19.06.1985
Neðri deild: 103. fundur, 107. löggjafarþing.
Sjá dálk 6827 í B-deild Alþingistíðinda. (6130)
129. mál, umferðarlög
Heilbr.- og trmrh. (Matthías Bjarnason):
Herra forseti. Það var lagt fram á þessu þingi frv. til umferðarlaga sem samið er af nefnd sem skipuð var seint á árinu 1980. Það er mikill lagabálkur og víða komið við. Ég hefði talið æskilegt að Alþingi hefði farið mjög ítarlega yfir það frv. og fagna fjölmörgum greinum þess og breytingum sem hafa verið gerðar.
Það er auðvitað ekkert einhlítt í þessum efnum, en eitt er staðreynd, að umferðarslys eru mörg í okkar landi, allt of mörg, og að því þarf að vinna enn betur en gert hefur verið að fækka þeim. Það er eftirtektarvert að þegar einhverjar breytingar eru gerðar eiga menn til að vera með miklar hrakspár og fullyrðingar. Ég minnist þess mjög vel að þegar frv. um hægrihandarumferð var til umr. hér á hv. Alþingi, og ég átti sæti í þeirri nefnd sem fjallaði um frv. í Nd., komu margir á fund þeirrar nefndar sem spáðu ógurlegu umferðaröngþveiti og stórfelldri fjölgun slysa í umferðinni. Þessi mál voru undirbúin með þeim hætti að það var brýnt fyrir fólki að fara varlega, sýna gætni í umferð. Útkoman var sú að slysum fækkaði verulega, fólk umbar miklu betur hvert annað í umferðinni meðan á breytingunni stóð. Það var ánægjulegt til þess að vita að allar þessar hrakspár stóðust ekki.
Það liggja sektir við því að aka of hratt eða fara yfir tilskilinn ökuhraða. Margir eru sektaðir fyrir of hraðan akstur og láta sér aldrei segjast. Það er of hraður akstur eða kæruleysi sem veldur flestum slysum. Ég held að sektirnar í þessum tilfellum séu nauðsynlegt aðhald, en það er líka margt sem þarf að gera og stendur til bóta. Hv. 4. þm. Norðurl. e. nefndi t. d. höfuðpúða. Það væri mjög skynsamlegt og rétt að setja ákvæði um að höfuðpúðar ættu að vera í öllum bílum því að þeir hafa verið einna besta slysavörnin sérstaklega þegar um aftanákeyrslur er að ræða. En ég held að ekki sé ráðlegt að taka eitt atriði út úr þegar umferðarlaganefndin hefur lokið sínum störfum og dómsmrh. hefur lagt fram frv. til l. um umferðarmál.
Það er líka eitt sem stendur í mér. E. t. v. er það einhver sérviska, það má vel vera, en hefur líka þá ástæðu að ég er fæddur og uppalinn þar sem eru brattar hlíðar og þar má oft sjá menn bjarga sér með því að stinga sér út úr bílunum. Mér hefur oft orðið hugsað til þess ef ég samþykkti frv. á borð við þetta og það liðu nokkrir dagar og einhver sem maður annaðhvort þekkti vel og þó ekki hefði verið að hlýða lögum og hefði ekki getað forðað sér með því að henda sér út. Þannig getum við tekið til á báða bóga rök eins og hv. 4. þm. Suðurl. flutti. Öll þau rök eiga rétt á sér og fleiri.
Rökin eru á báðum hliðum. Í fleiri tilfellum, ég skal viðurkenna það, getur notkun bílbelta verið til góðs. Í öðrum getur hún orðið til tjóns. Þannig er þetta ekki alveg eins einfalt mál og menn vilja vera láta. Það er mikið um umferð t. d. á bryggjum í bæjum og kauptúnum þessa lands og oft við slæm ökuskilyrði. Sá sem keyrir út af bryggju er lengur að losa sig ef hann er í bílbelti en hinn sem er laus. Þetta eru ókostirnir við bílbeltin. Svo koma á móti hinir mörgu og miklu kostir við að nota bílbeltin.
Ég held að það sé fyrst og fremst fræðslan, áróðurinn, sem þarna muni hafa áhrif á fólk, að það sé talið jákvætt, það sé öryggi í því að nota bílbelti við flestar aðstæður. Þau hafa verið skylduð í ýmsum löndum, en öðrum ekki eins og gerist og gengur. Mér finnst ekki rétt að taka eitt tiltekið atriði út úr, en skilja önnur eftir eftir að hinu mikla starfi umferðarlaganefndar er lokið. Það er ýmislegt í frv., sem lagt var fram, sem ég vildi gjarnan breyta og tel ekki vera til góðs. Annað er mjög til góðs. Ég er á þeirri skoðun sem hv. 1. þm. Vesturl. hafði áðan, en hann skipaði umferðarlaganefnd sem dómsmrh. á sínum tíma. Ég hefði talið miklu réttara að afgreiða ekki þetta frv., knýja það fram á síðustu dögum þings, eftir að við höfum fyrir okkur viðamikinn lagabálk um umferðarmál.