13.11.1986
Sameinað þing: 16. fundur, 109. löggjafarþing.
Sjá dálk 845 í B-deild Alþingistíðinda. (732)
144. mál, viðskipti Útvegsbanka Íslands og Hafskips hf.
Guðmundur Einarsson:
Herra forseti. Enn stöndum við og ræðum um málefni Hafskips. Og enn verðum við vitni að einkennilegum uppákomum innan úr myrkviðum þeirra pólitísku afskipta sem augljóslega eru af bankamálum hér á landi.
S.l. haust auglýsti Útvegsbankinn skuldabréf sín til sölu með auglýsingaslagorði sem var á þessa leið: „Í ríkisbanka er áhættan engin.“ Nú segja menn: Í ríkisbanka er ábyrgðin engin. Það hlýtur að vera hið nýja auglýsingaslagorð þeirra sem augljóslega spyrja sig ekki grundvallarspurninga um hvort ástæða sé til þess að breyta verulega til í bankamálum í landinu.
Það sem menn verða held ég að spyrja sig um núna, eftir að hafa lesið þessa skýrslu sem ég held að hljóti að vera einsdæmi, er: Eigum við að draga einhverjar sérstakar niðurstöður um að í Útvegsbanka hafi verið óvenju óhæfir starfsmenn og að að rekstri Hafskips hafi staðið óvenju óhæfir stjórnendur eða eigum við að spyrja okkur spurninga um það hvort við séum með bankakerfi sem sé óöruggt, bankakerfi sem ekki geti varist áföllum af því tagi sem alltaf kunna að koma upp? Ef við teljum að við eigum að skoða þetta mál í víðara samhengi en því einu sem viðvíkur samskiptum Útvegsbankans og Hafskips verðum við náttúrlega að spyrja okkur: Viljum við t.d. halda áfram að hafa ríkisbanka eða eigum við að gera grundvallarbreytingar þar á?
Nú vill svo til að margt í þeirri sögu sem sögð er í þessari skýrslu hefur þegar birst í þskj. vegna þess að á s.l. vori var dreift hér skýrslu viðskrh. um afskipti bankaeftirlitsins af málefnum Útvegsbankans. Það var þskj. 692 og því var dreift í mars s.l. Ég hef stundum kallað það Opinberunarbók Matthíasar nr. 1. Þar komu fram fjöldamörg þau mál sem vikið er að í þeirri skýrslu sem er til umræðu núna. Þar komu fram atriði eins og þau að almennt skipulag á stjórn útlánamála í bankanum væri veikt, að af bankans hálfu væri ekki nægilega fylgst með fjárhag stærstu viðskiptavinanna, að mjög háar útlánaupphæðir væru kyrrstæðar því að bankinn fengi ekki eðlilegar endurgreiðslur af þeim o.s.frv., o.s.frv. Og þessar upplýsingar náðu aftur til 1975, þ.e. við erum að tala um gamla sögu að hluta. Það kemur t.d. fram í skýrslu sem var dreift í gær um endurskipulagningu bankakerfis og lausn á fjárhagsvanda Útvegsbanka Íslands að talið er að á verðgildi í dag nemi verðmæti fjárframlaga ríkissjóðs og Seðlabanka til Útvegsbankans á síðustu 12 árum 535 millj. kr. þannig að við erum ekki bara að tala um það að kannske hafi hundruð milljóna farið í súginn í þessu gjaldþroti heldur erum við að tala um langa sögu og mikla peninga. Það er sem sagt augljóst að hér hafa hlutir lengi verið að gerast.
