15.04.1986
Sameinað þing: 74. fundur, 108. löggjafarþing.
Sjá dálk 3814 í B-deild Alþingistíðinda. (3500)
374. mál, innheimta skyldusparnaðar
Félmrh. (Alexander Stefánsson):
Herra forseti. Sem svar við fsp. á þskj. 674 frá 6. landsk. þm. vil ég taka þetta fram:
1. spurning: „Hvernig er háttað innheimtu skyldusparnaðar ungs fólks til íbúðabygginga skv. VII. kafla laga nr. 60/1984?"
Svar: Veðdeild Landsbanka Íslands tekur við greiðslum frá launagreiðendum og færir á reikning hvers skyldusparanda. Veðdeildin sendir síðan reikningseigendum yfirlit um stöðu reiknings tvisvar á ári, þ.e. um áramót og á miðju ári. Á yfirlitinu koma fram allar hreyfingar á reikningum skyldusparenda. Ef greiðslur berast of seint frá launagreiðendum eru þeir krafðir um greiðslu lögboðinna dráttarvaxta. Veðdeild Landsbankans hefur annast fjárvörslu og að hluta til afgreiðslu þessara mála. Erfitt er að staðreyna vanskil nema hjá launþegum sem gefa sig fram og framvísa launaseðlum þar sem fram kemur að skyldusparnaður hefur verið dreginn af starfsmanni en fjárhæð ekki verið skilað til veðdeildar Landsbankans.
2. spurning: „Hvernig er háttað framkvæmd 75. gr. laganna ef launagreiðandi vanrækir að taka skyldusparnað af starfsmanni skv. lögunum eða vanrækir að skila því sem hann hefur tekið af launum starfsmanna sinna?"
Svar: Kvartanir vegna vanskila sem borist hafa Húsnæðisstofnun ríkisins hafa nær eingöngu verið um að launagreiðandi hafi ekki gert skil til veðdeildar Landsbanka Íslands á sparifé sem hann hefur dregið af launum starfsmanns. Fram að gildistöku laga nr. 60/1984 var eina úrræðið fólgið í því að hafa samband við launagreiðanda, benda honum á vanskilin og óska eftir skilum af hans hálfu. Einnig vísaði Húsnæðisstofnunin á stéttarfélög launþega í sambandi við innheimtu á afgreiðslu skyldusparnaðar til veðdeildarinnar þar sem skyldusparnaður er hluti af launum launþega.
Varðandi framkvæmd á 75. gr. laga nr. 60/1984 hafa farið fram bréfaskriftir og viðræður á milli félmrn., Húsnæðisstofnunar og fjmrn. þar sem segir að með innheimtu á vangreiddum skyldusparnaði skuli fara með sama hætti og innheimtu launaskatts. Innheimta launaskatts er í höndum innheimtumanna ríkisins og hefur verið óskað eftir atbeina þeirra til að takast á hendur innheimtu vangoldins skyldusparnaðar og í athugun er að setja inn í lagagreinina skýra lögtaksheimild fyrir þessum kröfum til þess að Húsnæðisstofnun geti beitt sér sem skyldi í innheimtu vangreidds skyldusparnaðar til veðdeildar, en slík lögtaksheimild er ekki fyrir hendi í þessum lögum.
Húsnæðisstofnun hefur nýlega ráðið lögfræðing til að hafa yfirumsjón með þessum málaflokki, en lengi vel fékkst ekki heimild til að ráða sérstakan starfsmann til að sinna skyldusparnaðarmálum þrátt fyrir ítrekaða beiðni þar um og þá miklu hagsmuni sem í húfi hafa verið. Vonir standa því til að unnt verði að koma þessum málum í betra horf en verið hefur.
3. spurning: „Hvernig miðar setningu reglugerðar um skyldusparnað?"
Svar: Núgildandi reglugerð er nr. 92/1985. Ný reglugerð er ekki í smíðum.
4. „Hvernig er réttur starfsmanna tryggður við gjaldþrot atvinnurekanda ef atvinnurekandi hefur tekið skyldusparnað af launum starfsmanna en hefur ekki gert skil til innheimtuaðila, sbr. lög um ríkisábyrgð á launum, nr. 23/1985, sem ná einungis til ógreiddra launa og skyldusparnaðar sex síðustu mánaða í starfi?"
Svar: Varðandi tryggingu á rétti starfsmanna um það sem segir í 4. gr. laga nr. 23/1985, um ríkisábyrgð á launum, hlýtur að eiga að fara með vangreiddan skyldusparnað á sama hátt og aðrar forgangskröfur vegna launa, sbr. lög nr. 31/978. Réttur launþega ætti samkvæmt því að vera tryggður sem forgangskrafa í þrotabú 18 mánuði aftur í tímann miðað við upphaf skipta.