02.02.1981
Neðri deild: 46. fundur, 103. löggjafarþing.
Sjá dálk 2060 í B-deild Alþingistíðinda. (2281)
Umræður utan dagskrár
Fjmrh. (Ragnar Arnalds):
Herra forseti. Ríkisstj. tók ákvörðun um það um s.l. áramót að gera nokkrar breytingar á verðbótakerfi launa. Við hefðum ekki treyst okkur til þess að taka ákvörðun um svo viðkvæmt atriði ef ekki hefði verið jafnframt lofað að um yrði að ræða nokkra skattalækkun, þ.e. sem svaraði 1.5% á meðallaun eða láglaun. En ég hefði ekki heldur treyst mér til að skrifa undirloforð um skattalækkun upp á 1.5% nema ég hefði örugglega haft heimild jafnframt til að skera niður útgjöld ríkissjóðs enn frekar en heimildir voru fyrir í fjárlögum. (FrS: Af hverju notaði ekki ráðh. heimildina í fjárlögum fyrst?) Það er ekki þar með sagt að þessi heimild verði notuð, en það var bersýnilegt að heimildin í fjárlögum var of þröng. Ef við ætluðum okkur að gera breytingar á verðbótakerfinu var óhjákvæmilegt að við tækjum ákvörðun um nokkra skattalækkun og ef við ætluðum okkur að taka ákvörðun um skattalækkun hlutum við að afla ríkissjóði og fjmrn. víðtækari heimilda til að skera niður útgjöld fjárlaga en þegar voru fyrir hendi í fjárlögunum. Það er af þessari ástæðu sem ljóst var að það bar ekki aðeins brýna nauðsyn til að taka hinar fyrstu tvær ákvarðanir sem ég nefndi, heldur einnig þá þriðju, þ.e. að skera mætti niður meira af útgjöldum fjárlaga en áður hafði verið reiknað með að heimildir væru fyrir. Af þessar ástæðu eru þessir þrír þættir málsins allir samtvinnaðir og hlutu að verða samferða þegar efnahagsaðgerðir ríkisstj. voru tilkynntar og þegar brbl. um þetta efni voru sett.
Ég vil svo rétt að lokum vek ja athygli á yfirborðsáróðri hv. þm. Sighvats Björgvinssonar, sem er að reyna að telja mönnum trú um að eitthvað sé óeðlilegt við það að lánsfjáráætlun sé nefnd í þessum brbl. Ég minni enn á kjarna málsins, en hann er sá, að til að spara útgjöld ríkissjóðs kemur ekki til greina að skera niður neitt annað í lánsfjáráætlun en eitthvað það sem snertir ríkisframkvæmdir, þ.e. framkvæmdir á vegum ríkissjóðs eða ríkisstofnana. Þessar framkvæmdir hafa allar þegar verið ákveðnar í fjárlögum. Það var gerð grein fyrir þessum hluta lánsfjáráætlunar við fjárlagaafgreiðsluna og tölurnar, sem eru í þessum hluta lánsfjáráætlunar, hafa beinlínis verið teknar inn í fjárlögin. Þegar þessir útgjaldaliðir eru skornir niður er því um leið verið að skera niður lánsfjáráætlun að þessu leyti. En þessi þáttur lánsfjáráætlunar hefur þegar verið ákveðinn. Það var því óhjákvæmilegt og sjálfsagt að nefna hann í þessu samhengi. Annað hefði verið tæknileg mistök, hreinlega tæknileg mistök, vegna þess að þessar framkvæmdir ýmsar, sem þarna er um að ræða, tengjast lánsfjáráætlun með beinum hætti. Þó að hitt standi svo eftir, að lánsfjáráætlun hafi að öðru leyti ekki verið endanlega ákveðin, það hafi t.d. ekki verið ákveðið hversu miklar hitaveituframkvæmdir verði lánsfjármagnaðar og hversu mikil togarakaup verði á vegum einkaaðila eða hversu miklar framkvæmdir aðrar verði á vegum einkaaðila, — þó að allt þetta standi út af og Alþingi hafi enn ekki átt þess kost að leggja seinustu hönd á þennan þátt lánsfjáráætlunar skiptir það auðvitað engu máli í þessu sambandi vegna þess að það datt engum í hug, nema þá hugsanlega hv. þm. Sighvati Björgvinssyni, að til þess að lækka skatta og spara hjá ríkinu færum við að skera niður hitaveituframkvæmdir hjá allt öðrum og gjöróskyldum aðilum. Það datt auðvitað engum í hug. Þess vegna er fullkomlega eðlilegt og sjálfsagt að bæði sé minnst á lánsfjáráætlun og fjárlög í sömu brbl.-grein. Um leið er af orðum mínum ljóst að það bar brýna nauðsyn til að ákveða þetta atriði líka því að ella hefði ekki verið hægt að taka ákvörðun um hin atriðin tvö.