Svo að ég víki nánar að þessari skýrslu sem liggur fyrir núna, þá er hún náttúrlega ævintýralegt plagg. Ég hugsa að það hafi aldrei birst í heild sinni vitnisburður af því tagi, um nokkurn fyrirtækjarekstur á Íslandi, sem hér er á ferðinni. Þar eru á ýmsan hátt staðfestar upplýsingar, sem áður hafa komið fram, um ævintýralegan rekstur fyrirtækisins Hafskips, villandi upplýsingar um stöðu fyrirtækisins, slæleg vinnubrögð innan Útvegsbankans, upplýsingar og efasemdir um það að hagdeild bankans hafi staðið eðlilega að sínum málum, mjög alvarlegar ásakanir á hendur bankastjóra um að þeir hafi ekki sinnt sínum málum, alvarlegar ásakanir í garð bankaráðs, bankaeftirlits, og þar er sérstakur kafli um hæstv. iðnrh. En þar er hins vegar enginn sérstakur kafli um eðli og art og starfshætti hins pólitískt skipaða ríkisbankakerfis sem við búum við á þessu landi. Hins vegar er fullt af upplýsingum ef vel er leitað og athugasemdum og umsögnum um hvernig það kerfi vinnur.
Ef við spyrjum okkur hvaða lærdóm eigi að draga og hvort við viljum læra eitthvað af þessari skýrslu sem við gætum hugsanlega haft not af víðar en bara í Útvegsbankanum eigum við að spyrja: Höfum við t.d. næga tryggingu fyrir því að hliðstæðir hlutir gerist ekki í öðrum ríkisbönkum? Við höfum lesið langar lýsingar um afskiptaleysi bankaráðs Útvegsbanka. Hvað er með bankaráð annarra ríkisbanka? Eru þau meira vakandi? Sinna þau sínum málum betur? Við höfum upplýsingar um það í hvernig starfsaðstöðu hinir pólitískt skipuðu bankastjórar eru. Þeir eru pólitískt skipaðir á fleiri stöðum en í Útvegsbankanum einum. Við höfum athugasemdir um það í þessari skýrslu hvernig pólitískur þrýstingur sé til að halda á floti hæpnum eða jafnvel illa reknum fyrirtækjum æ ofan í æ þannig að hér er á ferðinni saga úr — sem ég vil kalla — myrkviðum hins pólitíska ríkisbankakerfis. Alþingi og alþm. ber skylda til að líta á þessa skýrslu í því samhengi. Þess vegna verða menn að spyrja sig: Á að hafa ríkisbanka? Ef menn vilja hafa ríkisbanka eiga þeir að spyrja: Á að láta Alþingi kjósa bankaráð? Og ef menn kæmust nú að þeirri niðurstöðu að það ætti að láta Alþingi kjósa bankaráð þá verða þeir líka að spyrja: A að leyfa alþm. að sitja í bankaráði? Allra þessara spurninga verður að spyrja og öllum þessum spurningum verður að svara.
Nú langar mig til þess að vísa og vitna í hluta af þessari skýrslu sem fram kom í máli hv. þm. Svavars Gestssonar að hann væri svo sem ekkert allt of ánægður með. Það voru vangaveltur skýrsluhöfunda um hlut Alþingis og það mátti skilja á máli ræðumanns að þetta væru svo sem hlutir sem þessum skýrsluhöfundum beinlínis kæmi ekkert við. Með leyfi forseta ætla ég að hefja lestur á bls. 67. Þar stendur:
„Þegar litið er til þess að Útvegsbankinn varð fyrir það miklu tapi við gjaldþrot Hafskips að allt eigið fé bankans glataðist er eðlilegt að viðbrögð „kerfisins“ séu skoðuð nánar. Þar sem stjórnendur bankans sitja áfram þrátt fyrir áfall bankans, þá er eðlilegt að spurt sé hvort ríkisbankakerfið sé þannig upp byggt að enginn beri ábyrgð á því sem gerst hefur.“
Það eru akkúrat spurningar af þessu tagi sem fólk úti í þjóðfélaginu spyr sig þessa dagana. Ég vil lesa áfram, með leyfi hæstv. forseta, og byrja á bls. 68:
