stefna um nýfjárfestingar.

Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir nefndaráliti með breytingartillögu um tillögu til þingsályktunar um stefnu um nýfjárfestingar. Það er frá meiri hluta atvinnuveganefndar.

Við fjölluðum ítarlega um málið og fengum á fund okkar Þórð Hilmarsson frá Íslandsstofu, fulltrúa frá Landsvirkjun, Samtökum iðnaðarins og Viðskiptaráði Íslands. Einnig bárust okkur umsagnir um málið frá Bandalagi háskólamanna, Byggðastofnun, Íslandsstofu, Landsvirkjun og Náttúruverndarsamtökum Íslands, sem einnig komu á fund nefndarinnar, Samtökum atvinnulífsins, Samtökum iðnaðarins, Seðlabanka Íslands og Viðskiptaráði.

Í tillögunni eru tilgreind verkefni sem lögð verði áhersla á til að efla nýfjárfestingu í íslensku atvinnulífi og að auki kemur fram að markaðs- og kynningarstarfsemi stjórnvalda taki mið af þeirri áherslu. Tilgangur þingsályktunartillögunnar er að tilgreina ákveðin viðmið sem endurspegli áherslu stjórnvalda hvað nýfjárfestingar varðar. Í athugasemdum með tillögunni kemur fram að með nýfjárfestingum sé átt við fjárfestingar sem auka fjölbreytni atvinnulífsins, koma með nýja þekkingu og tækni og efla samkeppnishæfni landsins. Þau nýmæli felast í tillögunni að stefnan beinist jafnt að innlendri fjárfestingu sem erlendri auk þess sem lögð er áhersla á aukna fjölbreytni og afleidda innlenda starfsemi.

Meiri hlutinn fagnar tillögunni og bendir á að flestir þeirra sem skiluðu umsögn til nefndarinnar lýstu ánægju með hana. Þó var bent á að orðalag tillögunnar sé fremur almennt og mögulega hætta á að fyrirheit hennar gangi ekki eftir. Meiri hlutinn telur mikilvægt að stefnunni verði fylgt skipulega eftir verði hún afgreidd frá þinginu og tekur undir ábendingar sem fram komu fyrir nefndinni um að oft nái fyrirheit ekki fram að ganga í stjórnsýslunni.

Meiri hlutinn hvetur til þess að samstarf stjórnvalda og aðila vinnumarkaðarins verði eflt með það fyrir augum að þáttur þeirra síðarnefndu við framkvæmd stefnumörkunar verði aukinn m.a. á vettvangi Íslandsstofu.

Við umfjöllun um málið kom fram að Ísland standi frammi fyrir miklum tækifærum hvað varðar fjárfestingar innlendra sem erlendra aðila á fjölbreyttu sviði atvinnulífsins. Meiri hlutinn fjallaði sérstaklega um landsbyggðina og stöðu hennar samanborið við þéttbýl svæði, t.d. á suðvesturhorninu. Meiri hlutinn telur mikilvægt að í stefnu stjórnvalda verði sérstaklega horft til uppbyggingar fjölbreyttra atvinnutækifæra á landsbyggðinni og telur það grunn að byggðafestu framtíðarinnar. Meiri hlutinn bendir m.a. á heimild stjórnvalda til að veita sérstakan byggðastuðning samkvæmt lögum um ívilnanir til nýfjárfestinga á Íslandi, nr. 41/2015. Meiri hlutinn telur ljóst að t.d. sjávarútvegur og landbúnaður muni ekki að óbreyttu gegna því lykilhlutverki við að tryggja byggðafestu sem verið hefur undanfarna áratugi og því sé mikilvægt að skjóta fjölbreyttari stoðum undir þær greinar sem og aðrar. Samkvæmt byggðakorti ESA, Eftirlitsstofnunar EFTA, er heimilt að veita byggðaaðstoð á tilteknum svæðum hér á landi, þ.e. í Norðvestur-, Norðaustur- og Suðurkjördæmi. Meiri hlutinn leggur ríka áherslu á aukin atvinnutækifæri á landsbyggðinni og aðgerðir sem stuðli að byggðafestu vítt og breitt um landið. Telur meiri hlutinn vert að kanna fýsileika þess að taka upp annars konar byggðakort hér á landi eða innanlandsstefnu sem byggðist til að mynda á því að með aukinni fjarlægð frá höfuðborgarsvæðinu gæti stuðningur orðið meiri.

