30.04.1980
Neðri deild: 66. fundur, 102. löggjafarþing.
Sjá dálk 2229 í B-deild Alþingistíðinda. (2100)
131. mál, flugvallagjald
Garðar Sigurðsson:
Herra forseti. Hún er ekki Alþingi til sóma þessi umr. (HBl: En skatturinn?) Skatturinn er góður. — Hv. sjálfstæðismenn lofuðu því fyrir kosningar, eins og mörgu öðru 6framkvæmanlegu, að afnema alla vinstristjórnarskattana. Það var göfugt og fagurt fyrirheit. En leiðin til heljar er vörðuð fögrum fyrirheitum. Ef við Alþb.-menn hefðum lofað að afnema alla skatta hægri stjórnarinnar væri ríkið gersamlega tekjulaust, því að uppistaðan í þeim tekjum, sem ríkið hefur af sköttum, er ættuð frá stjórn íhaldsmanna í landinu auðvitað, og þar var hv. þm. og fyrrv. fjmrh. Matthías Á. Mathiesen býsna drjúgur. Í þeirri stjórn hækkuðu sjálfstæðismenn skattana með dyggri og góðri aðstoð kommissars Hermannsson. Það stóð ekki á honum að hækka alla skatta, sem fyrir voru, og leggja á nýja.
Ég man hvílíkri skelfingu þetta olli á sínum tíma í röðum stjórnarandstöðunnar þáv. Þá voru vissir menn í stjórnarandstöðunni sem hömuðust á því hvað þessi stjórn væri að gera, hún tvöfaldaði skattana og byggi til nýja og kæmi náttúrlega verst við þá kjósendur sem okkur þótti þá ekkert síður vænt um en Sverri Hermannssyni nú. Nú er gripið til þess ráðs að leggja á nýja skatta vegna aðsteðjandi og erfiðra vandamála, sem eru nauðsynlegir, og einnig til þess ráðs, ef ráð skyldi kalla, að hækka nokkra skatta, sem fyrir voru, í samræmi við verðlagsþróun. Ekki má einu sinni gera það. Þá kemur stjórnarandstaðan, sem nú er, og hamast eins og naut í flagi gegn öllum möguleikum ríkisins til þess að afla tekna. En í blöðum sínum skrifa þeir á sama tíma að ríkissjóður verði að vera rekinn hallalaus á hverju ári og það eigi að berjast gegn verðbólgu o. s. frv. Ég nenni ekki að elta ólar við að ræða við þessa menn meðan þeir nota slíkar aðferðir í rökræðum.
Þessi skattur, sem nú er til umr., flugvallaskatturinn, var tekinn upp hér á landi af fyrrv. hæstv. fjmrh. Matthíasi Á. Mathiesen. Það má vera að þá hafi verið rangt að staðið. Ég gagnrýndi þá nokkuð þennan skatt vegna þess að hann var hér nýttur með allt öðrum hætti en gengur og gerist annars staðar, í útlöndum, þar sem hann hefur verið víða tekinn upp. Það má segja um hæstv. fyrrv. fjmrh. og ágætan þm., Matthías Á. Mathiesen, að hann var ekki uppfinningamaðurinn að skatti af þessu tagi. Tíðkast hafði víða í nágrannalöndunum og í mörgum öðrum löndum að taka flugvallagjald. En þannig var það „praktiserað“ í þeim útlöndum, að þeir peningar, sem inn komu, fóru allir til uppbyggingar viðkomandi flugvallar yfirleitt eða þá til flugmála í heild. Þjóðir hafa notað við þetta svolítið mismunandi aðferð. T. d. hafa Svíar byggt upp mikið af sínu kerfi með peningum af þessu tagi. Fjmrh., með góðri aðstoð hv. þm. Sverris Hermannssonar, lagði á þennan skatt, en hann fór ekki til flugmálanna, hann fór beint í ríkiskassann og sjálfsagt til góðra mála. Ekki dettur mér í hug að hæstv. fyrrv. fjmrh. hafi verið að heimta skatta til að nota í illu skyni.
Ég geri mig ekki að því viðundri að segja um þá peninga, sem fara til samfélagslegrar þjónustu í landinu, að þeir fari í óráðsíuna. Þetta fer auðvitað allt til þeirra verkefna sem við í sameiningu þurfum að leysa.
En þá skeður það fyrir líklega einum tveimur árum að hér er samþ. frv. um að flugvallagjaldið skuli renna til flugmála, á þann rétta stað og eina sem þessir peningar eiga að fara. Það er auðvitað spurning að hve miklu leyti menn eiga að eyrnamerkja slíkar tekjur. Það má alltaf deila um það. Það er kannske ekki æskilegt að gera það mjög víða í kerfinu. En þarna var þó ákveðið að þessir peningar færu til flugmálanna. Ég lagði það til á sínum tíma, þegar þetta gjald var lagt á, og vildi þá ekki vera frekur við þáv. hæstv. ríkisstj., enda ekki þekktur fyrir að beita óskynsamlegum aðferðum, — ég stakk upp á því að helmingur þess flugvallagjalds, sem þá var lagt á, bara helmingurinn til þess að vera ekki með fantaskap vegna peningaleysis í kassanum, færi til flugmálaframkvæmda. Það var auðvitað fellt og það líka af hv. þm. Sverri Hermannssyni. Þessir menn tala svona í dag og allt öðruvísi á morgun, eftir því hverjir sitja í ríkisstj. Skynsemin verður meira að segja að víkja, því að ég efast ekki um að hv. þm. Sverrir Hermannsson skilur ósköp vel þetta mál.
Þeir, sem böðlast á móti þessu gjaldi, að það hækki eftir annarri verðlagsþróun, eru auðvitað bara að berjast á móti því, það er óhætt að segja það alveg beint, að nægilegir peningar fáist til að leysa úr þeim hnútum sem enn eru í sambandi við flugmálin í landinu. Ég er hins vegar býsna óánægður með það, að um leið og þessi skattur er lagður á skuli vera teknar að fullu út úr fjárlögum aðrar tekjur. Ég hefði vonað að með þessum skatti, þegar hann kæmi inn í þennan málaflokk samkv. lögum, væru jafnframt látnir aðrir peningar, til þess að það peningamagn, sem færi í þennan málaflokk yxi verulega. Ég harma að ekki skyldu vera taldir möguleikar á að gera það.
Hins vegar er allur þessi málflutningur hrein sýndarmennska og kjósendahræðsla og verið að nudda sér utan í fólk úti á landi út af þeim 650 kr. sem þarf að borga í viðbót, ekkert annað en til þess að þykjast meiri vinur kjósendanna en hinir. Það er leiður siður og vondur. Ég tel að kjósendahræðslan yfir höfuð hafi allt of mikil áhrif á hv. þm., bæði stjórnarþm. og kannske ekkert síður hina. Menn ættu að þora að takast á við verkefnin og leggja á skatta eða gera hvað sem þarf án þess að vera skíthræddir um hvort þeir fái einu þúsundi atkv. meira eða minna. Menn eiga að vera menn til að gera rétt og skynsamlegt án þess að vera stöðugt að hugsa um hvort þeir missi eitt eða fleiri atkv.