„Bankaráð Útvegsbankans er kosið hlutfallskosningu á Alþingi til fjögurra ára í senn og svo er einnig um bankaráð hinna ríkisbankanna. Samt hefur bankaráð engum skyldum að gegna við Alþingi, hvorki upplýsingaskyldu né skyldu til að leita álits þingsins. Þetta stafar m.a. af lagafyrirmælum um bankaleynd.“
Þarna er Alþingi sem sagt að kjósa bankaráð en, eins og reyndar segir síðar, á síðan í raun ekkert tilkall eða enga kröfu á þessi bankaráð af neinu tagi um upplýsingar. Í raun réttri má orða það svo að í starfi sínu heyri bankaráð ekki undir Alþingi sem stofnun. Þetta eru merkilegar upplýsingar. Á hinn bóginn er vitað að flestir stjórnmálaflokkanna sem fulltrúa eiga á Alþingi sækjast mjög eftir því að koma sínum mönnum í bankaráð ríkisbankanna. Skyldu þeir sækjast eftir því, spyr ég, að koma sínum mönnum í bankaráð ríkisbankanna til þess að þeir sitji þar síðan og þegi og megi ekkert segja og flytji þingflokkum sínum engar upplýsingar? Af hverju eru stjórnmálaflokkar að sækjast eftir því að koma sínum mönnum í bankaráð ríkisbankanna? Ég les áfram:
„Verða þá gjarnan fyrir valinu þingmenn eða stjórnmálamenn. Nú er t.d. þannig ástatt að formenn bankaráða ríkisbankanna þriggja eru allir starfandi alþingismenn. Með þessar staðreyndir í huga er hætt við því að sérhver bankaráðsmaður líti fyrst og fremst á sig sem fulltrúa þess flokks sem kom honum í ráðið og hann beri ábyrgð gagnvart flokknum svo sem með því að hlíta fyrirmælum flokksins um val á bankastjórum.“ Hér er verið að segja nokkuð merkilega hluti. Síðan er sagt: „Síðan er það flokkurinn sem ræður hvort bankaráðsmaðurinn verður endurkjörinn eða ekki.“
Ég vil lesa áfram úr þessari skýrslu, herra forseti, með yðar leyfi. Þar stendur á bls. 69:
„Í þessu máli stóð alveg sérstaklega á fyrir bankaráðsmönnum Útvegsbankans. Hafskip varð gjaldþrota 6. des. 1985 og þá þegar var ljóst að um stórgjaldþrot var að tefla og að Útvegsbankinn riðaði til falls. Tveim vikum síðar, eða 21. des., kaus Alþingi nýtt bankaráð Útvegsbankans. Þetta kom til af því að ný lög höfðu verið sett um viðskiptabanka sem mæltu fyrir um kosningu nýrra bankaráða fyrir ríkisbankana og felldu niður umboð starfandi bankaráða frá árslokum 1985 að telja.“ Síðan segir í skýrslunni: „Þannig átti Alþingi þess kost að skipta um bankaráðsmenn í Útvegsbankanum í kjölfar gjaldþrotsins ef því bauð svo við að horfa. Svo fóru leikar að fjórir af fimm bankaráðsmönnum voru endurkjörnir en hinn fimmti var ekki boðinn fram.“
Áfram segir: „Þess ber að minnast að Hafskipsmálið hafði ekki verið rannsakað þegar kosning bankaráðsins fór fram og því var hlutdeild bankaráðsmanna í hrakförum Útvegsbankans óviss á þeim tíma. Á hitt er að líta að daginn fyrir kosninguna hafði Alþingi samþykkt lög um sérstaka rannsókn á viðskiptum Hafskips og Útvegsbankans og jafnframt gert breytingar á lögum um gjaldþrotaskipti í því skyni að auka rannsóknarvald skiptaráðanda með hliðsjón af gjaldþroti Hafskips.“ Þannig að nákvæmlega þá sömu daga og Alþingi er að gera mjög afdrifaríkar ráðstafanir vegna þessa alvarlega máls er endurkosið í bankaráð þess banka að mestu leyti.
