umhverfismat fyrir gerð láglendisvegar um Mýrdal.

Virðulegur forseti. Ég mæli hér fyrir tillögu til þingsályktunar um umhverfismat fyrir gerð láglendisvegar um Mýrdal. Ásamt mér eru flutningsmenn hv. þingmenn Ari Trausti Guðmundsson, Birgir Þórarinsson, Karl Gauti Hjaltason, Oddný G. Harðardóttir, Páll Magnússon, Silja Dögg Gunnarsdóttir, Smári McCarthy og Vilhjálmur Árnason, þ.e. allir þingmenn kjördæmisins, en ráðherrann er eðlilega ekki á þeim lista.

Alþingi ályktar að fela samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra að beina tilmælum til Vegagerðarinnar um að mat á umhverfisáhrifum framkvæmda við lagningu láglendisvegar um Mýrdal við Dyrhólaós verði unnið sem fyrst. Ráðherra tilkynni Alþingi um framvindu málsins á vorþingi 2018. Með ályktuninni fylgir eftirfarandi greinargerð:

„Ljóst er að sá kafli þjóðvegar nr. 1 sem liggur miðja vegu í gegnum þorpið í Vík í Mýrdal ber ekki lengur þann stóraukna straum þungaflutninga og annarrar umferðar sem fer um veginn. Lengi hefur verið vitað að samgönguúrbóta sé þörf á þessu svæði. Flutningsmenn þessarar þingsályktunartillögu vilja að málunum verði hraðað eins og kostur er. Þegar verði ráðist í framkvæmd umhverfismats á lagningu láglendisvegar um Mýrdal við Dyrhólaós, greftri jarðganga gegnum Reynisfjall og lagningu vegarstæðis suður og austur fyrir þorpið í Vík, enda er slíkt umhverfismat nauðsynleg forsenda annarrar vinnu að málinu.“

Á síðustu fimm árum hefur umferð í gegnum Vík í Mýrdal u.þ.b. fimmfaldast, eins og sjá má á tölum og upplýsingum frá Vegagerðinni. Þar má sjá að í maí jókst fjöldi bíla úr 800 í 2.300. Í ágústmánuði jókst fjölda bíla um Reynisfjall úr 1.660 í 3.900, og í desembermánuði úr 370 í 1.420. Er aukningin langt umfram það sem menn óraði fyrir og er svo komið að 400 manna þorpið í Vík er meðal mest sóttu ferðamannastaða landsins og er reyndar talinn einn af þeim fimm fjölmennustu.

Í minnisblaði sem sveitarstjórn Mýrdalshrepps hefur unnið um láglendisveg um Mýrdal kemur fram að slíkur vegur hafi verið hluti af aðalskipulagi Mýrdalshrepps síðan árið 2013. Þar kemur einnig fram að nauðsynlegar forsendur vegarlagningar séu vissa um jafnvægi strandarinnar sunnan þorpsins í Vík sem og að fram fari mat á umhverfisáhrifum vegarlagningar um láglendi Mýrdals með Dyrhólaósi, en ósinn er á náttúruminjaskrá. Nú er unnið að nýjum sjóvarnargörðum við ströndina en sjóvarnargarðurinn sem reistur var 2011–2012 hefur gefið góða raun og sýnir mikilvægi þeirrar framkvæmdar og er forsenda vegarlagningar um fjöruna sunnan þorpsins. Á heimasíðu Vegagerðarinnar segir um sjóvarnir í Vík:

„Sandfangarinn hefur sannað gildi sitt og stöðvað landrof á svæðinu milli sín og Reynisfjalls. Nú er einnig verið að reisa annan austar sem á að verja landið milli sandfangaranna tveggja, en áfram er ströndin austar óvarin.“

Það svæði er langt austan fyrirhugaðs vegarstæðis.

Virðulegi forseti. Sem fyrr segir leggja flutningsmenn þessarar tillögu áherslu á að nauðsynlegt mat á umhverfisáhrifum fari fram sem allra fyrst til að undirbúa megi ákvarðanir er varða samgönguáætlun og svo málið sæti ekki frekari töfum að óþörfu. Er horft til þess að matið fari helst fram á þessu ári og ekki síðar en á því næsta. Nauðsynlegt er að skera úr um þá grundvallarforsendu, bæði til að hefja megi undirbúning framkvæmdarinnar ef niðurstaða umhverfismatsins verður jákvæð, en einnig til að missa ekki tíma sem ella nýttist til að ráðast í þær lagfæringar á Gatnabrún sem þá verða nauðsynlegar, ef niðurstaðan verður neikvæð.

Þess ber að geta að vegarlagningin eða göngin um Reynisfjall eru ekki komin á samgönguáætlun, þótt getið sé um jarðgöngin í jarðgangatexta síðustu samþykktu samgönguáætlunar. Í samgönguáætlun er hins vegar gert ráð fyrir fjármagni til lagfæringar á Gatnabrún. Sú framkvæmd verður ekki nauðsynleg verði umhverfismatið jákvætt og láglendisvegur og göng um Reynisfjall verði raunhæfur kostur. Láglendisvegur um Mýrdal við Dyrhólaós mundi bæta mjög umferðaröryggi og útrýma eina fjallveginum og erfiðum farartálma í vetrarveðrum á leiðinni frá Hellisheiði til Reyðarfjarðar. Þjóðveg nr. 1 um Gatnabrún mætti vissulega að lagfæra og bæta með tilliti til öryggis, en leiðin um Gatnabrún og niður í Vík mun alltaf verða fjallvegur sem lokaður er í nokkur skipti á ári hverju.

Mönnum hefur lengi verið ljóst mikilvægi þessarar framkvæmdar, eins og sjá má í eftirfarandi texta álitsgerðar sem unnin var árið 1982 í aðdraganda sameiningar til Hólahrepps og Hvammshrepps. Með leyfi forseta:

„Gera þarf nýja samgönguleið um byggðina nær ströndinni með jarðgöngum gegnum Reynisfjall og tengja þannig Víkurkauptún og dreifbýlið utan þorpsins enn betur en nú er, einkum með tilliti til nýrra atvinnusvæða í framtíðinni. Með jarðgöngum í gegnum Reynisfjall væri rutt úr vegi einni verstu hindruninni vegna snjóa í vetrarsamgöngum á Suðurlandi allt til Hornafjarðar.“

Leggja flutningsmenn til að samgöngu- og sveitarstjórnarráðherra verði falið að beita sér fyrir því að Vegagerðin framkvæmi umhverfismat sem fyrst og að ráðherra tilkynni Alþingi gang mála fyrir þinglok í vor. Ég vil taka það fram að ástæða þess að beiðnin er lögð hér fram er svo hægt verði að taka upplýsta ákvörðun um framhald þessa mikilvæga máls fyrir Mýrdælinga og fyrir þá sem eiga ferð um svæðið.