umferðarlög.
Hæstv. forseti. Ég mæli fyrir frumvarpi til laga um breytingu á umferðarlögum. Eins og þingheimur þekkir hefur þetta mál verið til heildarendurskoðunar í nokkuð langan tíma og umfangsmikið verkefni þingsins á þessu starfsári sem og á síðasta starfsári. Tekin var ákvörðun um það í innanríkisráðuneytinu að leggja ekki fram heildarendurskoðun málsins. Hins vegar leggjum við fram frumvarp núna sem að meginefni inniheldur þau atriði sem áður hafa verið og eru í heildarfrumvarpinu sem brýnast var talið að þyrftu fram að ganga. Því er við að bæta að við höfum talið í innanríkisráðuneytinu að heildarendurskoðun laganna sé ekki tímabær og leggjum því ekki fram frumvarp þess efnis núna.
Sambærilegt frumvarp var lagt fram á síðasta þingi en hlaut ekki afgreiðslu. Annir þingsins komu í veg fyrir það.
Gerðar voru smávægilegar breytingar á því frumvarpi sem nú kemur fram. Það er sem sagt ekki alveg nákvæmlega eins og það sem menn ræddu hér síðast. Flestar þeirra breytinga sem lagðar eru til má rekja til gagnrýni eða ábendinga sem fram komu í umsögnum til þingsins annars vegar og í umræðum umhverfis- og samgöngunefndar hins vegar.
Í frumvarpinu er að finna ákvæði sem fela í sér innleiðingu eða leiðréttingu á innleiðingu EES-réttar, svo sem ákvæði um breytingar á skilgreiningum á skilyrðum ökuréttinda, um endurmenntun atvinnubílstjóra, um heimildir umferðareftirlitsmanna á vegum úti og um öryggis- og verndarbúnað barna.
Þá þykir rétt í ljósi breyttra skilgreininga á léttum bifhjólum og síaukinnar notkunar bifhjóla í umferðinni að setja skýrar reglur um akstur slíkra hjóla og hefur frumvarpið að geyma slíkt ákvæði.
Einnig er í frumvarpinu að finna breytingar á ákvæðum er varðar skráningu ökutækja sem taldar eru fela í sér bæði aukna hagkvæmni og réttindi til borgaranna þar sem stjórnvaldsákvarðanir eru færðar frá ráðuneytinu til stjórnsýslustofnunar og opnast þar með kæruleið til ráðuneytisins.
Virðulegur forseti. Í 1. gr. frumvarpsins er að finna það sem ég nefndi áðan og lýtur að skilgreiningum nokkurra ökutækja og er þar megintilgangurinn að færa skilgreiningar til samræmis við tilskipanir ESB sem Ísland hefur þegar skuldbundið sig til að innleiða í íslenskan rétt. Er jafnframt lagt til að svokölluðum léttum bifhjólum verði skipt upp í tvo flokka, flokk I og flokk II, eftir afli þeirra.
Þar sem þessar breytingar eru einar af þeim breytingum í frumvarpinu sem munu hafa íþyngjandi áhrif á einstaklinga, sérstaklega eigendur bifhjóla, þykir rétt að veita ákveðinn aðlögunartíma vegna þeirra. Því er ekki gert ráð fyrir að ákvæðin taki gildi fyrr en 1. apríl 2015 og er þannig veittur tími til að skrá bifhjólin og afla sér tilskilinna réttinda til aksturs þeirra.
Frumvarpið inniheldur einnig sérreglur um akstur bifhjóla sem ætlað er að stuðla að auknu umferðaröryggi, svo sem varðandi flutning farþega, heimil aksturssvæði og aksturslag.
Í frumvarpinu er lagt til að skylda til endurmenntunar atvinnubílstjóra verði innleidd hér á landi og er ákvæði það í samræmi við skuldbindingar íslenska ríkisins til innleiðingar á tiltekinni tilskipun Evrópusambandsins. Í ákvæðinu felst að allir ökumenn sem hafa akstur að atvinnu skuli undirgangast endurmenntun á fimm ára fresti. Líkt og ég held að þingheimur hljóti að þekkja þá hefur þetta verið nokkuð umdeilt og mikil umræða verið um það. Á síðasta kjörtímabili var sett í gang ákveðin vinna af hálfu þáverandi innanríkisráðherra, starfshópur sem fór yfir verkefnið, og við teljum að menn hafi náð eins góðri sátt og mögulegt er með þeirri tillögu sem hér er fram sett.