Þá bendir meiri hlutinn á að brýnt er að styrkja dreifikerfi raforku og efla flutningsgetu þess til að tryggja nægjanlegt framboð raforku um allt land. Fram hefur komið að fyrir utan Suðvesturland og hluta Norðausturlands eru takmarkaðir möguleikar til uppbyggingar á aðstöðu fyrir verkefni sem krefjast teljandi orku. Meiri hlutinn leggur því til að sérstaklega verði horft til þess að efla uppbyggingu innviða í dreifi- og flutningskerfi raforku.

Fram kom fyrir nefndinni að greina þyrfti á milli annars vegar orkuiðnaðar og hins vegar stóriðju. Með orkuiðnaði er almennt átt við fyrirtæki sem þurfa t.d. um 5–50 megavött fyrir rekstur sinn og var í því sambandi t.d. minnst á rafvæðingu hafna en allt að 10 megavött eru nauðsynleg fyrir stærri hafnir. Nægur aðgangur að orku gefur mikil tækifæri m.a. við að efla nýsköpun og þekkingariðnað á tækni- og vísindasviðinu. Glöggt dæmi um þetta eru áhugaverð verkefni sem hafa skapast á vettvangi Sjávarklasans í þróun á fullvinnslu afurða. Þá hefur fjölbreytt starfsemi, sem segja má að sé einstök á heimsmælikvarða, skapast í tengslum við orkuvinnslu í Auðlindagarðinum á Suðurnesjum.

Ýmis tækifæri liggja í upplýsingatækni hér á landi og er brýnt að mati meiri hlutans að stuðla að ódýrari gagnaflutningi milli Íslands og annarra landa þar sem verð á slíkum flutningi er 5–10 sinnum dýrari hér en í samkeppnislöndum. Til að lækka verðið þarf kaupendur að miklu flutningsmagni sem aftur leiðir til hagkvæmari rekstrar á flutningsleiðum. Meiri hlutinn hvetur því til þess að farið verði í sérstakt átak í samvinnu opinberra aðila og atvinnulífsins til að fá hingað til lands stórnotendur á þessu sviði. Samhliða því verður að stórefla innviði fjarskipta um land allt með aukinni útbreiðslu ljósleiðaratenginga. Stefna ber að því að 99,9% landsmanna hafi aðgang að tengingum sem eru a.m.k. 100 Mb/s.

Í tillögugreininni er gegnumgangandi vísun í þekkingariðnað og nýsköpun sem er sá iðnaður sem lýtur að því að skapa eitthvað nýtt eða bæta það sem þegar er til. Í stefnunni er t.d. lögð áhersla á nýfjárfestingar sem stuðla að aukinni fjölbreytni og afleiddri innlendri starfsemi, sem ýta undir vöxt alþjóðlega samkeppnishæfs þekkingariðnaðar og sem styðjast við nýjustu og bestu fáanlegu tækni og umhverfisviðmið. Jafnframt er talað um samstarf við íslensk fyrirtæki og fjárfestingar í íslenskum nýsköpunarfyrirtækjum.

Mikilvægt er að markmið Íslands varðandi losun gróðurhúsalofttegunda séu höfð til hliðsjónar í uppbyggingu atvinnutækifæra í framtíðinni. Í því sambandi bendir meiri hlutinn á að Íslendingar hafa fleiri tækifæri en margar aðrar þjóðir til sjálfbærrar nýtingar endurnýjanlegra orkugjafa. Við stefnumörkun og ákvarðanatöku skal heildarmyndin um losun gróðurhúsalofttegunda höfð til hliðsjónar þegar kemur að uppbyggingu í atvinnulífi m.a. með tilliti til skuldbindinga Íslands á loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í desember 2015. Meiri hlutinn leggur til viðbót við 4. tölulið 1. mgr. tillögugreinarinnar í þá veru að vísa til skuldbindinga Íslands á loftslagsráðstefnunni. Með þeirri skuldbindingu gengu íslensk stjórnvöld til liðs við framsæknustu þjóðir heims um minni losun gróðurhúsalofttegunda. Þessar skuldbindingar skulu hafðar að leiðarljósi við mat á umhverfislausnum nýrra fjárfestingarverkefna og fléttast inn í mat á nýjum fjárfestingarverkefnum. Það verður ekki gert öðruvísi en með því að skoða rækilega hvernig fyrirtæki leysa umhverfismál sín, einkum losun gróðurhúsalofttegunda, sem er inntak 4. töluliðar. Ef loftslagsliðurinn verður tekinn úr því rökrétta samhengi er hætt við að hann standi eftir sem innantóm orð. Hvað loftslagsmarkmiðin varðar og íslenskt atvinnulíf almennt telur meiri hlutinn að forðast eigi að stilla atvinnugreinum hverri upp á móti annarri. Nefna má sem dæmi að mikið er rætt um kolefnislosun stóriðju en benda má á óhjákvæmilega kolefnislosun vegna flutnings ferðamanna til og frá landinu.

