viðbótarsamningur við Norður-Atlantshafssamninginn um aðild Svartfjallalands (Montenegró).
Virðulegi forseti. Ég mæli fyrir tillögu til þingsályktunar um staðfestingu viðbótarsamnings við Norður-Atlantshafssamninginn sem varðar aðild Svartfjallalands.
Með þingsályktunartillögu þessari er leitað eftir heimild Alþingis til að fullgilda viðbótarsamning sem var gerður við Norður-Atlantshafssamninginn frá árinu 1949 og varðar aðild lýðveldisins Svartfjallalands að samningnum.
Hinn 19. maí síðastliðinn undirrituðu utanríkisráðherrar 28 ríkja Atlantshafsbandalagsins viðbótarsamning við stofnsáttmála bandalagsins. Það var að sönnu stór stund og ánægjuleg að taka þátt í.
Í 2. gr. viðbótarsamningsins er kveðið á um að hann öðlist því aðeins gildi að allir aðilar að Norður-Atlantshafssamningnum hafi tilkynnt um staðfestingu sína á honum. Svartfjallaland lýsti yfir sjálfstæði hinn 21. maí árið 2006 og Ísland var fyrsta ríkið til að viðurkenna það sjálfstæði formlega hinn 8. júní 2006. Það færi vel á því og væru sterk skilaboð í aðdraganda næsta leiðtogafundar Atlantshafsbandalagsins í júlí að Ísland yrði einnig með fyrstu ríkjum til að ljúka fullgildingu vegna inngöngu Svartfjallalands í bandalagið.
Virðulegi forseti. Ísland hefur ávallt verið í hópi þeirra ríkja sem hafa lagt áherslu á að bandalagið sé opið þeim lýðræðisríkjum sem sækjast eftir inngöngu að því tilskildu að þau uppfylli þau pólitísku, efnahagslegu og hernaðarlegu skilyrði sem eru sett umsóknarríkjum vegna inngöngu. Eftir lok kaldastríðsins og hruns Sovétríkjanna hafa mörg ríki sem áður voru undir stjórn eða á yfirráðasvæðum þeirra sóst eftir vestrænni samvinnu og leitað eftir aðild að Atlantshafsbandalaginu, Evrópusambandinu og öðrum fjölþjóðlegum stofnunum. Ísland hefur síðastliðna áratugi staðfest og fullgilt fjölmarga samninga um stækkun bandalagsins. Við stofnun bandalagsins 1949 voru bandalagsríkin 12 og um hálfrar aldar skeið bættust aðeins fjögur ríki við þann hóp. Á næsta áratug eftir það fjölgaði ríkjunum um 12 til viðbótar og verður Svartfjallaland 29. bandalagsríkið.
Grundvallaratriði er að hvert og eitt ríki hafi sjálfsákvörðunarrétt og geti tryggt hagsmuni sína á eigin forsendum. Í því felst einnig að ríki verða að hafa rétt til þess að velja sér bandamenn og fjölþjóðasamtök sem þau kjósa að taka þátt í að uppfylltum tilteknum skilyrðum. Ytri áhrif og þrýstingur í þeim efnum á hvorki að standa í vegi fyrir ákvörðunarrétti viðkomandi ríkis né hafa áhrif á hvort dyr fjölþjóðasamtaka standi opnar í raun og veru. Ríki, og sérstaklega smærri ríki, hljóta að hafa fullan skilning á nauðsyn þessa.
Frú forseti. Stækkanir bandalagsins eftir að kalda stríðinu lauk hafa farið fram í þremur lotum. Árið 1994 var opnað á samstarf og aðildarferli nýrra ríkja að bandalaginu með því að ráðast í úttekt á forsendum og markmiðum fjölgunar. Enn fremur voru hafnar viðræður við stjórnvöld í fjölmörgum ríkjum sem lýstu áhuga á að ganga til liðs við bandalagið. Stofnað var til svokallaðs samstarfs í þágu friðar, eða Partnership for Peace á enska vísu, með fjölda samstarfsríkja og til að undirbúa ný ríki sem hyggja á aðild að bandalaginu, svokölluð aðgerðaáætlun, með leyfi forseta, Membership Action Plan, forsenda slíkrar aðildar. Aðgerðaáætlun er umbótaferli í eðli sínu og sniðin að hverju ríki og miðar að því að aðstoða ríki sem hafa í hyggju að sækja um aðild að Atlantshafsbandalaginu. Ríkin þurfa að uppfylla ákveðin skilyrði, pólitísk, efnahagsleg, en líka skilyrði frá öryggisfræðilegu sjónarmiði áður en af aðild getur orðið.
Svartfjallaland hefur verið með slíka aðgerðaáætlun frá árinu 2009. Af hálfu bandalagsins hefur alltaf verið lögð áhersla á að markmið stækkunar sé að auka stöðugleika og öryggi Evrópu og styrkja um leið þá lýðræðisþróun sem hefur átt sér stað innan viðkomandi umsóknarríkis. Fyrstu þremur Evrópuríkjunum í austri, Póllandi, Tékklandi og Ungverjalandi, var boðin aðild á leiðtogafundi í Madríd árið 1997 og urðu þau formlega aðilar árið 1999. Á leiðtogafundinum í Prag árið 2002 var sjö ríkjum til viðbótar boðin aðild. Þau ríki, Búlgaría, Eistland, Lettland, Litháen, Rúmenía, Slóvakía og Slóvenía, urðu síðan formlega aðilar árið 2004. Síðasta stækkunin fór fram árið 2009 þegar Albanía og Króatía bættust í hópinn.
Á utanríkisráðherrafundi Atlantshafsbandalagsins í desember 2015 var svo ákveðið að bjóða Svartfjallalandi aðild að bandalaginu, enda var þá gengið úr skugga um að ríkið hefði uppfyllt skilyrði aðgerðaáætlunarinnar.
Sem fyrr greinir fór sú undirritun á viðaukanum við stofnsáttmála Atlantshafsbandalagsins fram í höfuðstöðvum bandalagsins í Brussel fyrr í þessum mánuði.
Svartfjallaland mun sjálft greiða kostnað við aðlögun eigin varna að samræmdu varnarkerfi bandalagsins og ekki er gert ráð fyrir því að núverandi aðildarríki þurfi að breyta eigin varnaráætlunum eða auka útgjöld til varnarmála þegar við bætist nýtt aðildarríki.
Virðulegi forseti. Það er von mín að þetta mál fái sem skjótasta fyrirtöku í utanríkismálanefnd þingsins og að við getum þannig hraðað staðfestingarferlinu af okkar hálfu.
Það liggur fyrir að inntökuskilyrðin hafi verið uppfyllt. Mat mitt og annarra utanríkisráðherra er við undirrituðum samninginn fyrir skemmstu er að innganga Svartfjallalands feli í sér sterk skilaboð og sé mikilvægt skref til að styrkja öryggi í Evrópu og stöðugleika á Balkanskaga. Þau skilaboð viljum við gjarnan hafa í farteskinu fyrir Íslands hönd á leiðtogafundi Atlantshafsbandalagsins sem haldinn verður í Varsjá í sumar.
Ég legg svo til, virðulegur forseti, að málinu verði vísað til síðari umræðu og hv. utanríkismálanefndar að þessari umræðu lokinni.
