11.03.1980
Sameinað þing: 30. fundur, 102. löggjafarþing.
Sjá dálk 994 í B-deild Alþingistíðinda. (1076)
38. mál, Dalabyggðaráætlun
Dómsmrh. (Friðjón Þórðarson):
Herra forseti. Hér er til umr. till. til þál. um framkvæmd Dalabyggðaráætlunar. Flm. eru allir þm. Vesturl. Þó að hv. fyrsti flm. hafi gert allrækilega grein fyrir till. þessari ætla ég að láta örfá orð falla til viðbótar.
Mál þetta hefur verið lengi á döfinni. Eins og getið var um hefur Framkvæmdastofnun ríkisins lengi haft málið í undirbúningi og áætlunargerð hefur staðið yfir allt frá árinu 1974, að ég ætla. Í marsmánuði 1978 var áætlunin sérstaklega kynnt þm. Vesturl. af starfsmönnum Framkvæmdastofnunar, sem að henni höfðu unnið. Málið hefur verið mikið rætt manna á milli og vakið athygli heima í héraði. Það var m.a. rætt á aðalfundi Samtaka sveitarfélaga á Vesturlandi sem haldinn var í Munaðarnesi í nóv. 1978, en áður höfðu ýmsir þættir skýrslunnar verið kynntir m.a. sveitarstjórnarmönnum á Vesturlandi.
Ég vil geta þess, að það mun hafa verið 13. febr. 1979 sem hæstv. þáv. forsrh., Ólafur Jóhannesson, svaraði fsp. frá mér um þetta efni hér í sölum Alþ. Ég leyfi mér að vitna í lokaorð á svari hans, með leyfi hæstv. forseta:
„Auk aðkallandi verkefna hafa tveir starfsmenn byggðadeildar unnið úr þessum gögnum í vetur. Þeirri úrvinnslu er nú lokið, en um þessar mundir stendur yfir frumlestur á handriti að endanlegri skýrslu. Er að því stefnt, að efni skýrslunnar verði lagt fyrir stjórn Framkvæmdastofnunar ríkisins í næsta mánuði, en þar mun tekin ákvörðun um hvort hrinda beri í framkvæmd tillögum þeim sem fram koma í skýrslunni.“
Tíminn líður, og skýrsla þessi hefur ekki enn hlotið náð fyrir augum stjórnenda Framkvæmdastofnunar ríkisins. En allir vitum við að litlum tilgangi þjónar að stafla upp áætlunum og geyma þær án þess að hrinda þeim í framkvæmd. Það hlýtur að vera lýjandi iðja til tengdar, og hafa starfsmenn Framkvæmdastofnunar ríkisins óspart látið þá skoðun í ljós oftar en einu sinni í mín eyru. Það hefur verið minnt áhlutverk Byggðasjóðs oft og einatt í þessu sambandi, og allir eru sammála um að viðhalda og efla þurfi byggð í lífvænlegum héruðum landsins.
Í Dalasýslu einni voru íbúar rétt við 1900 þegar manntalið var tekið árið 1703, rúmlega 2000 um síðustu aldamót, árið 1947 voru þeir 1295 en 1. des. 1978 aðeins 1134. Svipuð þróun hefur orðið víða um land sem kunnugt er. Flestir telja svo stórfellda búseturöskun miður æskilega. Orðin ein, þótt oft séu fögur sögð um þessi mál, og áætlanir góðar og vel unnar duga skammt. Jafnvel hin merkasta löggjöf nær ekki að láta gott af sér leiða nema þeir sem við framkvæmd hennar fást, séu einhuga í því að láta hana ná tilgangi sínum samkv. anda hennar og orðalagi.
Ég ætla ekki að hafa þessi orð fleiri, en leyfi mér að óska þessari till. góðrar ferðar eftir sinni vissu braut um þingsali.