Meiri hlutinn bendir á að sérstaða Íslands liggur m.a. í framleiðslu og dreifingu á grænni orku. Á öðrum sviðum er samkeppnisstaða Íslands erfiðari, svo sem hvað varðar samgöngur, fjölbreytta reynslu og viðeigandi menntun starfsfólks og er þar einkum átt við skort á iðn- og tæknimenntuðu fólki hér á landi. Mikilvægt er að sérstök áhersla verði lögð á þessa þætti við framkvæmd stefnunnar.

Líkt og framar er getið felast í tillögu þessari ákveðin viðmið sem endurspegla áherslu stjórnvalda hvað nýfjárfestingar snertir. Meiri hlutinn telur að stöðugt þurfi að leita eftir því að hér á landi verði sköpuð fjölbreytt starfstækifæri. Að mati meiri hlutans er það í samræmi við stefnuna að í framtíðinni verði einkum horft til iðnaðaruppbyggingar sem er smærri að umfangi en ef til vill hefur verið hingað til og sem krefst hæfilegrar orku. Meiri hlutinn leggur áherslu á að sköpuð séu skilyrði hér á landi til að ungu fólki bjóðist fjölbreytt og vel launuð störf.

Kristján L. Möller var fjarverandi við afgreiðslu málsins en ritar undir álit þetta með heimild í 4. mgr. 18. gr. starfsreglna fyrir fastanefndir þingsins.

Lilja Rafney Magnúsdóttir ritar undir álit þetta með fyrirvara og leggur áherslu á mikilvægi þess að hraða allri uppbyggingu innviða hér á landi til að mæta kröfum nútímasamfélags um meiri verðmætasköpun, góð búsetuskilyrði og aukna möguleika til nýfjárfestinga. Enn fremur leggur hún ríka áherslu á þingsályktun um eflingu græna hagkerfisins á Íslandi sem var samþykkt á Alþingi í mars 2012 með öllum greiddum atkvæðum, mikilvægi skapandi greina, nýsköpun, rannsóknir og þróun atvinnugreina, fjölbreytni og hvetjandi rekstrarumhverfi lítilla og meðalstórra fyrirtækja.

Páll Jóhann Pálsson ritar undir álit þetta með fyrirvara og leggur áherslu á að líta þurfi hnattrænt á loftslagsmál þegar tekin er ákvörðun um staðsetningu tiltekinnar starfsemi.

Meiri hlutinn leggur til að tillagan verði samþykkt með eftirfarandi breytingu:

Við 4. tölulið 1. mgr. tillögugreinarinnar bætist: m.a. með tilliti til skuldbindinga Íslands á loftslagsráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í desember 2015.

Undir álitið skrifa, eins og áður hefur komið fram, Lilja Rafney Magnúsdóttir, með fyrirvara, Páll Jóhann Pálsson, með fyrirvara, Jón Gunnarsson, Haraldur Benediktsson, Ásmundur Friðriksson, Kristján L. Möller, Þorsteinn Sæmundsson og Þórunn Egilsdóttir.

