27.10.1987
Sameinað þing: 9. fundur, 110. löggjafarþing.
Sjá dálk 406 í B-deild Alþingistíðinda. (297)
Stefnuræða forsætisráðherra
Ingi Björn Albertsson:
Hæstv. forseti. Við höfum nú fengið að verða þeirrar ánægju aðnjótandi að heyra stefnuræðu hæstv. forsrh. Sú ánægja er að vísu blendin. Fyrir margra hluta sakir er ræðan góð sem slík og flutningur í skárra lagi. En þegar kemur að innihaldi hennar fer minna fyrir ánægjunni og meira fyrir vonbrigðunum. Það er ekki heiglum hent að finna stefnu hæstv. forsrh. í ræðunni, enda ekki furða þar sem engin samstaða er um stefnu innan ríkisstjórnarinnar eins og alþjóð hefur orðið vitni að að undanförnu, sbr. fram lagt frv. til fjárlaga, sbr. fram lagt frv. til húsnæðismála, sbr. Útvegsbankamálið, sbr. málefni landbúnaðar, sjávarútvegs, íþrótta og hvað eina sem nafni ber að nefna. Það sem ríkisstjórnin hefur hins vegar náð fullkominni samstöðu um er skattpíningarstefna sú sem birtist í fjárlagafrv.
Matarskatturinn er sá minnisvarði sem þessi ríkisstjórn hefur þegar reist sér og mun ávallt verða kennd við. Matarskatturinn er einhver lævíslegasta árás sem gerð hefur verið að láglaunafólki þessa lands, barnmörgum fjölskyldum, sjúkum og öðrum er minna eiga undir sér í veraldlegum gæðum. Samt segir hæstv. forsrh. í fyrstu setningunni í ræðu sinni, með leyfi forseta:
„Ríkisstjórn Sjálfstfl., Framsfl. og Alþfl. mun standa vörð um lífskjörin í landinu.“
Er matarskatturinn og aðrar álögur, sem nú hafa verið lagðar á allan almenning í landinu, liður í því að vernda lífskjör almennings? Ég bara spyr. Hvernig stendur á því að stjórnvöld geta ekki þolað láglaunamanninum það að kaupmáttur launa hans hefur aukist? Um leið og það uppgötvaðist voru strax gerðar ráðstafanir til að lækka hann á næsta ári, reynt að svíkja gerða samninga og reynt að stilla mönnum upp við vegg með loðnum loforðum um að hugsanlega mætti fresta — athugið, fresta matarskattinum. Enda gerir ríkisvaldið kröfu til þess að almennar launahækkanir á árinu 1988 verði ekki meiri en 7%. Sjálfir fara þessir ágætu herrar ekki fram á mikið. Þeir skammta sjálfum sér aðeins 92% hækkun á launalið ríkisstjórnarinnar. Sem sagt: 7% hjá öllum almenningi jafngildir 92% hjá þeim. Var einhver að tala um jafnaðarmennsku? Svona birtist hún í sinni réttu mynd. Eða hvað sagði ekki hv. þm. Kjartan Jóhannsson í umræðum um stefnuræðu hæstv. þáv. forsrh., Steingríms Hermannssonar? Hann sagði, með leyfi forseta:
„Ýmislegt bendir líka til þess að misréttið sé að aukast í þjóðfélaginu og byrðum sé misjafnlega skipt. Það er óbærilegt. Sú efnahagsstefna sem felur það í sér er ekki einungis ranglát, hún er líka röng og mun bresta.“
Ef þessi orð áttu við þá er enginn vafi á því að þau eiga við nú. Því tel ég fullvíst að hv. þm. Kjartan Jóhannsson styðji stjórnarandstöðuna í baráttunni gegn því óréttlæti sem birtist almenningi í efnahagsstefnu núv. ríkisstjórnar.
Hinn nýi skattur, sem nú er lagður á eigendur bifreiða, hinn svokallaði kílóskattur, leggst þyngst á sömu hópa fólks og matarskatturinn en þó sýnu verr á fyrrverandi öryrkja. Ég segi fyrrverandi öryrkja vegna þess að gert er ráð fyrir því að öryrkjar þurfi ekki að greiða þennan skatt fyrr en þeir hafa náð 67 ára aldri þannig að það hlýtur að vera skilningur hæstv. fjmrh. að með því að ná 67 ára aldri hafi öryrki unnið bug á hverju því meini er gert hafi hann að öryrkja. Já, það er ekki bara í kýrhausnum sem margt er skrýtið.
