01.04.1909
Neðri deild: -1. fundur, 21. löggjafarþing.
Sjá dálk 457 í B-deild Alþingistíðinda. (1130)
1. mál, fjárlög 1910 og 1911
Framsögumaður (Skúli Thoroddsen):
Mér þykir ástæða til að svara háttv. 2. þm. N.-Múl. (Jóh. J.) nokkurum orðum. Mér var gersamlega ókunnugt um, að þm. var ekki viðstaddur hér í þingsalnum, þegar eg hélt ræðu mina. Eg vissi það ekki fyr en eftir á. Þegar hann spurði mig um, hvað eg hefði sagt, færðist eg undan því, að halda ræðu mína í annað sinn, því að því að þótt góð væri, hugði eg ekki að menn gæfu um það. Eg sagði honum þó, að mér hefðu farist svo orð, að hann befði brigðað loforð við kjósendur sína og farist ódrengilega við þá. Það er ekki ný bóla að þeir, sem ljótt hafa gert, kannast ekki við það. Jafnvel þó að sýnt sé með rökum fram á athæfi þeirra verða þeir óðir og uppvægir og álíta þann, sem sýnir fram á það, djöfulinn sjálfan.
Í Hjaltastaðaþinghá voru mest bannlagamenn, en þeir studdu þó þm., til þess að ná kosningu, af því að þeir þóttust sannfærðir um fylgi hans, að því er bannlögin snertir. En hvernig fór þm. að því, að koma þeim á þessa skoðun? Sem svar upp á skriflegar spurningar þeirra hér að lútandi, setur hann alstaðar fremst í svörin til kjósenda sinna: já! já! já!, en hnýtir svo þar aftan við aths., sem gátu hjálpað honum til að sleppa frá loforði sínu. En Þessar aths. voru smuga fyrir hann, til þess að smjúga út um, blekkingar- og undirferlistilraun, og ekkert annað. Kjósendurnir trúðu honum, því þeir litu á jáin, og þau blöstu alstaðar við þeim. Til þess að sannfærast um, að þetta sé rétt, sem eg segi, þarf ekki annað, en líta á spurningarnar, og svör hans upp á þær. Hann er spurður um það, hvort hann telji það nægan meirihluta, að ? verði með banninu, og þm. segir já við því og álítur það nægilegt, en svo notar hann smuguna, sem fyr var getið um, eftir að hafa gint kjósendur sína á greindan hátt.
Öðru þarf eg ekki að svara þm.; en það er rétt, að þeir, sem nota svona aðferð fái hreinskilnislega að heyra, hvernig hún er, og hvernig þeir haga sér.
Þm. var að bera mig brigslum, og segja, að eg mundi vera í illu skapi. Eg verð að segja honum það, sem satt er, að hann veit lítið um skap mitt, eða hvað veraldlega sinnaður eg er, því hann fær ekki rannsakað hjörtun né nýrun, enda þarf eigi að taka mér nærri dóma hans um mig, því hvorttveggja er, að honum er hugarfar mitt í siðferðislegu tilliti óviðkomandi, enda ekki æfinlega að marka hvað hann segir, eða mikið byggjandi á orðum hans; að minsta kosti hefir kjósendum í Norður-Múlasýslu orðið að því. Eg gæti því með meiri ástæðu sagt, að þm. væri í illu skapi, og kann það að vísu að vera skiljanlegt, hafi hann, sem sagt er, setið lengi að drykkju við veizluhald í gærkveldi og þótt hann skolaði vel af sér þjóðfrelsisrykið í Kaupmannahöfn í fyrra, þá má vera að hann hafi verið að skola það enn betur af sér i gærkveldi, hafi eitthvað verið eftir af því í fyrra.