31.10.1984
Neðri deild: 8. fundur, 107. löggjafarþing.
Sjá dálk 668 í B-deild Alþingistíðinda. (444)
48. mál, jöfn staða og jafn réttur kvenna og karla
Félmrh. (Alexander Stefánsson):
Herra forseti. Ég skal ekki tefja þessar umr. Ég vil að gefnu tilefni aðeins benda á nokkur atriði vegna þess sem fram hefur komið. Ég vísa til framsöguræðu minnar er ég mælti fyrir stjfrv. á þskj. 48. Þar ræddi ég ítarlega þessi mál og hefur raunar ekki verið fjallað um þau atriði í þeirri ræðu sem ég þarf sérstaklega að svara hér.
Ég vil segja það svona til skýringar í sambandi við ræðu hv. 3. þm. Reykv., sem hann flutti hér í upphafi, þar sem hann las upp grg. frá Jafnréttisráði, að framsöguræða við 1. umr. stjfrv. var flutt hér á Alþingi 22. þessa mánaðar og hv. 3. þm. Reykv. bað um frestun á umr. vegna upplýsinga sem hann taldi að væru ókomnar frá Jafnréttisráði. Bréf Jafnréttisráðs til félmn. Nd. er hins vegar dagsett 23.10., daginn eftir, og er umsögn um frv. eins og þau voru til umr. hér á hv. Alþingi í aprílmánuði s.l. Jafnréttisráð hafði ekki sent frá sér álit um frv. fyrr, hvorki félmn. né félmrh. Ég tel ástæðu til að láta þetta koma hér fram til þess að það valdi ekki misskilningi síðar.
Ég ætla ekki að ræða hér um umsögn Jafnréttisráðs. Hún hefur ekki komið í mínar hendur fyrr en nú, eins og ég tók fram. Ég mun hins vegar ræða það við ráðið sérstaklega mjög fljótlega. Miðað við það góða samstarf sem hefur verið við ráðið hef ég óskað eftir því núna með formlegum hætti að teknir verði upp ákveðnir samráðsfundir milli félmrn. og Jafnréttisráðs til að ræða þessi mál öll á breiðum grundvelli, þ.e. stöðu jafnréttismála og helstu viðfangsefni eins og þau eru á hverjum tíma. Ég er með því að undirstrika þann vilja ráðuneytisins að hafa gott samstarf við Jafnréttisráð.
Í sambandi við það sem hv. 3. þm. Reykv. sagði hér áður um frv. vil ég aðeins segja að ég tel að það sé ekki óeðlilegt þegar verið er að setja lög að frekari skýringar og útfærsla á ákveðnum lagagreinum séu frekar í aths. með slíku frv. en í greinunum sjálfum þegar það eru skýringar á hugtökum sem um er verið að ræða. Það er einmitt þannig farið að í stjfrv., bæði að því er varðar 3. og 4. gr. frv.
Ég get ekki látið hjá líða að benda á að mér finnst það ákaflega óeðlilegt þegar sú fullyrðing er sett fram hér á hv. Alþingi af hv. alþm. sem hefur áhuga fyrir jafnréttismálum, eins og ég álit hv. 2. landsk. þm. hafa, að það hafi enginn árangur náðst í jafnréttisbaráttu hér á landi. (JS: Takmarkaður árangur, sagði ég.) Ég tel að þessi fullyrðing, ég skrifaði hana orðrétt niður hv. þm., lýsi öfgum sem séu alls ekki í neinu samræmi við raunverulega skoðun hv. þm. Auðvitað vitum við öll að það er langt í land að þessari baráttu sé lokið og hún hafi náð þeim árangri sem að er stefnt, það erum við öll sammála um, en að slá þessu fram er mjög óeðlilegt að mínu mati svo ekki sé meira sagt.
Vegna þess að hér kom 15. gr. stjfrv. til nokkurrar umr. vil ég árétta áður en ég fer hér úr ræðustól það sem ég tel ákaflega mikilvægan áfanga í þessu lagafrv. að því er varðar jafnréttismálin. Það er um verkefni Jafnréttisráðs. Til þess að rifja það upp fyrir hv. þm. vil ég lesa upp 15. gr. frv., en þar stendur:
„Verkefni Jafnréttisráðs eru að:
1. Sjá um að ákvæðum 2.–12. gr. laga þessara sé framfylgt.
2. Vera stefnumótandi aðili í jafnréttismálum hér á landi. Skal ráðið vinna að framkvæmdaáætlun til fjögurra ára í senn og leggja fyrir félmrh. Þar skal kveðið á um aðgerðir til að koma á jafnrétti kynjanna.
3. Vera ráðgefandi gagnvart stjórnvöldum, stofnunum og félögum í málefnum er varða jafna stöðu og jafnrétti með konum og körlum.
4. Sjá um fræðslu og upplýsingastarfsemi til félagasamtaka og almennings.
5. Fylgjast með þjóðfélagsþróuninni, sem m.a. varðar þetta lagaefni, og gera tillögur til breytinga til samræmis við tilgang laganna.
6. stuðla að góðri samvinnu við samtök atvinnurekenda og launafólks og önnur félagasamtök svo að stefnu og markmiði þessara laga verði náð með sem eðlilegustum hætti.
7. Taka til rannsóknar af sjálfsdáðum stöðu kvenna og karla að því leyti er lög þessi varðar. Opinberum stofnunum, atvinnurekendum og félagasamtökum á vinnumarkaði er skylt að veita Jafnréttisráði hvers konar upplýsingar hér að lútandi.
8. Taka ábendingum um brot á ákvæðum þessara laga og rannsaka málið af því tilefni og senda að rannsókn lokinni niðurstöður til þeirra aðila sem málið snertir.
9. Hafa samband við jafnréttisnefndir sveitarfélaga.“ Þessi upptalning sýnir í hnotskurn að hér er um gífurlega mikið verkefni að ræða og mikið hlutverk sem Jafnréttisráð hefur. Margir segja að þessi löggjöf sé ónothæf eða til lítilla bóta. Ég sé ekki hvert það fólk stefnir. Ég sé ekki betur en að með þessu móti sé verið að tryggja framgang þessara laga umfram það sem aðrar stjórnvaldsaðgerðir hljóta að geta haft áhrif á þessi mál.
Ég vil að lokum endurtaka að ég vænti þess að félmn. þingsins og alþingismenn almennt sjái til þess að þetta mál fái framgang á þessu þingi. Og ég læt sem vind um eyrun þjóta það sem er sagt hér um okkur stjórnarþm. og ríkisstjórn, sem að þessu frv. stöndum, að við meinum ekkert með þessu. Því er þveröfugt farið. Við ætlumst til að sett sé löggjöf sem samkomulag verði um og komi þessum málum til betri vegar.