Vestnorræna ráðið 2015.
Herra forseti. Ég þakka hv. þm. Unni Brá Konráðsdóttur fyrir skýrsluna. Mig langar í stuttri ræðu til þess að leggja áherslu á mikilvægi samstarfs Grænlands, Íslands og Færeyja og ég tel að það hafi sennilega aldrei verið mikilvægara í rétt rúmlega 30 ára sögu Vestnorræna ráðsins en einmitt nú um stundir. Ráðið er skipað þingmönnum landanna þriggja og undanfarin ár hefur það lagt áherslu á að styrkja stöðu Vestur-Norðurlandanna á norðurslóðum og verja sameiginlega hagsmuni gagnvart þeim áskorunum sem þar blasa við.
Á ársfundi ráðsins í Færeyjum árið 2012 samþykkti ráðið ályktun um að styrkja enn samstarf um málefni norðurslóða og skilgreina ítarlega þau svið þar sem hagsmunir landanna fara fram. Á þemaráðstefnu ráðsins í janúar 2014 kynnti Egill Þór Níelsson, fræðimaður við Heimskautastofnun Kína, skýrslu sem hann hafði unnið fyrir ráðið. Í skýrslunni er fjallað um stöðu Vestur-Norðurlanda á norðurslóðum með sérstakri áherslu á efnahagslega hagsmuni þeirra. Það þarf ekki aðeins að ræða á hvaða sviðum sé unnt að auka samstarf og hvar helstu hindranir eða hagsmunaárekstrar séu á milli landanna heldur þarf að huga að mikilvægum umhverfissjónarmiðum. Skýrsluhöfundur bendir á marga samstarfsmöguleika sem nauðsynlegt er að hugsa til framtíðar, svo sem á sviði sjávarútvegs, fjárfestinga, vöruviðskipta, samgangna, heilbrigðis- og menntamála, leitar og björgunarstarfa, olíu- og gasvinnslu, vatns- og jarðhitavinnslu, ferðaþjónustu, rannsókna og menningarmála. Frekari vinnsla á hugmyndum sem fram komu í skýrslunni hefur farið fram eins og formaður Íslandsdeildar Vestnorræna ráðsins, hv. þm. Unnur Brá Konráðsdóttir, fór yfir áðan.
Þau samstarfssvið sem mest hefur verið rætt um hingað til og virðist augljóslega grundvöllur fyrir eru á sviði flutninga með skipum og flugvélum, bæði á milli landanna þriggja og annarra fjarlægari landa, ásamt markaðssetningu á alþjóðavettvangi í sjávarútvegi og í ferðamannaiðnaði. Samstarf í heilbrigðismálum er nokkuð nú þegar en þarf að styrkja enn frekar líkt og í menntamálum. Mikið hefur einnig verið rætt um sameiginlega miðstöð leitar og björgunar og nauðsyn hennar með auknum flutningum um norðurslóðir. Fyrirtæki sem sýna áhuga á viðskiptum sem byggja á samstarfi landanna þurfa á skýrum leikreglum að halda og þess vegna þurfa löndin þrjú að leggja áherslu á að koma sér saman um þær leikreglur og vinna markvisst að því að sameina kosti þeirra samninga sem fyrir eru á milli Íslands og Færeyja annars vegar og Íslands og Grænlands hins vegar og liðka fyrir viðskiptum sem allir geta hagnast á. Vestnorræna ráðið er sá samstarfsvettvangur sem ætti að sjá til þess að slíkur rammi verði tilbúinn fyrir öll löndin þrjú sem fyrst.
Alþingi samþykkti þingsályktun um stefnu í málefnum norðurslóða í mars 2011. Með henni er gert ráð fyrir auknu samstarfi við Færeyjar og Grænland og auknu pólitísku vægi landanna þriggja á norðurslóðum. Einnig er stefnt að því að byggja upp viðskiptasamstarf ríkjanna á norðurslóðum og auðvelda Íslendingum að keppa um atvinnutækifæri sem verða til í kjölfar aukinna efnahagsumsvifa á svæðinu. Hér þarf þó að fara gætilega því að aukin umsvif geta dregið dilk á eftir sér, það þarf að tryggja að byggt verði á hafréttarsamningi Sameinuðu þjóðanna við úrlausn álitaefna, að réttindi frumbyggja verði varin, unnið verði gegn loftslagsbreytingum, stuðlað að sjálfbærri nýtingu auðlinda, ábyrgri umgengni um viðkvæm vistkerfi og verndun lífríkis.
Nú eru margir sem líta til norðurslóða. Ýmsir hugsa sér gott til glóðarinnar og vilja jafnvel græða á stöðunni. Það er afar mikilvægt að Grænland, Ísland og Færeyjar bindist enn sterkari böndum og verji sameiginlega hagsmuni sína. Í því sambandi er lykilatriði að umræða og þekking á norðurslóðum verði aukin meðal íbúa landanna þriggja og að við á Vestur-Norðurlöndum látum ekki aðra um að ákveða framtíð okkar því að það skulum við gera sjálf. Það skiptir máli að við skulum vera orðin samstarfsaðili að Arctic Circle ráðstefnunni og við eigum auðvitað að gera okkur gildandi líka í heimskautaráðinu.
Herra forseti. Ég ætla ekki að lengja þessa umræðu. Ég tel að vinnan í Vestnorræna ráðinu fari batnandi og vaxandi og eins og ég sagði í upphafi ræðu minnar hefur það starf aldrei verið mikilvægara en einmitt nú um stundir.