Virðulegi forseti. Það hlýtur að vekja ákveðna athygli þegar svo stór hluti atvinnuveganefndar kemur sér saman um texta, svo róttækan texta í nefndaráliti sem raun ber vitni. Því ber að fagna. Það er auðvitað mikið ánægjuefni að við skulum í raun hafa svo sameiginlega sýn á framtíðina sem endurspeglast í nefndarálitinu. Hjá okkur var mikið til umræðu staða landsbyggðarinnar og möguleikar landsbyggðarinnar til að byggja sig upp á næstu árum og áratugum til að snúa við þeirri byggðaþróun sem við höfum orðið vitni að á síðastliðnum áratugum. Ég held að það sé sameiginlegt markmið okkar allra, eitthvað sem við getum sameinast um að sé mjög brýnt. Við sjáum vissulega víða tækifæri vera að skapast á landsbyggðinni. Við sjáum víða þær aðstæður vera að skapast að húsnæðismál eru farin að valda vandræðum, það þarf að fara að byggja nýtt íbúðarhúsnæði víða um land til að geta svarað þeirri þörf sem þegar er fyrir hendi.

Athygli vakti skoðanakönnun sem Viðskiptablaðið var með einhvern tímann í kringum áramótin, fljótlega eftir áramót, ef ég man rétt, þar sem ungt fólk var sérstaklega spurt hvort það gæti hugsað sér að búa úti á landi. Um 75% af ungu fólki sögðust geta hugsað sér að búa úti á landi, þ.e. ef ákveðin lífsgæði væru fyrir hendi. Þau lífsgæði þurfum við að skapa. Þær atvinnugreinar sem við höfum einkum horft til á síðustu árum og áratugum þegar kemur að því að skapa byggðafestu í landinu eru sjávarútvegur og landbúnaður. Með nýjum búskaparháttum og örri þróun í breytingu á búskaparháttum er alveg ljóst að landbúnaður mun ekki gegna því hlutverki að sama marki og verið hefur. Þróunin hefur verið mikil og hröð. Við getum bara séð það að á síðustu 15–20 árum hefur kúabúum fækkað úr 1.800 í 650. Sú þróun mun halda áfram. Þetta þýðir að færri jarðir verða í byggð. Það verða færri sem hafa beina atvinnu af landbúnaði, bæði í þeim byggðakjörnum sem byggjast upp í kringum landbúnað og í sveitum landsins.

Það sama á við í sjávarútvegi. Í sjávarútvegi er að innleiðast ný tækni í raun á hverjum tíma. Við Íslendingar höfum náð því að vera í forustuhlutverki í innleiðingu á nýrri tækni þegar kemur að verðmætasköpun í sjávarútvegi.

Á vef Sjávarklasans sem ég var að lesa um daginn kom fram að á Íslandi getum við reiknað með að hafa um 60% meiri verðmæti út úr hverjum þorski en frændur okkar Norðmenn, sem í dag eru farnir að horfa mjög til bæði þess fiskveiðistjórnarkerfis sem við höfum og einnig þeirrar vinnslutækni sem við beitum til að auka verðmætasköpun nú þegar þeir standa frammi fyrir lækkandi olíuverði.

Sú tækni sem verið er að innleiða í t.d. vinnslu á fiskflökum er byltingarkennd. Þetta mun leiða af sér að færri fiskvinnslur verða í landinu en eru í dag og þær verða stærri og afkastameiri og þær skapa meiri verðmæti. Það er út af fyrir sig mjög jákvæð þróun. En ef við ætlum ekki að horfa upp á það að þetta muni að stærstum hluta verða til þess að hafa áhrif á landsbyggðinni þá verðum við að bregðast við.

Þróun í ferðaþjónustu er okkur auðvitað mjög mikilvæg og skiptir gríðarlega miklu máli, ekki bara fyrir þjóðarbúið heldur líka fyrir einstök landsvæði og það jafnvel á ársgrundvelli sums staðar. Við sjáum í raun ekkert annað í pípunum þar en að sú aukning muni halda áfram. Auðvitað verður það markmið okkar allra að láta það ganga fram að aukningin muni skila sér meira um hinar dreifðu byggðir. En ég held að það sé óskhyggja ef einhverjir halda að það muni verða stóra tækifærið víða um land til að treysta byggðafestu. Auðvitað mun þetta hafa áhrif mjög víða, en víðast takmörkuð. Við getum séð fyrir okkur svæði kannski á Suðurlandi, Suðvesturlandi, jafnvel nær Vesturlandinu og jafnvel einhvers staðar fyrir norðan þar sem þetta mun skipta máli og mun auka byggðafestu á þeim svæðum og gefa fjölbreyttari tækifæri. En það mun eitthvað annað þurfa að koma til. Eftir því var kallað hjá umsagnaraðilum sem nefndin er að reyna að svara í nefndaráliti sínu.

