27.02.1909
Efri deild: -1. fundur, 21. löggjafarþing.
Sjá dálk 508 í B-deild Alþingistíðinda. (266)
14. mál, meðferð skóga, kjarrs o. fl.
Jens Pálsson:
Eg get að mestu fallist á athugasemdir háttv. 4. kgk. þm., en vil þó bæta þar við sérstökum athugasemdum, einkum að því er snertir 7. grein laganna.
Ákvæðin í upphafi nefndrar lagagreinar eru þannig vaxin, að eg fæ ekki séð að þau komi að miklu haldi. Það nær ekki nokkurri átt að ætla, að þannig löguðum fyrirmælum verði hlýtt, svo óákveðin eru þau.
Þessi 1. málsgr. 7. gr., sem breyt.till. tölul. 3 á við og ákveður miklu nánar um, ætti því að falla með öllu burtu.
Eg get í þessu efni bent á mína eigin reynslu; eg hefi búið á skógarjörð í 7 ár. Á vetrum var fjárbeitin að eins í skóginum. Umhverfis fjárhúsin var á eina hliðina stöðuvatn, en skógur á aðrar. Af þessum 7 árum voru 6 (1880 1886) árin einhver mestu harðindaár, eins og menn muna. Fénaði var þá öllum beitt á skóginn, sem var ungur og lágur. Samt fór honum töluvert fram, þótt auðvitað hafi beitin nokkuð staðið honum fyrir þrifum. Og víða hagar svo til, að ekki verður annarstaðar beitt en einmitt á skógana, þegar snjór er mikill og hagleysur. Er það gamalla og reyndra manna mál, að brumið sé á við hálfa gjöf.
Eg tel ógjörning, að lögunum eins og þau eru orðuð verði við komið, þar sem þannig hagar til, og það er allvíða.
Tímatakmarkið, þ. e. til 1. júní, er með öllu óþarft, því að jafnskjótt og ísa leysir og snjó tekur af jörð, streymir féð úr skóginum og leitar þangað sem gras er að finna, það sækist eftir grashögunum þegar þess er kostur. Ákvæðið er þannig þýðingarlaust.
Mér þætti því fara bezt á, að umrædd 1. málsgr. 7. gr. félli burt, en greinin látin byrja á orðunum: »Skógræktarstjóri og skógarverðir« o. s. frv. Og gefi eftirlitsmenn nákvæma skýrslu af ferðum sínum um þessi héruð, ef misfellur kynnu að verða á meðferðinni.
Ef nú sannaðist, að skógur eyðilegðist af beit, sem eg annars efast um, þá væri sjálfsagt að taka það mál fyrir.
Í Þingvallasveitinni fór skóginum fram, hann blómgaðist, þótt beitt væri á hann, ef hann sætti ekki annari verri meðferð. En hann eyðilagðist, þegar hann var hafður til kolagjörðar, og mátti þá sjá samfelda reykjarsvælu um allan skóginn. Þá var ekki á góðu von, tjónið var auðsætt.
En er þessum ófögnuði linti og innleiddir voru skozku ljáirnir, þá brá þegar til batnaðar, nema þar sem skógurinn var illa höggvinn eða rifinn upp með rótum.
Ef vel er tekið í taumana að því er skógarhögg snertir, þá hygg eg að sauðfjárbeitin sé tiltölulega hættulaus.
Aðalatriðið er í því efni, að ekki sé of margur fénaður hafður á takmörkuðu skógarsvæði. Þá er skiljanlegt, að skógurinn þoli ekki beitina til lengdar, ef of miklu fé er hrúgað á hann.
Vil eg skjóta því til nefndarinnar, að 7. gr. sé breytt, eins og eg hefi þegar nefnt, og skal skógræktarstjóra heimilt að taka í taumana, ef augljósar skemdir verða.
Vil eg leggja til, að 7. gr. verði borin upp í tvennu lagi.