Síðan segir í skýrslunni: „Eins og málin stóðu var sá möguleiki ekki fyrir hendi að víkja bankaráðsmönnum úr starfi um stundarsakir. Alþingismenn, eða m.ö.o. þingflokkarnir, urðu því að ráða fram úr þeim vanda hvort endurkjósa ætti bankaráðsmennina eða ekki. Með því að endurvelja fjóra af fimm bankaráðsmönnum Útvegsbankans sýndi Alþingi lítinn áhuga á því að beita starfsábyrgð á því stigi málsins og gætir þar nokkurs ósamræmis samanborið við rannsóknarvilja þingsins.“ Þarna er réttilega bent á það ósamræmi sem þarna kemur fram að á sama tíma og Alþingi er að gera róttækar ráðstafanir til þess að þetta mál verði rannsakað og lítur þetta mál greinilega mjög alvarlegum augum og um þetta höfðu farið fram mjög miklar umræður innan þingsins kemur ekki fram vilji af hálfu þingsins til þess að beita starfsábyrgð eða kjósa nýtt bankaráð í bankann. Það eiga sem sagt ekki að fara saman völd og ábyrgð.
Áfram vil ég lesa vegna þess að þetta er kafli sem hv. ræðumaður Svavar Gestsson las ekki upp úr og ég er ekki viss um að margir vilji lesa upp úr honum:
„Þegar hið nýkjörna bankaráð tók til starfa í ársbyrjun 1986 hefði verið eðlilegt að það viki öllum bankastjórum Útvegsbankans úr starfi um stundarsakir meðan rannsóknaraðilar væru að störfum. Það er góð og gild regla, þegar mál af þessu tagi koma upp, að víkja ráðamönnum frá meðan rannsókn stendur yfir því að það er ekki viðeigandi að maður gegni starfi sínu meðan afleiðingarnar af verkum hans og hugsanleg mistök eru í rannsókn, hver svo sem niðurstaðan verður að lokum. Að lokinni rannsókn á svo að taka ákvörðun um hvort frávikningin verði endanleg eða starfsmaðurinn hljóti stöðu sína aftur. Um þetta efni er rétt að vísa til III. kafla laga um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins“ o.s.frv. Síðan segir í skýrslunni:
„Hér var frávikningartilefnið óvenjusterkt þar sem Alþingi hafði sett sérstök rannsóknarlög, auk þess sem miklar líkur bentu þegar í upphafi til aðgæsluskorts og mistaka af hálfu bankastjórnar Útvegsbankans.“ — Engu að síður var engum þar vikið frá störfum.
Enn þá eru menn að leita og spyrja þeirrar spurningar: Bar enginn ábyrgð? Eða menn geta spurt: Hver eiginlega stjórnar þessu? Á bls. 71 segir, með leyfi forseta, í skýrslunni:
„Bankaráðsmenn Útvegsbankans bera ábyrgð á gjörðum sínum eins og aðrir opinberir trúnaðarmenn þótt ýmsir annmarkar séu á því að koma fram starfsábyrgð á hendur þeim. Á hinn veginn ber ráðherra ekki ábyrgð gagnvart Alþingi á störfum bankaráðsmanna þar sem þeir eru þingkjörnir.“
Þar kemur í ljós að ráðherra ber ekki ábyrgð á störfum bankaráðsmanna. Ef við tökum saman þær upplýsingar sem koma fram á þennan hátt kemur fram í fyrsta lagi að Alþingi kýs bankaráð, en bankaráð á engar skyldur við Alþingi sem stofnun. (ÓÞÞ: Kýs Alþingi bankaráð?) Í öðru lagi kemur fram... (OÞÞ: Er það kosið á Alþingi?) Alþingi kýs bankaráð. Það er kosið bankaráð á Alþingi. (OÞÞ: Á Alþingi? Er ekki dálítill munur þarna á?) Í öðru lagi kemur fram að Alþingi kaus ekki að segja upp bankaráðinu. Í þriðja lagi kemur fram að bankaráðið sagði ekki upp bankastjórunum. Í fjórða lagi kemur fram að ráðherra ber ekki ábyrgð á störfum bankaráðs því að það er þingkjörið. En þessi sami ráðherra fer þó með yfirstjórn bankans. Ráðherra fer með yfirstjórn bankans skv. 18. gr. stjórnarskrár þar sem segir að æðsti handhafi framkvæmdarvalds beri ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum. Og það stendur í 14. gr. reglugerðar um Stjórnarráð Íslands að viðskrh. fari með bankamál.