Við leggjum mikla áherslu á uppbyggingu fjarskiptanetsins. Grundvöllur að uppbyggingu atvinnustarfsemi er að góður netaðgangur fáist sem víðast á landinu. Það markmið sem núverandi stjórnvöld hafa sett sér og sú vinna sem er komin í gang miðar að því að 99,9% heimila muni ná þeirri háhraðatengingu. Það verkefni er komið af stað og ekki annað að sjá en að því muni á fáum árum ljúka.

Annað er uppi á teningnum þegar kemur að raforkuframleiðslu og flutningskerfi raforku. Fyrir nefndina komu fulltrúar frá Landsvirkjun. Þeir bentu okkur á og það kom fram í máli þeirra að þeir geta að mjög litlu leyti svarað mörgum fyrirspurnum sem þeim berast í dag um afhendingu á raforku til smærri iðnaðar. Fram kom í máli þeirra, nefndin tekur undir það og er sammála því, að stóriðja eins og hún hefur verið orðuð, og þá erum við að tala um álver eða eitthvað í þeim stærðarflokki sem þarf jafnvel mörg hundruð megavött, jafnvel upp í 500–600 megavött, að það sé ekki það sem við þurfum að leggja áherslu á í dag. Það var nauðsynlegt á sínum tíma vegna þess að dýr uppbygging megindreifikerfis raforku hefði verið allt of dýr til að gera það með fáum og smáum kaupendum. Þessir stóru kaupendur gerðu okkur kleift að byggja upp megindreifikerfið, báru af því kostnað og við sjáum afleiðingar þess birtast í raforkureikningum landsmanna sem eru þeir lægstu í þeim löndum sem við berum okkur saman við og sennilega þeir lægstu í heimi. Það er vegna þess að stórnotendurnir greiddu niður þetta dýra dreifikerfi í stóru landi. En nú er öldin önnur. Með þessu hafa skapast tækifæri fyrir okkur til að horfa til fjölbreyttari og smærri rekstrar. Það hentar okkur mjög vel í byggðatengdu tilliti.

Því miður eru dæmi um það núna úti um land að fyrirtæki hafa sýnt áhuga á að byggja upp fjölbreyttari starfsemi en orðið frá að hverfa af því að þau fá ekki orku sem nemur kannski 10 eða 20 megavöttum. Það hefði einhverjum þótt sérstakt í landi sem hefur öll þau tækifæri til grænnar orkuframleiðslu að slík staða skuli vera uppi. Það er auðvitað algjörlega óþolandi ástand að byggðarlög, stór byggðasvæði úti um land, skuli búa við svona skert samkeppnisskilyrði þegar kemur að því að efla byggð með fjölbreyttari framleiðslu- og atvinnutækifærum. Það er ekki nema rétt hér á suðvesturhorninu og á Norðausturlandi í kringum Þeistareykjavirkjun sem er núna í byggingu við Mývatn og Kröfluvirkjun þar sem það er einhver möguleiki. Önnur landsvæði eru bara út undan. Þar erum við að tala um svæði sem eru í mikilli þörf fyrir að fá aukna fjölbreytni í atvinnustarfsemi sína til að treysta byggð.

Ég tel því að þetta sé algjört grundvallaratriði. Við tökumst gjarnan á hér í þinginu þegar kemur að því hvernig á að afla orku til þeirrar mikilvægu starfsemi. Það verður auðvitað til lítils að byggja upp öflugt dreifikerfi ef ekki verður til orka til að flytja eftir dreifikerfum. Það er annað mál sem við munum þurfa að taka fyrir hérna. Ég vona að við í atvinnuveganefnd séum að slá þann tón í þessu máli að við getum sest niður og átt sómasamlega og málefnalega umræðu um þetta mikilvæga atriði vegna þess að það verður að fylgja. Við verðum að sýna ábyrgð í því að skapa þær aðstæður í landinu. Það gerist ekki nema við náum saman um einhverja stefnu.

