27.02.1909
Neðri deild: -1. fundur, 21. löggjafarþing.
Sjá dálk 975 í B-deild Alþingistíðinda. (1483)
16. mál, aðflutningsbann
Ráðherrann (H. H.):
Út af ræðu háttv. 1. þm. Rangv. (E. P.) vil eg geta þess, að mín orð hnigu í þá átt, að atkvæðagreiðsluna í haust sé miður að marka vegna þess, að engum fortölum var beitt um málið nema frá annari hlið. Ef kjósendur hefðu gert sér ljóst t. d. það, sem lýtur að verzlunarviðskiftunum við Spán, ímynda eg mér, að tvær grímur hefðu runnið á margan útvegsbóndann, sjómanninn og enda landbændur líka, áður en þeir greiddu atkvæði með ráðstöfun, sem gat haft það í för með sér, að aðalvara landsins, fiskurinn, lækkaði mjög í verði, og fleiri upplýsingar hefðu getað valdið því, að ýmsir hefðu svarað öðru vísi. Það hefir nú um mörg ár verið barist fyrir þessu máli, aðflutningsbanninn, bæði leynt og ljóst. Styrkur hefir verið veittur úr landssjóði til þess að launa menn til þess eins, að telja mönnum trú um nauðsyn þessa máls, en ekkert verið gert frá hinni hliðinni til þess að draga fram hinar aðrar hliðar málsins né hafa auga með fortölunum, sem formælendurnir beittu. Eins og eg drap á fyr í dag er samt atkvæðatalan, sem fram er komin, ekki nægileg, eftir því sem upphaflega var til ætlast, til þess að réttlæta það, að gefa út þvingunarlög. Fyrst var það ekki talið hæfa nema ? allra kjósenda yrðu með, þá ¾, og loks gerði þingnefndin 1905 ráð fyrir því, að ? allra kjósenda í landinu skyldi nægja. En nú eru ekki einu sinni ? þeirra, er atkvæði hafa greitt, ekki helmingur kjósenda, sem hafa greitt atkvæði með banninu. En hvað sem um það er, þá er það álit mitt, að það sé ekki þess konar atkvæðaleitun, sem þingmenn eiga að byggja sannfæring sína á í máli eins og þessu. Hver einstakur þingmaður verður að byggja á sinni sannfæring og sinni skynsemi, og hafa ekkert annað fyrir augum en það, hvað heillavænlegast sé fyrir landið og viðgang þess.