Hér er sem sagt á ferðinni mjög sérkennileg stjórnkerfisleg flækja sem er á þá leið að bankaráð er æðsta yfirvald innan bankans og ráðherra fer með yfirstjórn þessa banka. Ráðherra fer með yfirstjórn þessa banka skv. stjórnarskrá og reglugerð um stjórnarráð, en ráðherra ber ekki ábyrgð á störfum bankaráðs af því það er kjörið af Alþingi. En bankaráðið hefur engar skyldur við Alþingi sem stofnun t.d. vegna bankaleyndar. Maður getur spurt aftur þeirrar spurningar sem var komið inn á í byrjun: Hvar liggur ábyrgð? Eigum við að fylgja því eftir hvernig ábyrgð hlýtur að raðast upp í svona stofnun? Það er hinn almenni starfsmaður, síðan koma deildarstjórar, síðan koma bankastjórar, síðan kemur bankaráð, en frá bankaráði liggur engin augljós leið. Ráðherrann, sem fer með yfirstjórn bankans og er yfir bankaráðinu, ræður ekkert yfir bankaráðinu vegna þess að það er kosið af Alþingi og þetta sama Alþingi, sem kýs þetta bankaráð, hefur ekkert um þetta bankaráð að segja vegna þess að það er undir bankaleynd og má engum segja neitt. Það sem eftir stendur er þá það að Alþingi hefur samkvæmt lögum þær undarlegu skyldur að kjósa bankaráð, en þetta bankaráð heyrir ekki undir ráðherrann, sem er þó æðsta stjórnvald í bankanum, og hefur engar skyldur gagnvart þinginu sem kaus það. Ég held að menn hljóti að endurskoða þetta fyrirkomulag. Menn geta haft ýmsar skoðanir á því hvort eigi að vera ríkisbankar eða ekki, en menn verða að hafa alveg ljósan feril valda og ábyrgðar þannig að það verði ekki eins og segir í auglýsingunni að í ríkisbanka sé áhættan engin. Það má ekki verða að í ríkisbanka sé ábyrgðin engin. Þetta fyrirkomulag nær engri átt. Ef menn vilja halda í ríkisbankakerfi er það augljóst samkvæmt stjórnarskrá að það er viðskrh. sem fer með yfirstjórn þess banka og það er sami viðskrh. sem á þá að skipa bankaráð og hefur þar með yfir því að segja.
Ég ætla að lesa svolítið meira úr þessari ágætu skýrslu, með leyfi forseta. Neðst á bls. 77 segir: „Svo er málum háttað að bankastjórar Útvegsbankans sem og annarra ríkisbanka eru valdir á flokkspólitískum grundvelli. Sérhver bankastjóri að heita má hlýtur stöðu sína fyrir tilstyrk einhvers stjórnmálaflokks. Sama máli gegnir um bankaráðin eins og áður er frá skýrt. Í ríkisbönkunum ríkir þannig pólitískt valdajafnvægi. Þetta fyrirkomulag hefur það í för með sér að fyrirtæki með sterk pólitísk sambönd, eins og t.d. Hafskip, eiga greiðari aðgang að fjármunum ríkisbankanna en hin sem ekki njóta slíkra sambanda. Hin mikla fyrirgreiðsla, sem Hafskip hlaut í Útvegsbankanum, var því að hluta til af pólitískum rótum runnin þar sem bankastjórunum var ætlað að þjóna kerfinu.“
Þetta eru aldeilis stórkostlegar upplýsingar. Þetta gæti verið úr greinargerð sem ég hefði skrifað fyrir ca. tveimur árum.
