almenn hegningarlög.
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nefndaráliti allsherjar- og menntamálanefndar um breytingu á almennum hegningarlögum. Þetta frumvarp fjallar um mútubrot og eru tillögur frumvarpsins fyrirhuguð fullgilding á viðbótarbókun við samning Evrópuráðsins á sviði refsiréttar um spillingu frá 15. maí 2003. Frumvarpið tekur líka mið af tilmælum GRECO, samtaka ríkja gegn spillingu, sem og tilmælum vinnuhóps Efnahagssamvinnu- og þróunarstofnunarinnar OECD um mútur í alþjóðlegum viðskiptum.
Í frumvarpinu er lagt til að alþingismenn og gerðarmenn í gerðardómi falli undir ákvæði laganna um mútugreiðslur og mútuþágu. Einnig er lagt til að refsiábyrgð erlendra opinberra starfsmanna taki jafnframt til erlendra gerðarmanna, erlendra kviðdómenda og manna sem eiga sæti á erlendum fulltrúaþingum sem hafa stjórnsýslu með höndum. Einnig er gert ráð fyrir því að refsihámark fyrir brot vegna mútugreiðslna verði hækkað úr þremur árum í fjögur.
Þá er jafnframt lagt til í frumvarpinu að stjórnendur og starfsmenn fyrirtækja sem eru að hluta til eða í heild í opinberri eigu verði felldir undir gildissvið ákvæðis sem mælir fyrir um refsingu fyrir mútubrot í almennri atvinnustarfsemi. Lagt er til að refsihámark þess liðar hækki úr tveimur árum í þrjú.
Nefndin ræddi sérstaklega þau ákvæði frumvarpsins sem lúta að sviptingu réttinda fyrirtækja eða lögaðila, en með breytingum sem lagðar eru til er tekið tillit til tilmæla sem komu frá vinnuhópi OECD um mútur í alþjóðlegum viðskiptum. Samkvæmt íslenskum lögum má einungis beita sektum sem viðurlögum við brotum lögaðila en önnur samningsríki hafa hins vegar heimildir í lögum til að beita jafnframt öðrum viðurlögum. Fram kemur í 19. gr. c almennra hegningarlaga að refsiábyrgð lögaðila er bundin því skilyrði, nema annað komi fram í lögum, að fyrirsvarsmaður lögaðila, starfsmaður hans eða annarra á hans vegum hafi með saknæmum hætti unnið refsiverðan og ólögmætan verknað í starfsemi lögaðilans. Samkvæmt 2. mgr. 68. gr. þessara laga má með dómi í sakamáli gegn manni svipta hann heimild sem hann hefur öðlast til að stunda starfsemi sem opinbert leyfi, löggilding, skipun eða próf þarf til að gegna, enda gefi brotið til kynna að veruleg hætta sé á því að sakborningur muni fremja brot í sinni stöðu. Með frumvarpinu er sem sagt lagt til að þessi heimild verði einnig látin ná til lögaðila og bundin sömu skilyrðum og þurfir að vera uppfyllt til að láta lögaðila að öðru leyti sæta refsiábyrgð. Einvörðungu er þó hægt að beita lögaðila varanlegri sviptingu réttinda ef sýnt þykir að brot hans sé stórfellt.
Nefndin leggur til að frumvarpið verði samþykkt óbreytt. Undir álitið rita Björgvin G. Sigurðsson, Guðfríður Lilja Grétarsdóttir, Skúli Helgason, Þráinn Bertelsson, Þorgerður K. Gunnarsdóttir, Tryggvi Þór Herbertsson, Siv Friðleifsdóttir og Birgitta Jónsdóttir.
