24.11.1981
Sameinað þing: 24. fundur, 104. löggjafarþing.
Sjá dálk 1009 í B-deild Alþingistíðinda. (809)
337. mál, nýjar kjarnorkueldflaugar í Evrópu
Fyrirspyrjandi (Ólafur Ragnar Grímsson):
Herra forseti. Ég þakka leyfi forseta til að fá að gera hér örstutta aths. Mér sýnast þessar umr. vera að snúast upp í fyrirspurnatíma til mín. Samkv. dagskrá þingsins er þetta fsp.-tími til hæstv. utanrrh. Það er að vísu gott á milli okkar, eins og alltaf hefur verið. Ég er ekki viss um að það samræmist þingsköpum, að ég fái tíma til að svara öllum þeim fsp. sem hefur verið beint til mín í sambandi við þessar umr. Fjórir síðustu ræðumenn hafa nær eingöngu beint fsp. til mín úr þessum ræðustól. (Gripið fram í.) Já, það er að vísu rétt, hv. þm. Eyjólfur Konráð Jónsson, að Geir Hallgrímsson hafði ekki frumleika til þess að finna upp sjálfur, heldur endurtók það sem annar þm. var búinn að segja hér í stólnum. (EKJ: Þú hefur ekki kjark til að svara.) Jú, ég ætla einmitt að gera það.
Það er engin launung á því, hver afstaða mín er til þessa tilboðs Reagans Bandaríkjaforseta. Ég lýsti því áðan. Hv. þm. hafa e. t. v. ekki hlustað nægilega gaumgæfilega. Ég tel þetta tilboð jákvæðan árangur af baráttu friðarhreyfinganna í Evrópu. Ég tel þetta tilboð vissulega jákvætt spor. Það sýnir að Reagan Bandaríkjaforseti hefur orðið fyrir áhrifum frá þeim stjórnmálamönnum í Evrópu sem hafa knúið hann til þess að stíga ný skref í þessari þróun. Hins vegar held ég að það viti það allir, að í bland við þetta tilboð er ýmiss konar áróðursleg framsetning sem verður að sía burt í þeim viðræðum sem þarna fara fram. T. d. má nefna að venjulegast hefur verið talað um uppsetningu Pershing-2 eldflauganna og stýrieldflauganna á móti SS-20 eldflaugunum, en Reagan bætir inn í tilboð sitt SS-4 og SS-5. Ég held að allir viðurkenni það, að ef menn aðhyllast þær kenningar sem Geir Hallgrímsson hefur flutt hér á þingi hvað eftir annað um ógnarjafnvægið, þá geti menn ekki sett dæmi upp eins og Reagan hefur sett fram. Þessar tillögur eru vissulega jákvætt spor. Ég tel að viðbrögð Bresnevs, sem fram hafa komið núna á fundunum með Scmidt, séu líka jákvætt spor. Ég held að 300 þús. manna fundur í Amsterdam um síðustu helgi, stærsti fundur í sögu Hollands í áratugi, sýni að friðarhreyfingarnar í Evrópu muni halda áfram að knýja fram fleiri jákvæð spor frá forseta Bandaríkjanna og forseta Sovétríkjanna.
Herra forseti. Það hefur verið spurt hér um afstöðu Alþb. í þessari ríkisstj. og áður til ákvarðana Atlantshafsbandalagsins. Allir hér vita að það hefur verið regla í þeim ríkisstjórnum, sem Alþb. hefur setið í, að Alþb. tæki ekki þátt í ákvörðun og umr. varðandi þau stefnumál sem snúa að Atlantshafsbandalaginu. En ef ber að túlka ræður Finns Torfa Stefánssonar og Geirs Hallgrímssonar þannig að þeir séu að bjóða að við andstæðingar Atlantshafsbandalagsins getum fengið að beita andstöðu okkar á eðlilegum vettvangi þessara mála og Geir Hallgrímsson sé nú búinn að breyta um skoðun frá því sem hann hefur ávallt haft, að Alþb. ætti ekki að koma nálægt þessum málum, hvorki innan ríkisstj. né utan, og við getum fengið að beita andstöðu okkar gagnvart Atlantshafsbandalaginu á öllum vettvangi, bæði innan ríkisstj. og annars staðar, þá getur vel verið að við athugum þær starfsaðferðir, ef virkilega fylgir hugur máli hvað þetta snertir.