142. löggjafarþing — 29. fundur,  17. sept. 2013.

störf þingsins.

[13:53]
Horfa

Karl Garðarsson (F):

Virðulegi forseti. Reglulega berast fréttir af tryggingasvikum þar sem fólk er að hafa fjármuni út úr Tryggingastofnun. Árið 2005 var sett á fót sérstök eftirlitsnefnd innan Tryggingastofnunar og eru starfsmenn þar þrír til fjórir. Árið 2011 rannsakaði þessi deild 531 mál og leiddi um helmingur þeirra til breytinga á greiðslum, oftast til lækkunar. Í lok síðasta árs höfðu þessar rannsóknir leitt til stöðvunar á óréttmætum bótagreiðslum upp á tæpar 100 milljónir kr. á ársgrundvelli, 100 milljónir á einu ári. Ríkisendurskoðun bendir á í skýrslu sinni um málið að samkvæmt danskri rannsókn megi ætla að 3–5% af bótagreiðslum danska ríkisins megi rekja til bótasvika. Hættan sé mest í flokkum eins og barnabótum, heimilisuppbót og félagslegri aðstoð.

Ef hlutfall bótasvika er sambærilegt hérlendis við það sem gerist í Danmörku má ætla að það geti numið 2–3,5 milljörðum kr. á ársgrundvelli, allt að 3,5 milljörðum. Samkvæmt því eru þær 100 milljónir sem eftirlitsnefnd Tryggingastofnunar náði til baka árið 2011 aðeins lítill hluti þeirra óréttmætu greiðslna sem runnu út úr almannatryggingakerfinu það ár.

Ríkisendurskoðun segir að augljós ávinningur sé af öflugu eftirliti með bótagreiðslum og líka markvissu fyrirbyggjandi eftirliti. Afstaða Íslendinga til bótasvika er oft undarleg. Hér eru meintir skattsvikarar hundeltir á meðan lítið er gert í málum þeirra sem svíkja bætur úr kerfinu. Þannig eru bótasvik sjaldan kærð til lögreglu og greiðsluþegi hefur aldrei fengið dóm fyrir slíkt brot að ég best veit. Það er því beinlínis hvati í kerfinu til að reyna slík brot. Þetta veldur siðrofi í þjóðfélaginu sem er óþolandi. (Forseti hringir.) Því er full ástæða til að hvetja ráðherra til að taka þessi mál föstum tökum.