Nú er farið fram með hugmyndir um hálendisþjóðgarð. Það er vissulega áhugavert mál sem ég er algerlega tilbúinn að ljá eyra. En það þarf auðvitað að gerast á grundvelli málamiðlunar, málamiðlunar á milli náttúruverndar og nýtingar. Ég hef fulla trú á því, virðulegi forseti, að við getum náð saman um það mikilvæga mál. Það vill stundum bregða við að menn horfa sér nær þegar kemur að slíkum málum. Það er allt í lagi að fara í verkefni sem standa hjartanu nær eða þeirri byggð nær sem maður er frá. Við verðum að víkja frá slíkum hugsunarhætti og hugsa um heildina. Þannig hefði örugglega orðið meiri ágreiningur en raun ber vitni um uppbyggingu á stóriðju, ef hægt er að kalla það stóriðju á Bakka, að reisa þar kísilmálmver. Það er vissulega stóriðja, tugmegavatta framkvæmd ef horft er til raforkunnar. Það hefðu örugglega orðið um það meiri deilur ef ekki hefði verið fyrir það að menn voru að líta sér nær, voru tilbúnir að styðja það verkefni þar. Það væri líka ákveðinn ágreiningur, er ég alveg klár á, ef til stæði að byggja Hvalárvirkjun einhvers staðar annars staðar. En ég held að við getum náð sátt um þá virkjun vegna mikilvægis þess fyrir byggðina á Vestfjörðum. En Hvalárvirkjun er í jaðri friðlands á Vestfjörðum, á Ströndum, mjög viðkvæms friðlands. Fara þarf með línur frá þeirri virkjun yfir viðkvæm svæði. Þetta á við annars staðar á landinu líka. Við verðum að vera opin fyrir því að leita málamiðlunar í þessu alveg eins og við gerðum við vinnslu þessa máls þar sem við horfðum með skýrum hætti til allra þessara þátta.

Við erum öll sammála um það, virðulegur forseti, að okkur ber að leggja aukna áherslu á umhverfismálin. Okkur ber að leggja aukna áherslu á loftslagsmálin. Undir það höfum við skrifað. Um það erum við öll sammála að leggja okkar lóð á vogarskálarnar eins og hægt er í þeim efnum. Við erum fyrirmynd margra annarra þjóða þegar kemur að þessum mikilvæga málaflokki. Eða hvað? Við erum ekki að brenna olíu, gasi eða kolum til að kynda húsin okkar til að mynda, eða til að framleiða rafmagnið okkar. Í þessu felast mikil tækifæri eins og fram kemur í nefndaráliti okkar með þingsályktunartillögunni.

Ég var á ferðamálaráðstefnu í dag hjá Samtökum ferðaþjónustunnar og mjög áhugaverð erindi voru flutt þar. Mönnum var tíðrætt um þetta samspil sem við þurfum að taka svo mikið tillit til í framtíðinni. Ferðamenn sækja Ísland mest út af náttúru landsins og öllum þeim tilbrigðum sem hún býður upp á, hvort sem það er landslag eða norðurljós, og eflaust eru tækifæri til að efla þetta enn frekar. En gleymum því samt ekki í þeirri umræðu og tökum fullt tillit til þess hvernig við stöndum einmitt að orkuöflun okkar, hvernig við kyndum húsin okkar og hvernig við framleiðum rafmagnið. Það vekur ekki síður athygli ferðamanna. Þegar við tölum um hálendið og ásókn ferðamanna í þau víðerni, þá er það staðreynd, virðulegur forseti, að fleiri ferðamenn heimsóttu virkjanir okkar á síðasta ári, og skoðuðu þær af miklum áhuga, en fóru upp á hálendið. Það er líka áhugavert fyrir ferðafólk hvernig við stöndum að þessum málum. Við erum fyrirmynd annarra þjóða í þeim efnum. Okkur þingmönnum ber að haga máli okkar þannig að við tökum tillit til allra þessara hagsmuna en séum ekki með einstrengingshátt þegar kemur að öðrum þætti.

