29.10.1986
Efri deild: 7. fundur, 109. löggjafarþing.
Sjá dálk 399 í B-deild Alþingistíðinda. (360)
85. mál, sveitarstjórnarlög
Skúli Alexandersson:
Virðulegi forseti. Ég tek undir þakkir deildarmanna til hv. 11. þm. Reykv. fyrir góða jómfrúrræðu í deildinni, en tel samt ástæðu til að vekja sérstaka athygli á því að í sambandi við þessa ræðu mun hafa verið tvennt alveg sérstakt sem gerir þessa umræðu alla virðulegri og skemmtilegri.
Það er í fyrsta lagi mjög sjaldgæft að virðulegur forseti ávarpi deildarmann um leið og hann kveður sér hljóðs með nafni. Það var gert undir þessum kringumstæðum og gerði ræðuhaldið að vissu leyti virðulegra. Í öðru lagi flutti hv. 11. þm. Reykv. sérstakan formála að ræðu sinni, mjög menningarlegan og góðan, sem mér féll að öllu leyti mjög vel í geð.
Ég get aftur á móti ekki sérstaklega þakkað fyrir þá nýju leið, sem valin er, að innleiða í hv. deild að varaþm. flytji einhverjar sérstakar boðskaparræður í upphafi flutnings að lagatillögu. Ég get fagnað þeirri ræðu sem hér hefur verið flutt, en ég kvíði mjög fyrir því ef maður fengi menningarlegar ræður frá sumum stjórnarsinnum þegar þeir setjast hér inn. Ég mundi kvíða fyrir því ef við ættum von á því hvert skipti sem varamaður kæmi inn að fá sérstakt almennt ávarp í upphafi málflutnings. Ég vildi vekja sérstaka athygli á að hér var verið að fara inn á alveg nýja braut í hv. deild.
Það vekur okkur kannske til umhugsunar um það líka að það getur farið í taugarnar á sumum ef Kvennalistinn heldur uppi uppteknum hætti, sem hann hefur boðað, að láta sem flestar konur á viðkomandi listum, þar sem þær hafa fengið kjörna menn, koma inn, skipta sem oftast. Þó að ég sé í þessu tilfelli svo sem flestir deildarmenn ánægður með þann formála sem við fengum gæti verið að sumir yrðu svolítið óánægðir ef mikið áframhald yrði á þessu.
Um efni frv. vil ég segja að ég fagna því að hér skuli vera komin tillaga um breytingu á sveitarstjórnarlögum, ekki kannske endilega vegna þess að hún er um þann þátt sem þar er rakinn heldur að hér skuli vera opnuð umræða um sveitarstjórnarlögin á nýjan leik miðað við þau vinnubrögð sem áttu sér stað á s.l. vetri þegar þeim var, eins og hv. 2. þm. Austurl. benti á áðan, í raun og veru ýtt í gegnum þingið og allur tími til þess að skoða þau og fjalla um þau var mjög knappur.
Um almennar atkvæðagreiðslur og um aukin áhrif hins almenna borgara á þátttöku og ákvörðunartöku í sveitarstjórn má ýmislegt segja. Ég ætla ekki að lengja umræðuna með því að fjalla sérstaklega um það, en ekki get ég á mér setið að nefna að óskaplega hafa þær atkvæðagreiðslur sem tíðkaðar hafa verið hér og hv. flm. nefndi, t.d. í sambandi við áfengið, verið hvimleiðar, leiðinlegar og óþarfar. Aðrar almennar atkvæðagreiðslur hafa átt sér stað. Þær eru ekki um sveitarstjórnarmálefni og ekki um þátt eins og áfengið. Það eru prestskosningar. Skelfing eru það leiðinlegar uppákomur. Ég held að það sé alveg rétt, sem hv. þm. Ragnar Arnalds benti hér á áðan, að áður en ákveðið er að fara í almennar kosningar um einstök atriði sé betra að skoða málin vel.
Ég veit að hv. félmn. hér í deildinni mun skoða þessa tillögu vel og það gæti vel farið svo að út úr þeirri vinnu, út frá þeirri tillögu sem hér er rædd, kæmi breyting á sveitarstjórnarlögunum sem gæti á góðan máta, án þess að á því væru of miklir agnúar, aukið áhrif íbúa hvers byggðarlags á stjórnun síns sveitarfélags.