Skylda til reglubundinnar endurmenntunar atvinnubílstjóra var á sínum tíma innleidd í íslenskan rétt með reglugerð nr. 760/2006. Í lok árs 2010 féll í samgöngu- og sveitarstjórnarráðuneytinu úrskurður þess efnis að í ákvæðum reglugerðarinnar fælust takmörkun á atvinnuréttindum þeirra sem höfðu áunnið sér aukin ökuréttindi fyrir gildistöku reglugerðarinnar. Samkvæmt 75. gr. stjórnarskrárinnar má setja atvinnufrelsi skorður enda krefjist almannahagsmunir þess. Þó þarf ávallt lagaboð til. Í ljósi úrskurðarins er ljóst að skyldu til reglubundinnar þjálfunar atvinnubílstjóra þurfi að innleiða með lögum. Því verður ákvæðum tilskipunarinnar ekki fullnægt nema með lagasetningu.
Líkt og ég kom inn á áðan var sett í gang ákveðin vinna í september 2012 til þess að ná sem bestri sátt í þessum málum. Markmiðið með vinnu þess hóps var að leita leiða til að tilskipunin hefði sem vægust áhrif á íslenskt atvinnulíf og atvinnubílstjóra sem starfa hér á landi, m.a. með tilliti til kostnaðar, skipulags og tilhögunar endurmenntunar. Skilabréf hópsins var afhent ráðherra þann 4. mars 2013 þar sem sátt náðist um allflest álitaefni sem tekin hafa verið fyrir.
Það er ljóst að frumvarpið mun hafa áhrif á einyrkja og minni fyrirtæki. Því er það tillaga mín, eins og kemur fram í frumvarpinu, að gefa aukið svigrúm þannig að handhafar viðkomandi ökuskírteina uppfylli skilyrðin í síðasta lagi árið 2018. Þetta var niðurstaða starfshópsins og var mikil áhersla lögð á að aðlögunartíminn væri lengri. Við teljum að þetta sé viðunandi og henti báðum aðilum.
Þá verður í höndum innanríkisráðuneytisins að útfæra í reglugerð þau álitaefni sem út af standa.
Hæstv. forseti. Frumvarpið inniheldur einnig tillögur um breytingu á ákvæðum um skráningu bifreiða í ökutækjaskrá. Meginefni þessara breytinga er að Samgöngustofu er falið innan þess ramma sem ráðuneytið setur að veita undanþágur frá skráningu ökutækis sem ekki er ætlað til almennrar umferðar. Þannig er ákvörðunarvaldið í slíkum málið fært frá ráðuneytinu til undirstofnunar og um leið opnuð kæruleið fyrir umsækjendur sem ekki vilja una niðurstöðu Samgöngustofu. Ákvæði þetta verður að teljast fela í sér hvort tveggja í senn, hagræðingu í stjórnsýslu og hagsbætur fyrir borgarana. Í tengslum við skráningu ökutækja er einnig rétt að nefna að frumvarpið gerir ráð fyrir að niður falli skylda til að skráningarskírteini fylgi ökutæki. Sú krafa hefur reynst hafa í för með sér mikinn óþarfa kostnað og umstang þar sem lögregla getur í dag auðveldlega aflað sér upplýsinga um ökutæki á rafrænan hátt. Áfram verður þó hægt að fá skráningarskírteini útgefið hjá Samgöngustofu sé þess óskað.
Í frumvarpinu er einnig að finna tillögur sem stuðla að því að heimila umferðareftirlitsmönnum að kanna ástand tiltekinna stórra ökutækja á vegum úti. Breyting þessi er líkt og aðrar í þessu frumvarpi í samræmi við skuldbindingar ríkisins samkvæmt tiltekinni tilskipun ESB. Tilskipunin hefur þegar verið innleidd í íslenskan rétt með reglugerð en ESA hefur gert athugasemdir við þá innleiðingu auk þess sem vegaskoðanir hafa ekki reynst framkvæmanlegar hér á landi þar sem heimildir umferðareftirlitsmanna, samkvæmt lögum, hafa ekki reynst nægar. Er í frumvarpinu stefnt að því að bæta úr þeirri stöðu og má ætla að þegar ástandsskoðanir á vegum hefjist muni það hafa mjög jákvæð áhrif á umferðaröryggi.
Loks er í frumvarpinu, virðulegur forseti, ákvæði um öryggis- og verndarbúnað barna í bifreiðum þar sem reglur um slíkan búnað eru færðar til samræmis við skyldur íslenska ríkisins samkvæmt tilskipunum Evrópusambandsins.
Hæstv. forseti. Ég hef nú rakið helstu atriði frumvarpsins sem hefur eins og ég sagði áðan tekið nokkrum breytingum frá því að við ræddum það hér síðast og þá aðallega með hliðsjón af áliti nefndarinnar.
Ég legg til að frumvarpinu verði að lokinni þessari umræðu vísað til 2. umr. og hv. umhverfis- og samgöngunefndar.