Þetta á líka við þegar rætt er um kolefnislosun atvinnugreina. Allt of oft dettum við í þann pytt að bera saman atvinnugreinar, að segja ferðaþjónustan frekar en iðnaður eða eitthvað slíkt. Af hverju þurfum við að fara þá leið? Af hverju horfum við bara ekki á hverja grein fyrir sig og hugsum með okkur: Hvernig getum við eflt þessa atvinnugrein jafnframt því að efla allar hinar til að styrkja stoðirnar undir íslensku samfélagi? Þannig eigum við að mínu mati að nálgast umræðuna. Þegar komið er að kolefnislosun atvinnugreina er alveg ljóst að flutningur á ferðamönnum til og frá landinu, í því felst meiri kolefnislosun en frá allri stóriðju í landinu. Það er aldrei nefnt í umræðunni af hálfu þeirra sem út frá náttúruvernd telja sig þurfa að leggjast gegn uppbyggingu í orkufrekum iðnaði. Er það þá kannski næst á dagskrá, ef þeir ná fullnaðarsigri á öðrum vængnum, að fara þá í eitthvað annað næst?

Það þarf að fjalla um þessi mál af ábyrgð og ég treysti því að við getum staðið undir þeirri ábyrgð. Við erum í mörgu tilliti á ákveðnum tímamótum í þessu. Umræðan hefur þroskast mikið og við erum miklu meðvitaðri um þær áherslur sem okkur ber að leggja inn í framtíðina í þessum málum. Ég treysti því að um það geti náðst samstaða, ekki bara hér á þingi heldur líka í samfélaginu.

Fjölmiðlar hafa auðvitað veigamiklu hlutverki að gegna þegar kemur að þessari umræðu. Allt of oft eru einfaldar fullyrðingar sem að mínu mati krefjast spurninga látnar fljóta inn í fjölmiðla án nokkurrar gagnrýni. Ég skal taka dæmi. Á blaðamannafundi sem Andri Snær Magnason og Björk Guðmundsdóttir héldu um loftslagsmál fyrir ekki svo löngu fullyrtu þau að hæstv. forsætisráðherra og fjármálaráðherra ætluðu sér að byggja 32 virkjanir uppi á hálendi landsins og ætluðu í raun, eins og það var orðað, að rústa hálendinu. (Gripið fram í.) — Nú fer þetta fyrir brjóstið á hv. þm. Ögmundi Jónassyni sem vaknaði hér í hliðarsal og það kemur auðvitað við kauninn á honum þegar talað er um þetta með þessum hætti.

Var einhver einn blaðamaður á þeim blaðamannafundi, virðulegi forseti, sem lét sér detta í hug að spyrja einnar spurningar um hvort þetta væri rétt, hvar þetta væri að finna, hvar þessa stefnu væri að finna? Ekki einn. Ekki einn fjölmiðlamaður var þar, heldur var þetta tekið eins og heilagur sannleikur og birt þjóðinni og sagt frá því með þeim hætti.

Við hér á þinginu og þeir aðilar sem láta sig málið varða í samfélaginu, félagasamtök, fyrirtæki og stofnanir bera mikla ábyrgð, en þá er ábyrgðin ekki síður hjá fjölmiðlum landsins að stuðla að opinni og málefnalegri umræðu þegar kemur að þessu mikilvæga máli, sem ég held og ég er þeirrar skoðunar að skipti okkur grundvallarmáli þegar kemur að því að byggja landið okkar upp til framtíðar, skapa hér þau tækifæri fyrir ungt fólk, fyrir þau 75% ungs fólks sem geta hugsað sér að flytjast búferlum út á land, jafnvel til heimahaganna í mörgum tilfellum, og búa þar góðu lífi.

Dóttir mín er alin upp á mölinni. Hún fæddist reyndar í sveitinni meðan ég var bóndi fyrir norðan en hún flutti á Siglufjörð, eins og ég veit að sá sem nú er í forsetastóli þekkir vel, giftist meira að segja frænda hans, það er kannski aukaatriði. En það var heilmikið átak, heilmikil ákvörðun fyrir ungt fólk sem hefur kannski ekki kynnst þessu nema að litlu leyti, en ég get alveg sagt það í dag að reynslan er mjög góð.

Ég held að miklir kostir fylgi því að mörgu leyti að búa úti á landi og ala upp börn úti á landi, en það krefst þess að lífsgæðin séu fyrir hendi, að þar sé heilbrigðisþjónusta, þar séu fjarskipti, góðar samgöngur og menntunarmöguleikar, þannig að við getum boðið fólki góð skilyrði þegar kemur að þeim mikilvægu þáttum.

Þessi þingsályktunartillaga og sérstaklega nefndarálitið, virðulegi forseti, svara öllum þeim spurningum sem kunna að vakna í kringum það.