19.11.1980
Efri deild: 16. fundur, 103. löggjafarþing.
Sjá dálk 763 í B-deild Alþingistíðinda. (644)
42. mál, útvarpslög
Þorv. Garðar Kristjánsson:
Herra forseti. Frv. þetta fjallar um að Ríkisútvarpið fái að nýju tolltekjur af innflutningi sjónvarpstækja og hluta þeirra.
Manntal 1981. 764 Hv. flm., 5. þm. Vesturl. hefur mælt fyrir þessu frv. og rakið þá sögu sem liggur því til grundvallar, og ég hef ekki ástæðu til að endurtaka hér neitt af því sem hann sagði, enda er ég að öllu leyti sammála hv. flm. um það, hvernig hann leggur málið fyrir og hver þörf er á að Ríkisútvarpið fái að nýju þennan tekjustofn.
Hv. flm. reifaði nokkuð í sinni framsögu fjárhagsástand Ríkisútvarpsins, hver rekstrarhallinn var á síðasta ári, árið 1979, og fyrirsjáanlegur rekstrarhalli á því ári sem nú er að líða. Hann benti á hvernig þetta hefur komið niður á framkvæmdum við styrkingu sjónvarpsdreifikerfisins og kaupum á tækjum til sjónvarpsins. Hann nefndi stórverkefni sem bíða Ríkisútvarpsins, svo sem að byggja útvarpshús, að reisa ný loftnetsmöstur og koma upp langbylgjustöð o.fl.
Þetta orkar ekki tvímælis, og ég tek undir þetta allt saman. Þessar tolltekjur, sem við erum núna að ræða um, voru til komnar og ákveðnar Ríkisútvarpinu strax þegar sjónvarpið var sett á fót. Nefndin, sem vann að því að undirbúa stofnun sjónvarpsins, lagði þegar til að sjónvarpið fengi þennan tekjustofn, og það var þegar samþykkt og lögleitt. Þessi tekjustofn hafði mjög mikla þýðingu, og hafði þeim mun meiri þýðingu sem meira var keypt af sjónvarpstækjum. En þegar nokkur tími var liðinn fór af eðlilegum ástæðum að draga úr þessum kaupum, sem voru mest meðan verið var að koma sjónvarpinu á í helstu þéttbýlisstöðum landsins. Þá fór Ríkisútvarpið að finna fyrir því, að þessi tekjustofn var að bresta eða hafði ekki jafnmikla þýðingu og áður. En um sama leyti og þetta skeður eru uppi umræður um það, hvort taka eigi upp litasjónvarp hér á landi. Það voru ýmsar hliðar á því máli og menn litu það á þeim tíma nokkuð misjöfnum augum. Það voru færð ýmis rök fyrir því að taka upp litasjónvarp. Eitt af því, sem fært var fram í því sambandi, og ein af forsendum þess að ákvörðun var tekin um að koma litasjónvarpi á hér á landi var sú, að tekjur Ríkisútvarpsins og sjónvarpsins af þessum tekjustofni mundu aukast mjög vegna innflutnings nýrra tækja sem hlaut að fara í kjölfar þeirrar ákvörðunar að taka upp litasjónvarp. Í þessu sambandi var m.a. bent á hve mikla þýðingu þetta hefði til þess að leiðrétta ýmislegt ranglæti sem hafði viðgengist og allir voru sammála um að yrði að leiðrétta. Það var í þessu sambandi t.d. nefnt, að um leið og þetta yrði væri hægt að ljúka þegar því sjálfsagða verkefni að sjónvarpsvæða alla sveitabæi landsins. Það er þess vegna ljótur leikur sem hefur verið leikinn í þessu máli. Það hefur ekki verið staðið við það sem lofað var. Sumar af þeim forsendum, sem skákað var fram fyrir þeirri ákvörðun að taka upp litasjónvarpið, hafa brostið vegna þess að þessi tekjustofn hefur verið að miklu leyti tekinn frá Ríkisútvarpinu. Þetta er því ljót saga.
Nú sagði hv. flm. frv. í framsögu sinni fyrir þessu máli að hann vonaðist til að eðlileg leiðrétting á afnotagjöldum Ríkisútvarpsins fengist svo fljótt að það yrði komist hjá þeim markaða tekjustofni sem þetta frv. gerir ráð fyrir, þ.e. að Ríkisútvarpið fái tolltekjur af innfluttum sjónvarpstækjum.
Það er ágætt að vera bjartsýnn, og ég er sjálfur oft bjartsýnn. En ég verð að segja það hér, að ég er ekki sérlega bjartsýnn í þessu efni. Ég var 19 ár í útvarpsráði og barðist þar alltaf fyrir þeim málstað að hækka afnotagjöldin og hafa þau hærri en þau voru á hverjum tíma. Ég var alltaf þar í fylkingu og það voru raunar flestir í útvarpsráði. En það var sama hvaða ráðherra var, úr hvaða flokki hann var, það var alltaf að vissu leyti eins og að berja höfðinu við steininn. Ég er því ekki sérlega trúaður á að það fáist nægileg leiðrétting með breyttum afnotagjöldum.
Ég sagði áðan að ég væri algjörlega samþykkur þeim rökum sem hv. flm. færði fram fyrir þessu frv. Ef eitthvað er, þá er ég kannske meira samþykkur þeim heldur en hann sjálfur vegna þess að ég tel að þau rök séu svo sterk, að á grundvelli þeirra komi ekki annað til greina en að ganga svo frá þessu máli að tekjur Ríkisútvarpsins af innfluttum sjónvarpstækjum verði ekki tímabundnar. Það verði því fellt úr þessu frv., að þessi tekjustofn verði aðeins til þriggja ára, heldur verði engin tímamörk á þessu. Ef Ríkisútvarpið verður svo fjáð einhvern tíma að það þarf ekki á þessu að halda er hægur vandi að bæta úr því síðar.
Með tilliti til þessa hef ég leyft mér að flytja brtt. á þskj. 49 sem felur í sér þá breytingu á þessu frv., að það verði ekki tímabundinn, heldur verði það ótímabundinn tekjustofn sjónvarpsins að hafa tolltekjur af innfluttum sjónvarpstækjum.