fullgilding stofnsamnings um Innviðafjárfestingabanka Asíu.
Hæstv. forseti. Ég mæli hér fyrir nefndaráliti minni hluta utanríkismálanefndar um tillögu til þingsályktunar um fullgildingu stofnsamnings um Innviðafjárfestingabanka Asíu.
Minni hluti utanríkismálanefndar, þ.e. sú sem hér stendur og skrifar undir þetta álit, getur ekki staðið að samþykkt þessa máls, m.a. vegna þess hvernig að því hefur verið staðið. Með þeirri þingsályktunartillögu sem hér liggur til grundvallar er leitað eftir heimild Alþingis til að fullgilda stofnsamning Innviðafjárfestingabanka Asíu. Ríkisstjórn Íslands ákvað í mars árið 2015, að tillögu hæstv. fjármála- og efnahagsráðherra og hæstv. utanríkisráðherra að Ísland mundi sækjast eftir því að vera meðal stofnaðila að Innviðafjárfestingabanka Asíu. Stofnskjöl bankans voru formlega undirrituð af hálfu Íslands og fleiri ríkja 29. júní 2015 í Peking, eða Beijing eins og sumir reyndar kjósa að segja. En í stað þess að leggja þá þegar um haustið 2015 fram þingsályktunartillögu um fullgildingu stofnsamningsins og ræða málið efnislega og eins og ég hefði talið affarasælast að haga málinu, var slíkri tillögu ekki útbýtt fyrr en í desember það sama ár og ekki var mælt fyrir henni hér á Alþingi fyrr en í janúar 2016. Hér er hins vegar um stefnumarkandi ákvörðun að ræða sem ég tel að full ástæða hefði verið til að ræða ítarlega á fyrri stigum á Alþingi.
Fjárheimild vegna aðildar að bankanum og heimild til að greiða til hans stofnfé var hins vegar veitt í nóvember með fjáraukalögum fyrir árið 2015. Þar með var tekin ákvörðun um fjárskuldbindingu ríkissjóðs upp á 17,6 milljónir bandaríkjadala, eða um 2,3 milljarða íslenskra króna, án þess að efnisleg umræða ætti sér stað um málið á vettvangi þingsins. Ég tel að í ljósi þess að það lá fyrir strax vorið 2015 að ríkisstjórnin áformaði að sækjast eftir þessari aðild að bankanum sé þessi aðferð við ákvörðunartöku óásættanleg.
Þá eru markmiðin með stofnaðild Íslands að Innviðafjárfestingabanka Asíu að mínu mati óljós og jafnvel mögulega mótsagnarkennd. Annars vegar er markmiðið að efla tengsl Íslands við Asíumarkaði og greiða götu íslenskra fyrirtækja, sem getur í raun verið ágætt markmið út af fyrir sig, en ég tel að það hafi ekki fengist útskýrt með fullnægjandi hætti við meðferð málsins hvernig stofnaðild að bankanum muni gagnast útflutningshagsmunum Íslands.
Hins vegar er það markmið að Ísland leggi sitt af mörkum á vettvangi þróunarmála í Asíu með stofnaðild sinni, sem getur í sjálfu sér líka verið ágætt markmið. Ég vil leggja ríka áherslu á að framlög til þróunarmála fylgi þeirri stefnumörkun sem Alþingi hefur þegar samþykkt. Fyrir nefndinni kom fram að ekki væri líklegt að fátækari lönd gerðust aðilar að bankanum. Það vekur í mínum huga upp spurningar um það hvernig aðildin að bankanum fellur að þróunarsamvinnu Íslands. Enn fremur tel ég að erfitt sé að finna umhverfisleg eða samfélagsleg markmið í stofnskrá bankans sem ég tel að ættu að vera grundvallaratriði allra stofnana sem Ísland gerist aðili að, að ég tali nú ekki um nú í seinni tíð þegar til að mynda áhrif af loftslagsbreytingum ættu að vera öllum ljós. Ávinningur íslenska ríkisins af því að vera stofnaðili að innviðafjárfestingabankanum eru því að mínu mati óljós og því tæpast unnt að réttlæta svo hátt stofnfjárframlag af íslensku almannafé í þess háttar stofnun.
Þróunarsamvinnunefnd OECD, DAC, mun leggja mat á hvort stofnframlög til bankans geti talist framlög til þróunarsamvinnu. Ég vil leggja á það ríka áherslu að óháð því hver niðurstaða DAC í þessu efni verður sé brýnt að framlög íslenska ríkisins, verði þessi þingsályktunartillaga samþykkt, verði ekki á kostnað framlags okkar til hefðbundinnar tvíhliða þróunarsamvinnu.
Mig langar í því samhengi að rifja upp þau varnaðarorð sem ég og fleiri hv. þingmenn höfðum uppi í tengslum við þá umræðu sem átti sér stað á haustþingi um niðurlagningu Þróunarsamvinnustofnunar þar sem bent var á mikilvægi þess að þróunarsamvinna eigi sér ætíð stað á sínum eigin forsendum, en hverfist ekki um viðskiptahagsmuni þess ríkis er aðstoðina veitir.
Það tel ég mjög brýnt að árétta inn í þessa umræðu því að það er atriði sem ég hafði verulegar áhyggjur af þegar ákvörðun var tekin um að flytja alla þróunarsamvinnu inn í utanríkisráðuneytið, að þarna gætu línur orðið óljósar og að aðrir hagsmunir en hreinir hagsmunir þróunarríkja yrðu látnir ráða för þegar kæmi að þróunarsamvinnu. Mér finnst mikilvægt að í umræðu um Innviðafjárfestingabanka Asíu sé það áréttað sérstaklega. Ég tel mig sem sagt ekki geta staðið að samþykkt á þessari þingsályktunartillögu.
