06.11.1986
Sameinað þing: 13. fundur, 109. löggjafarþing.
Sjá dálk 650 í B-deild Alþingistíðinda. (527)
17. mál, lífeyrissjóður allra landsmanna
Stefán Valgeirsson:
Herra forseti. Hugmyndir um einn lífeyrissjóð eru búnar að koma upp af og til í þau 20 ár sem ég hef verið hér innan veggja, en það hefur aldrei orðið annað en umræðan um slíkar till. Það vefst svolítið fyrir mér um hvað á að spyrja í svona þjóðaratkvæðagreiðslu. Hver er spurningin? Hún þarf að vera ein eða tvær og afdráttarlausar. Það er ekki hægt að fara með svona mál öðruvísi. Og það er kannske ekkert einfalt mál að segja hvort það eigi að stofna einn lífeyrissjóð. Það er fyrst og fremst það sem við höfum verið á undanförnum árum að tala um, bæði ég og aðrir hér, að minnka þann mun sem er á þeim greiðslum sem menn fá úr lífeyrissjóðnum. Það er auðvitað skelfilegt, blátt áfram skelfilegt til þess að vita að hæst launaða fólkið í landinu skuli hækka í launum í sumum tilvikum þegar það hættir að vinna. Ég get komið með nokkur dæmi þess. Það fær úr svo mörgum lífeyrissjóðum að það blátt áfram hækkar í launum. Víð sáum í sjónvarpinu fyrir nokkrum dögum talað við nokkrar aldraðar konur sem gátu ekki með neinu móti leyft sér að búa í mannsæmandi íbúðum. Hvað erum við að gera hér og hvað erum við að hugsa?
Þetta er kjarni málsins. Kjarninn er kannske ekki sá endilega, þó ég hafi alltaf verið þeirrar skoðunar og flutt tillögu um það 1970, að það yrði myndaður einn lífeyrissjóður. Þá var verið að mynda lífeyrissjóð bænda og verkamanna. Það var árin 1969 og 1970. Ég óttaðist að ef það drægist lengi yrði alltaf erfiðara og erfiðara að sameina þessa sjóði. En það er ekki að mínu mati aðalatriðið í þessu. Það eru lífeyrisréttindin, hvernig er hægt að jafna þau, hvernig er hægt að koma því þannig fyrir að allir fái lífeyri sem er mannsæmandi, en sumir fái ekki lífeyri sem þeir hafa ekkert með að gera, kannske á annað hundrað þúsund á mánuði. Það er til. Annars er það þannig, þó að allir flokkar séu í orði kveðnu að tala um að það þurfi að jafna aðstöðuna félagslega og efnalega, að menn ná ekki saman um neitt sem er hægt að kalla því nafni. Það er gallinn. Það hefði verið langbest ef allir flokkar hefðu sett nefnd og sameinast um að flytja mál af þessu tagi til að jafna þessi kjör.
Það er alveg rétt sem hv. þm. Karvel Pálmason sagði. Það er ekki hægt að horfa upp á að allt þetta fjármagn, ég ætla ekki að telja upp sjóðina, sé allt saman hér til geymslu og deilingar út en haldist ekki í landshlutunum. Þetta er stórt mál. Þetta er stórt mál fyrir atvinnulífið.
En ég vil láta skoða þetta mál. Ég vil láta taka á því. Ég er ekki viss um að það sé svo létt að leggja einhverjar ákveðnar spurningar fyrir þjóðina sem eru svo einfaldar, aðeins ein eða tvær, að það sé hægt að fá út úr því það sem við viljum, svör sem við getum farið eftir. Ef á að fara að spyrja margra er ég hræddur um að þetta fari eitthvað á skjön.