullkomnu uppnámi. Þetta gerðist á síðasta ári og ég þakka hæstv. ráðherra fyrir atbeina hans að því máli. Hins vegar er þessi samningur bara til eins árs og rennur út í lok júní á næsta ári. Þannig er staðan að um mitt ár 2012 mun þessi samningur renna út og ekki er gert ráð fyrir því í fjárlagafrumvarpinu að það séu fjármunir til þessa heimilis á fjárlögum sem bendir þá til þess, eins og sakir standa, að það séu allar líkur á því að starfsemi þess heimilis leggist af. Eftir því sem ég hef upplýsingar um mun Barnaverndarstofa ekki hafa óskað eftir viðbótarframlagi til þessa heimilis, hafði sem sagt ekki gert neina tillögu um það til hæstv. velferðarráðherra og velferðarráðuneytisins að það væri nauðsynlegt að tryggja fjármuni til þessa heimilis umfram það sem gert er með þeim samningi sem hæstv ráðherra undirritaði og auðvitað var fyrirséð í fjárlögum. Það finnst mér mjög mikið áhyggjuefni. Ég veit að þetta er átakamál. Það er umdeilt hvernig eigi að standa að þessum rekstri en það er þá náttúrlega nokkuð sem þarf að koma upp á borðið. Ef það er orðin stefnan að leggja af starfsemi heimila á borð við þá sem er í Háholti í Skagafirði þurfa menn að segja það. Það þarf að vera einhvers konar stefnumótun á bak við það. Mér er hins vegar ekki kunnugt um neina stefnumótun en ég hygg að við hæstv. ráðherra séum ekki ósammála um mikilvægi starfseminnar í Háholti.

Ef hæstv. ráðherra getur með einhverjum hætti upplýst okkur um það hvernig staðið verður að þessu máli sem þetta frumvarp gaf mér tilefni til að vekja máls á væri það mjög gott. Ég er þeirrar skoðunar að starfsemin í Háholti eigi að halda áfram. Ég held að hún hafi í meginatriðum reynst vel. Fyrir utan það að vera mikilvæg starfsemi í héraðinu skiptir mestu máli að hún er mikilvæg sem þjónustustarfsemi við þau börn sem þurfa af margvíslegum ástæðum á þessari vistun að halda.

Virðulegi forseti. Það eru þessi tvö atriði sem mig langaði sem sagt að spyrja hæstv. velferðarráðherra um. Ég er að reyna að átta mig á þessu umfangi sem við erum að tala um varðandi þessi mál sérstaklega sem kveðið er á um í þessu frumvarpi. Þar er sem sagt kveðið á um að lengja þann tíma áður en ríkið yfirtekur starfsemi þessara heimila sem kveðið er á um í frumvarpinu. Svo vil ég fá botn í það hvaða fjármuni gæti verið um að tefla og hvort ríkið hafi eitthvað áttað sig á því hvort setja þurfi á laggirnar fleiri slík heimili en þau sem Reykjavíkurborg nú þegar rekur og ætlunin er að ríkið yfirtaki reksturinn á. Loks er þessi spurning um Háholt sérstaklega, þá í rauninni stefnumótandi spurning um rekstur heimila á borð við Háholt sem eru rekin úti um landið.