14.12.1984
Efri deild: 30. fundur, 107. löggjafarþing.
Sjá dálk 1994 í B-deild Alþingistíðinda. (1430)

233. mál, verðjöfnunargjald af raforkusölu

Iðnrh. (Sverrir Hermannsson):

Virðulegi forseti. Á þskj. 307 flytur ríkisstj. frv. til l. um verðjöfnunargjald af raforku. Við afgreiðslu á frv. til l. um verðjöfnunargjald af raforku á Alþingi 14. des. í fyrra gaf ég þá yfirlýsingu að ég mundi beita mér fyrir lækkun gjaldsins í áföngum og/eða niðurfellingu þess, enda yrði séð fyrir fjárhag Rafmagnsveitna ríkisins og Orkubús Vestfjarða með öðrum hætti.

Í samræmi við þessa yfirlýsingu skipaði ég með bréfi dags. 27. jan. s.l. nefnd til að endurskoða verðjöfnunargjald af raforku. Í nefndinni áttu sæti Birgir Ísl. Gunnarsson, formaður, Kjartan Jóhannsson, Stefán Guðmundsson, allt saman alþm., Kristján Jónsson, rafmagnsveitustjóri ríkisins, og Aðalsteinn Guðjohnsen, rafmagnsstjóri og formaður Sambands ísi. rafveitna.

Álit nefndarinnar, sem dagsett er í Reykjavík 23. nóv.s.l., er fskj. með frv. þessu. Eins og fram kemur í nál. leggur nefndin til að gjaldið lækki í áföngum og falli niður 31. des. 1988 og að samhliða því verði lögfestar aðgerðir til að bæta fjárhag Rafmagnsveitna ríkisins og Orkubús Vestfjarða. Ekki náðist samstaða nú um þær leiðir sem nefndin lagði til og settar eru fram í frv. því til laga um verðjöfnunargjald af raforku sem nefndin hefur samið og er fskj. nr. 4 með nál.

Með frv. þessu er lagt til að lögfest verði innheimta verðjöfnunargjalds af raforkusölu árið 1985. Upphæð gjaldsins, sem verið hefur 19%, verði lækkuð í 16% og verði tekjum af gjaldinu skipt á sama hátt og verið hefur milli Rafmagnsveitna ríkisins, sem fá 80%, og Orkubús Vestfjarða, sem fær 20%. Gert er ráð fyrir að þessi tilhögun gildi aðeins eitt ár og að lögin falli sjálfkrafa úr gildi 31. desember 1985. Frv. þetta ber því að skoða sem fyrsta áfanga þess að verðjöfnunargjald af raforkusölu verði fellt niður.

Frv. felur í sér það nýmæli, auk lækkunar úr 19% í 16%, að verðjöfnunargjaldið skal nú greiða beint til Rafmagnsveitna ríkisins (80%) og Orkubús Vestfjarða (20%) í stað þess að gjaldið fór áður í gegnum Orkusjóð. Þá eru felld úr lögum um verðjöfnunargjald af raforkusölu ýmis ákvæði er varða málefni Rafmagnsveitna ríkisins og ekki þykja lengur eiga við.

Samkvæmt framlögðu fjárlagafrv. fyrir árið 1985 er gert ráð fyrir að tekjur af verðjöfnunargjaldi verði 420 millj. kr. á árinu 1985. Lækkun verðjöfnunargjaldsins á árinu 1985 úr 19% í 16% þýðir um 53 millj. kr. tekjumissi fyrir Rafmagnsveitur ríkisins og um 13.3 millj. kr. tekjumissi fyrir Orkubú Vestfjarða, og er þá miðað við heildartekjur af gjaldinu eins og þær eru áætlaðar í fjárlagafrv. Gert er ráð fyrir að þessum tekjumissi verði mætt með skuldbreytingu áhvílandi lána hjá fyrirtækjunum. Samkv. tillögum sem nú eru til athugunar næst að mæta þeim tekjumissi alfarið með slíkri skuldbreytingu.

Þar sem ekki náðist samstaða nú um frv. til laga um lækkun gjaldsins í áföngum og niðurfellingu þess, samhliða aðgerðum til að bæta fjárhag fyrirtækjanna sem fela í sér lausn til frambúðar, er óhjákvæmilegt með tilliti til bágrar fjárhagsstöðu Rafmagnsveitna ríkisins og Orkubús Vestfjarða að framlengja gjald þetta um eitt ár, þó þannig að gjaldið lækki úr 19% í 16%.

Um forsögu verðjöfnunargjaldsins vísast að öðru leyti til fskj. nr. 1 með meðfylgjandi nál. um sögu verðjöfnunargjalds af raforku.

Ég vil svo, virðulegi forseti, birta svohljóðandi yfirlýsingu hér við 1. umr. þessa máls:

Með tilvísun til fyrri yfirlýsinga um afnám verðjöfnunargjalds af raforkusölu og að fyrir fjárhag þeirra fyrirtækja, sem þess hafa notið, yrði séð með öðrum hætti lýsir ríkisstj. því yfir að hún mun leggja fyrir Alþingi í síðasta lagi haustið 1985 frv. til l. sem ræður þeim málum til lykta.

Virðulegi forseti. Ég legg til að þegar 1. umr. lýkur verði málinu vísað til 2. umr. og hv. iðnn., en vil geta þess, sem ég veit að ég má ganga að sem vísu, að hv. n. muni bregða skjótt við, sem hún á vanda til, og sjá málinu farborða því að nauðsyn ber til að það nái lagagildi fyrir þinghlé.