16.04.1985
Sameinað þing: 70. fundur, 107. löggjafarþing.
Sjá dálk 4202 í B-deild Alþingistíðinda. (3554)
327. mál, bókmenntaverðlaun Jóns Sigurðssonar
Fyrirspyrjandi (Kristín Halldórsdóttir):
Herra forseti. Ég þakka hæstv. ráðh. fyrir svörin. En þau ollu mér ofurlitlum vonbrigðum. Mér fannst ekki koma fram í hennar svörum hvers vegna þessi mikla töf hefur orðið á framkvæmd þessa máls og heldur ekki hver framtíð þessara verðlauna verður. Hún minntist hér á hinn sjóðinn, sem helgaður er minningu Jóns Sigurðssonar, en hann er nokkuð annars eðlis en þau bókmenntaverðlaun sem hér um ræðir. Úr honum ber að veita styrki fyrir vel samin vísindaleg rit og til útgáfu merkilegra heimildarita. Í reglugerð segir að öll skuli rit þessi lúta að sögu Íslands, bókmenntum þess, lögum, stjórn eða framförum. Við endurreisn þessa sjóðs árið 1974 var ákveðið að árleg fjárveiting til hans skyldi samsvara árslaunum prófessors við Háskóla Íslands. Sama viðmiðun mun hafa átt að gilda um bókmenntaverðlaunin sem hér eru á dagskrá. Ég fæ ekki séð hvernig umrædd bókmenntaverðlaun rúmast með góðu móti innan þess ramma sem Gjöf Jóns Sigurðssonar, eins og hinn sjóðurinn heitir, hefur verið settur. Til þess að þau eigi þar heima þarf þá að breyta lögum og reglugerð þess sjóðs og auka framlag til hans.
Ég lýsi aftur vonbrigðum mínum með þá töf sem hefur orðið á veitingu bókmenntaverðlauna Jóns Sigurðssonar sem forseti Íslands gerði tillögu um fyrir tæpum tveimur árum og Alþingi lagði blessun sína yfir með fjárveitingu sem fyrr er getið. Ég vil hvetja hæstv. menntmrh. til að ganga frá málinu sem fyrst og á þann veg að allir aðilar hafi sóma af.
Herra forseti. Ég vil að lokum leyfa mér að vitna í þann ágæta fræðimann og fagurkera dr. Jónas Kristjánsson handritafræðing, en hann segir m. a. í grein í Morgunblaðinu 21. júlí 1983, með leyfi forseta:
„Sumir blaðaskrifendur virðast sjá ofsjónum yfir þessu fé, telja veitinguna óráðsíu svo sem nú sé háttað þjóðarhag. En þjóðinni fjölgar og umsvif hennar vaxa smátt og smátt, jafnvel á síðustu og verstu krepputímum. Hvað skyldu hafa verið stofnaðar margar nýjar stöður hér á landi hin síðustu ár, þrátt fyrir aðsteðjandi fjárhagsvanda? Skyldi þá bókmenntaþjóðinni vera það ofraun að gefa samanlögðum rithöfundum sínum eitt stöðugildi? Ég minni á orð Vigdísar forseta er hún boðaði stofnun verðlaunanna: „Við trúum því að bókmenntirnar hafi átt drjúgan þátt í því að halda lífi í þjóðinni á liðnum hörmungatímum. Nú harðnar nokkuð á dalnum, og mundi þá vera gott að njóta þeirrar hugstyrkingar sem fólgin er í góðri bók. Við skulum treysta því að þessi rausnarlega gjöf skili sér aftur og verði til þess að laða fram ný vildarverk íslenskra rithöfunda.““
Herra forseti. Ég er ekki að vitna til þessara orða og gefa þar með í skyn að töfin sem orðið hefur á framkvæmd málsins stafi af sparsemi eða nísku stjórnvalda. Ég vitna aðeins til þessara orða því að mér þóttu þau við hæfi og lýsi enn yfir áhuga mínum á að frá þessu máli verði gengið sem fyrst.