„Hin mikla fyrirgreiðsla, sem Hafskip hlaut í Útvegsbankanum, var því að hluta til af pólitískum rótum runnin þar sem bankastjórunum var ætlað að þjóna kerfinu. Í þessu sambandi er rétt að vekja athygli á því að bankaeftirlitið segir um skuldir Hafskips við Útvegsbankann í skýrslu frá miðjum októbermánuði 1985: „Ljóst er að bankaleg sjónarmið hafa ekki ráðið þróun þessa skuldamáls.““
Hér er sem sagt verið að segja að hið pólitíska valdajafnvægi, sem ríki í bankanum með skipan bankaráðs og pólitískri skipan bankastjóranna, hafi ráðið þróun þessa skuldamáls. Þannig ber að skilja þessa skýrslu. Hins vegar lætur bankaeftirlitið ósagt hvaða sjónarmið voru lögð hér til grundvallar, en það voru greinilega ekki heilbrigð viðskiptasjónarmið.
„Í framhaldi af þessu skal vakin athygli á að það tíðkast nokkuð hjá ríkisbönkunum að fleyta áfram stórum illa stæðum atvinnufyrirtækjum sem hafa fjölda manns í vinnu og njóta stuðnings margra hagsmunaaðila sem eiga mikið undir því að reksturinn haldi áfram. Þær ákvarðanir bankastjóra Útvegsbankans að halda sífellt áfram lánveitingum til Hafskips í stað þess að stöðva þær þegar við átti kunna að eiga rót sína að rekja til þess að bankastjórarnir hafi ekki treyst sér til að standa gegn þeim pólitíska þrýstingi úr ýmsum áttum sem þeir áttu von á að beitt yrði til björgunar fyrirtækinu og rekstri þess.“
Síðan segir: „Pólitískt ríkisbankakerfi ýtir undir þau viðhorf bankastjórnenda að meta ekki allar lánafyrirgreiðslur út frá hreinum peningalegum sjónarmiðum.“
Síðasta tilvitnunin sem ég vil hafa í þessu sambandi úr þessari skýrslu, herra forseti, er í niðurlagsorðum á bls. 108. Þar segir, með leyfi forseta:
„Þróun viðskiptanna er rakin í þessari skýrslu. Meginástæðan fyrir því að viðskiptin fóru svo mjög úr skorðum var tvíþætt. Annars vegar var það mikill aðgæsluskortur af hálfu Útvegsbankans ásamt veilum í ríkisbankakerfinu. Hins vegar var það mikil og vaxandi lánsfjárþörf Hafskips.“
Ég held, herra forseti, að ef menn skoða þennan vitnisburð án þess að hugsa um það eitt að beina spjótum sínum að einhverjum tilteknum ráðamönnum eða tilteknum stjórnmálaflokki hljóti menn að verða að spyrja þeirrar spurningar hvort það sé nokkuð sem kemur í veg fyrir það í okkar ríkisbankakerfi að í þessum sporum gæti staðið annar flokkur með annað fyrirtæki í jafnslæmum málum. Þess vegna verða menn að spyrja, og það er ekki hægt annað en að taka upp þá umræðu í vetur í kjölfar alls þessa, hvort þeir vilji ríkisbanka eða hvort menn telji að bankastarfsemi eigi að vera í annarra höndum. Menn verða að spyrja hvort þeir telji að Alþingi eigi að kjósa bankaráð, en eins og ég lýsti áðan kemur upp mjög undarleg flækja í ferli ábyrgðar og valda í því sambandi.
Náttúrlega verða menn líka að spyrja hvort það eigi að kjósa alþm. í bankaráð þar sem alþm. eru þeir sem eiga að setja landinu lög, en eru ekki þeir sem eiga að sjá um framkvæmd þeirra laga. Það hafa sumir orðað það svo að við höfum ekki efni á að leyfa alþm. að reka banka vegna þess að í þetta skipti hafi það kostað skattgreiðendur í þessu landi a.m.k. 600 milljónir. (JBH: Miklu meira.) Ég kom að því í inngangi að til viðbótar við þessar 600 milljónir hafa líklega um 500 milljónir farið á síðustu tólf árum á núvirði í þessa stóru hít þannig að það er orðinn nokkuð dýr rekstur.
