25.02.1986
Sameinað þing: 52. fundur, 108. löggjafarþing.
Sjá dálk 2764 í B-deild Alþingistíðinda. (2369)
287. mál, aðild Spánar og Portúgals að Efnahagsbandalagi Evrópu
Samgrh. (Matthías Bjarnason):
Herra forseti. Ég mæli hér fyrir till. til þál. um heimild fyrir ríkisstjórnina til að fullgilda fyrir Íslands hönd tvær viðbótarbókanir vegna aðildar Spánar og Portúgals að Efnahagsbandalagi Evrópu og Kola- og stálbandalagi Evrópu.
Hinn 1. janúar 1986 urðu Spánn og Portúgal aðilar að Efnahagsbandalagi Evrópu og Kola- og Stálbandalagi Evrópu. Vegna þessa er nauðsynlegt að gera breytingar á samningum Íslands við þessi Evrópubandalög og fá heimild fyrir ríkisstjórnina til að fullgilda fyrir Íslands hönd tvo viðbótarsamninga, svokallaðar viðbótarbókanir, vegna aðildar Spánar og Portúgals að bandalögunum.
Þar er gert ráð fyrir því að bókanirnar gangi í gildi hinn 1. mars n.k. og er ljóst að skjótrar meðferðar er þörf ef slíkt á að takast. Viðbótarbókanirnar sem slíkar eru skref í átt til aukinnar fríverslunar 18 Evrópulanda, þ.e. 12 EBE-ríkja og 6 EFTA-ríkja. Þar eð Portúgal hefur verið aðili að EFTA verða ekki umtalsverðar breytingar á tengslum Íslands við það land. Hins vegar hafa fríverslunartengsl Spánar við önnur Evrópulönd, m.a. Ísland, verið mun minni, þannig að breytingarnar verða aðallega varðandi tengsl Spánar við hin Evrópulöndin 17.
Aðalbreytingin vegna aðildar Íslands að bókununum verður sú að Íslendingar munu eiga greiðari aðgang að spænska markaðnum fyrir iðnaðarvörur sínar og ýmsar sjávarafurðir. Er því hagkvæmt að gera þessa alþjóðasamninga.
Í samningagerðinni felst efnislega að ákvæði samninga Íslands við Efnahagsbandalag Evrópu og aðildarríki Kola- og stálbandalags Evrópu um fríverslun með ýmsar vörur taka við gildistöku viðbótarbókananna einnig til viðskipta Íslands við Spán og Portúgal. Í megindráttum leiðir ekki aðeins af þessu að tollar og gjöld, sem hafa sömu áhrif og tollar, falla þá niður af iðnaðarvörum heldur og ýmsum sjávarafurðum og vörum sem unnar eru úr landbúnaðarafurðum. Þetta gerist þó í áföngum á tæplega sjö ára aðlögunartíma sem endar 1. janúar 1993.
Vissar undantekningar eru frá lengd aðlögunartímans. Sé litið á iðnaðarvörur sést að bókanirnar munu aðallega hafa áhrif á viðskiptin við Spán, en fríverslunartengsl Íslands við það land hafa verið minni en við aðildarríki EBE og EFTA-ríkin. Ísland og Portúgal höfðu sem EFTA-ríki með sér fríverslun samkvæmt ákveðnum reglum þannig að ekki verður um neinar teljandi breytingar að ræða í viðskiptum Íslands við það land.
Til að auðvelda aðlögun Spánar og Portúgals að fríverslun var samið um það, aðallega við Spán, að heimilt væri að halda innflutningstakmörkunum á iðnaðarvörum í nokkur ár. Er ekki talið að slíkar takmarkanir hafi í för með sér neikvæð áhrif á útflutning þeirra iðnaðarvara sem Íslendingar hafa flutt til þessara landa að undanförnu, t.d. áls til Spánar.
Aðlögunartíminn við innflutning sjávarafurða til Spánar og Portúgals verður einnig tæp 7 ár, en þó tæp 10 ár fyrir fisk, feiti og lýsi. Tollarnir lækka í áföngum í þessum löndum á þeim sjávarafurðum sem bókun nr. 6 við fríverslunarsamning Íslands og EBE tekur til. Um sjávarafurðirnar gildir þá sú regla að á aðlögunartímabilinu fær enginn aðili betri kjör við innflutning til Spánar og Portúgals en ákvæði aðildarsamnings þessara ríkja við EBE kveða á um. Af þessu leiðir að tollar á vissum íslenskum sjávarafurðum, sem nutu tollfrelsis í Portúgal meðan það var í EFTA, verða hærri um skeið en þeir voru þar eð útflutningur okkar á sjávarafurðum til Spánar og Portúgals að undanskildum saltfiski hefur svo til enginn verið. Skiptir þetta þó ekki neinu sérstöku máli. Af sömu ástæðum felast engar sérstakar hættur í innflutningsmörkuðunum gagnvart þeim sjávarafurðum er fríðinda njóta skv. bókun nr. 6.
Það sem sagt er um saltfisktoll EBE og tilraunir bandalagsins til að tengja saman viðskiptafríðindi og fiskveiðiréttindi í þáltill. skiptir ekki máli varðandi afgreiðslu tillögunnar. Vil ég því ítreka áherslu mína á að tillagan hljóti skjóta meðferð þingsins þannig að viðbótarbókanirnar sem verða okkur ótvírætt til hagsbóta geti gengið í gildi á þeim tíma sem um ræðir í þeim, m.ö.o. 1. mars n.k. Í þessu sambandi vil ég taka fram að athygli utanrmn. hefur þegar verið vakin á því að mál þetta sé aðkallandi, en málið var kynnt utanrmn. í gærmorgun, þannig að fulltrúar allra flokka höfðu fengið málið í sínar hendur.
Herra forseti. Ég sé ekki ástæðu til að hafa um þetta lengra mál. Þessu fylgir ítarleg grg. sem skýrir sig að öðru leyti sjálf. Ég legg til að þessari umræðu verði frestað og málinu vísað til hv. utanrmn.