Árás ríkisstjórnar Þorsteins Pálssonar á íþrótta- og æskulýðsstarf í landinu lýsir ótrúlegu skilningsleysi á mikilvægi slíkrar starfsemi í nútímaþjóðfélagi. Niðurfelling fjárframlaga til Íþróttasjóðs og þar með niðurfelling sjóðsins eru stóralvarleg tíðindi fyrir þá u.þ.b. 100 þúsund iðkendur íþrótta í landinu. Á móti þessu verður að berjast af fullri hörku. Gera mennirnir sér virkilega ekki grein fyrir því að íþróttir spara þjóðfélaginu stórfé á sviði heilbrigðismála, að íþróttir eru eitthvert albesta vopnið í baráttu gegn notkun fíkni- og ávanaefna, að íþróttir móta einstaklinga og skila þeim hæfari út í þjóðfélagið, að afreksmenn okkar á sviði íþrótta eru einhver albesta landkynning sem völ er á? Við eigum að stórauka framlög til íþrótta og viðurkenna mikilvægi þeirra eins og allar aðrar þjóðir heims gera.
Síðan kemur fjmrh. hér upp og talar digurbarkalega um aukinn fjárstuðning við íþróttahreyfingu landsins. Kallar hæstv. fjmrh. það mikla aukningu við íþróttahreyfinguna að skerða framlög úr 26 millj. niður í 14 millj.? Hann talar um að menn séu að slá sig til riddara hér. Hver er að slá sig til riddara á fölskum forsendum? Hver ber lottóið fyrir sig? Lottóið er engan veginn á vegum ríkisins eða ríkisvaldsins. Það eina sem það gerir er að veita lottóinu lögvernd.
Eins og íþróttasjóður hefur Félagsheimilasjóður einnig verið lagður niður. Báðir eru lagðir niður samkvæmt stefnu stjórnvalda um tilfærslu verkefna milli ríkis og sveitarfélaga. Sú tilfærsla er ekki nánar útfærð nema að því leytinu að efla eigi Jöfnunarsjóð sveitarfélaga. Það er ljóst að efla verður hann stórlega ef hann á að axla skuldbindingar Félagsheimilasjóðs og Íþróttasjóðs vegna framkvæmda sem mislangt eru á veg komnar. Samkvæmt fjárlögum ársins 1987 er um 185 aðila að ræða sem Íþróttasjóður einn er skuldbundinn við. Spurningin er því sú hvort verið sé að velta skuldbindingum ríkisvaldsins vegna þessara sjóða yfir á sveitarfélögin í landinu sem flest mundu alls ekki ráða við slíkt. Ef sveitarfélögin eiga að taka við verkefnum þessara sjóða verða þau að fá að byrja með hreint borð. Ég er ekki að mæla gegn tilfærslu verkefna milli ríkis og sveitarfélaga. En það verður ekki gert í einu stökki frekar en að fjárlagahallanum verði eytt á einu ári. Það verður að segjast um hæstv. fjmrh. okkar að annaðhvort stígur hann harkalega á hemlana eða hann gefur allt í botn. Svona menn eiga ekki að hafa próf.
Landbúnaðarstefna ríkisstjórnarinnar er í fáum orðum sú að nú skuli ganga milli bols og höfuðs á landbúnaðinum í landinu og birtist hún mjög ljóslega í fjárlagafrv. Ekkert virðist eiga að taka á vanda landbúnaðarins, heldur þvert á móti virðist stefnan vera sú að auka heldur á hann.
En hvað vill Borgaraflokkurinn gera? Borgaraflokkurinn vill fyrir það fyrsta skora á ríkisstjórnina að falla nú þegar frá því að leggja fyrirhugaðan matarskatt á. Við viljum einnig að fallið verði frá bifreiðaskattinum, en verði ekki orðið við því krefjumst við þess að álagning hans verði leiðrétt þannig að hann verði ekki innheimtur af öryrkjum eða öðrum sem áður voru undanþegnir þungaskattinum. Við krefjumst þess að komið verði til móts við bændur og þeim sköpuð rekstrarskilyrði er skili þeim mannsæmandi launum. Við viljum berjast fyrir launafólk í landinu með það takmark að 40 stunda vinnuvika dugi fyrir framfærslu fjölskyldu. Verkefnatilfærsla frá ríki til sveitarfélaga er stefnuskráratriði Borgaraflokksins. Að því ber að stefna á sem flestum sviðum. En til slíks má ekki kasta til hendinni eins og nú virðist vera að gerast. Þá er það sjálfsögð krafa að sveitarfélögin sjálf séu höfð með í ráðum. Borgaraflokkurinn vill berjast fyrir þá er minna mega sín. Þess vegna mótmælir hann þeirri skattpíningarstefnu sem nú er boðuð á allan almenning í landinu. Borgaraflokkurinn gerir einnig kröfu til þess að ríkisstjórnin hugsi fyrst um hag þegnanna, síðan sinn eigin.
Hæstv. forseti. Ég vil í lokin segja það að ekki er nú allt alvont sem ríkisstjórnin er með á prjónunum. En aðhaldi þarf hún á að halda og það mun Borgaraflokkurinn veita henni í viðleitni okkar fyrir betra Íslandi því að það er sameiginlegt takmark okkar allra.