almennar stjórnmálaumræður.

Forseti. Ágætu landsmenn. Fyrsta þingvetri á nýju kjörtímabili er að ljúka. Í kosningunum á síðasta ári hlutu ríkisstjórnarflokkarnir um 51% atkvæða sem færði þeim mikinn þingstyrk, 38 sæti, þ.e. 60% þingsæta. Það heyrist oft, bæði í þingsal og utan hans, að nú sé ný stjórn við völd og ætli að fara sínu fram. Á þessu var sérstaklega klifað í fjárlagaumræðunni. Og það er rétt, skilin í stjórnmálunum eru skörp, jafnvel skarpari en oftast áður.

Við völd er ríkisstjórn sem gengur erindi þeirra sem meira mega sín en ekki hinna sem minna mega sín. Þetta á við um framkomu við fólkið í landinu og þetta á við um framkomu við fyrirtækin í landinu.

Ríkisstjórnin gekk rösklega til verka. Hún lækkaði veiðigjöld á útgerðina og afsalaði þar með sameiginlegum sjóðum okkar allra mörgum milljörðum, sjóðum sem standa undir velferðinni, heilbrigðisþjónustunni, menntakerfinu og öllu hinu sem við borgum öll í sameiningu. Bara á þessu ári eru milljarðarnir að minnsta kosti 6,5. Ríkisstjórnin skar niður fjárveitingar sem ætlað var til að efla nýsköpun, kvikmyndagerð og alls konar hluti sem alls konar fólk fæst við og gæti orðið undirstaða öflugra fyrirtækja.

Ágætu landsmenn. Enn frekari lækkun veiðigjalda er nú á dagskrá og nú skulu 2 milljarðar til viðbótar bætast við. Við þurfum öll að átta okkur á því að ef atvinnuvegir sem ganga vel taka ekki þátt í að greiða til samfélagsins erum það við, fólkið, sem stöndum undir samfélagsþjónustunni með skattgreiðslunum okkar. Veiðigjöld eru ekki skattur og eiga ekki að vera það. Veiðigjöld eru greiðsla fyrir að fá að nýta sameiginlega auðlind okkar allra.

Virðulegi forseti. Á þeim stutta tíma sem ég hef er ekki tími til að víkja að afnámi eða lækkun virðisaukaskatts á gistiþjónustu og ruglinu um náttúrupassa í kjölfarið á því.

Helstu stefnumál ríkisstjórnarflokkanna hafa ekki verið afgreidd úr þinginu, þ.e. skuldaafskriftirnar sem hæstv. forsætisráðherra lýsti sem heimsmeti. Það er þó ekki vegna þess að stjórnarandstaðan hafi þvælst fyrir, heldur hafa mál komið allt of seint fram, enda flóknari og erfiðari en ríkisstjórnarflokkarnir létu í veðri vaka í kosningabaráttunni. Það er oft erfiðara í að komast en um að tala, það er ekki nýr sannleikur. Efndirnar eru auðvitað allt aðrar og minni en loforðin, og efnahagslegar afleiðingar þeirra eru óljósar. Sannarlega bendir flest til þess að skynsamlegra væri að nota til annarra hluta þá tæpu 80 milljarða sem eiga að fara til að greiða niður húsnæðisskuldir, líka þeirra sem geta sjálfir staðið undir skuldbindingum sínum. En stjórnarmeirihlutinn ræður för og stjórnarandstaðan getur einungis bent á gallana sem blasa við.

En það eru ekki bara loforð um skuldaafskriftir sem hafa verið svikin. Framganga ríkisstjórnarinnar í Evrópumálum hefur vakið furðu. Allri umræðu um Evrópumál var ýtt út af borðinu í kosningabaráttunni vorið 2013 þegar frambjóðendur sem nú eru ráðherrar lýstu því yfir hver í kapp við annan að framhald aðildarviðræðna yrði í höndum þjóðarinnar, hún fengi að greiða um það atkvæði. Vegna þessara svika reis fjöldi fólks upp og mótmælti þegar ríkisstjórnin lagði í febrúar skyndilega fram tillögu þess efnis að slíta ætti viðræðunum. Samfélagshrunið hefur nefnilega haft þær jákvæðu afleiðingar að fólkið í landinu gerir meiri kröfur til stjórnmálamanna en áður var, m.a. um að við stöndum við orð okkar.

Bramboltið varðandi þetta mikilvæga mál hefur verið með endemum. Fyrst setti ríkisstjórnin samningaviðræður á ís en vildi gjarnan fá styrki sem Evrópusambandið veitir ríkjum sem eru í aðildarviðræðum. Næst sagðist ríkisstjórnin ætla að láta gera skýrslu um framgang viðræðnanna og ákveða næstu skref í kjölfarið. Umræða um skýrsluna var varla hafin á Alþingi þegar hæstv. utanríkisráðherra lagði fram sína alræmdu tillögu um að slíta viðræðunum. Þá var ekki bara stjórnarandstöðu hér á Alþingi misboðið, heldur fjölda fólks, kjósendum, sem hafði heyrt stjórnmálamenn segja annað fyrir kosningar.

Á Austurvelli mótmælti fólk dag eftir dag og síðan viku eftir viku. Fólk mótmælti því að stjórnmálamenn gengju á bak orða sinna. Tillagan alræmda verður ekki afgreidd. Þrýstingur frá mótmælendum á Austurvelli og þeim 53.555 einstaklingum sem skrifuðu undir kröfu um að hún yrði lögð til hliðar og boðað til þjóðaratkvæðagreiðslu réð örlögum hennar.

Virðulegi forseti. Allt tal ráðamanna um ómöguleika og ráðgefandi eða bindandi þjóðaratkvæðagreiðslur er einfaldlega til þess að drepa málinu á dreif. Ríkisstjórnin getur efnt til þjóðaratkvæðagreiðslu og farið eftir henni. Hið eina sem gerir það að verkum að ekki sé farið eftir ráðgefandi þjóðaratkvæðagreiðslu er að þeir sem ráða þverskallist við því. Það gerði þingið því miður fyrir rétt rúmu ári. Vonandi verða þinginu aldrei aftur á slík mistök.