Það urðu margs konar umræður um þetta mál á síðasta þingi. Þá var lagt til að skipuð yrði rannsóknarnefnd Alþingis til að fjalla um það. Meiri hluti þingsins treysti sér ekki í það að setja þingnefnd. Menn töldu að það yrði þyrlað upp slíku pólitísku moldviðri að enginn hefði gott af. Þó svo virðist vera að hugmyndin um rannsóknarnefndir eigi nú almennt fylgi að fagna innan þingsins og að þingnefndir sinni í auknum mæli eftirliti með ýmiss konar starfsemi virðast menn þó alla vega ekki treysta sér til þess að láta Hafskipsmálið verða það mál sem yrði til að hrinda slíkri starfseini úr garði.
Það hafa ýmsar tillögur komið fram og komu fram margar tillögur á síðasta þingi sem vörðuðu þessi bankamál. Alþfl. flutti þá t.d. og einstakir þm. þar ýmsar tillögur um breytingar á lögum um viðskiptabanka sem vörðuðu aukið aðhald og reglur um hámarkslánveitingar. Allir þessir hlutir væru mjög til bóta og ef löggjöf af því tagi hefði verið sett upp fyrr stæðum við ekki í þeim sporum sem við stöndum í núna. Það er því ekki svo að þingheimur allur hafi flotið sofandi að feigðarósi í þessu máli.
Ég get ekki lokið máli mínu, herra forseti, án þess að koma hér að einum kafla sem ég ætla að láta verða lokaorð mín að þessu sinni. Það er kafli nr. 4.1 sem heitir Þáttur Alberts Guðmundssonar.
Það hefur orðið hlutskipti Alberts Guðmundssonar hæstv. iðnrh. að verða kannske nokkurs konar ímynd hagsmunaárekstra, en það hugtak er nú í auknum mæli að hefja innreið sína í íslensk stjórnmál. Ég ætla ekki að fara efnislega í hvernig Albert Guðmundsson komst í þá aðstöðu sem lýst er í þessari skýrslu að sé stórvarhugaverð vegna þess að manni sýnist helst að samfara setu hæstv. iðnrh. í Útvegsbanka og Hafskipi hafi það gerst í báðum þessum stjórnum að menn hafi ekki getað rætt þar um viðskipti. Maður getur reyndar spurt um hvað menn hafi getað rætt. Þeir hafa kannske bara verið að spila. Það kemur alla vega fram að þennan tíma hafa menn af tillitssemi ekki rætt um málefni Hafskips í bankaráði Útvegsbankans. Og ætli menn hafi rætt verulega mikið um Útvegsbankann í stjórn Hafskips af þessari sömu tillitssemi við hæstv. núverandi ráðherra?
Ég ætla ekki að hafa fleiri orð um þennan þátt. Það er næstum því með ólíkindum að þetta sé þáttur í opinberri skýrslu. Þetta lítur miklu frekar út eins og lokaþáttur í grínleikriti vegna þess að á sama tíma og menn reyna að draga þær ályktanir af þessum kafla að þar sé Albert Guðmundssyni gefin syndakvittun lýkur þessum kafla með þeim orðum: „Um stöðu Alberts Guðmundssonar sem bankaráðsmanns vísast að öðru leyti til kaflans um yfirstjórn Útvegsbankans, skyldur og ábyrgð eftir því sem við á.“ Þar kom, í þeim kafla, fram skýlaus yfirlýsing um að það væri bankaráð sem hefði brugðist.
Ég ætla, herra forseti, ekki að hafa um þetta fleiri orð að þessu sinni, en umræðum um þetta mál er augljóslega ekki lokið.