21.07.1914
Neðri deild: 17. fundur, 25. löggjafarþing.
Sjá dálk 223 í B-deild Alþingistíðinda. (197)
2. mál, sauðfjárbaðanir
Framsögum. meiri hl. (Eggert Pálsson) :
Eg þarf ekki að halda langa ræðu. Það hefir verið tekið fram, að frv. er hvorki umfangsmikið né kappsmál, enda háttv. þm. Borgf. (H. S.) þegar lýst afstöðu meiri hluta nefndarinnar til þess.
Til að byrja með skal geta þess, að í nefndarálitið hefir slæðst prentvilla; þar stendur: »Á hina hliðina óttast meiri hlutinn fyrir það . . . .« þetta » fyrir« á að falla burt.
Þótt nefndarálitið sé stutt, er það samt nægilega ljóst. Það er aðallega tvent, sem veldur því, að meiri hluti nefndarinnar getur ekki aðhylzt frv. Í fyrsta lagi það, að þótt nokkrar óánægjuraddir með lögin kunni að hafa heyrzt í Eyjafjarðarsýslu, er oss ekki kunnugt um, að þau hafi valdið almennri óánægju annarstaðar og frá því sjónarmiði virðist því engin ástæða til að breyta þeim. Í öðru lagi erum vér þeirrar skoðunar, að það mundi veikja eftirlitið með sjálfum böðununum hjá hreppsnefndunum, ef öllum væri gefið frjálst að útvega sér baðlyf hvar sem sýndist og hreppsnefnd hefði engin afskifti af því hvort eða hvar þau væri fengin. Það mætti, ef til vill, líta svo á, að þannig þyrfti ekki að fara, svo framarlega sem alt af væri víst, að baðefni væri til. En því má einmitt búast við, að baðlyf vanti, ef hver einstakur má ráða útvegun þeirra. Þá gæti svo farið, að böðun félli alveg niður.
Enn er eitt atriði, sem til greina kemur í þessu máli, það sem sé, að miklar líkur eru til, að baðlyfin verði ódýrari, ef þau eru útveguð í einu lagi fyrir alt landið, heldur en ef hver kaupir sér. Það segir sig sjálft, að stórar birgðir af sömu vöru hljóta að fást við ódýrara verði tiltölulega, heldur en sama vara, keypt í smákaupum.
Minni hl. nefndarinnar heldur því fram, að einstaklingum sé örðugt að panta baðlyfin fyrirfram, vegna þess, að menn viti ekki hve mikið þeir þurfi: Þar á móti segir meiri hl. nefndarinnar, að hér geti ekki verið mikið í hættu. Bæði er hér um mjög lága fjárupphæð að ræða og í annan stað, ef of mikið er pantað, þá er þó baðefnið ekki ónýtt, þótt ekki sé brúkað þegar í stað, heldur getur geymst til næsta árs, og komið þá að notum, Svo að baðlyfjapöntun einstaklingsins getur það árið orðið þeim mun lægri, sem hún var óþarflega há árið áður.
Ennfremur taldi minni hl. að mönnum mundi veita erfitt að greiða borgunina á baðlyfjunum fyrirfram í tiltekinn tíma. Ekki get eg, og meiri hluti nefndarinnar, heldur gert mikið úr þeirri ástæðu. Eg geri þvert á móti ráð fyrir því, að hreppsnefndir mundu ekki ganga hart að mönnum í þessu efni. Eg tel víst, að sú regla mundi alstaðar komast á, að hreppsnefndirnar legði fram af hreppssjóði borgun í bili fyrir alla búendur hreppsins, fátæka sem ríka, og innheimta svo síðar þetta gjald hjá einstaklingunum, ásamt öðrum gjöldum til hreppssjóðsins.
Frekara þarf eg ekki að segja að sinni, og þar sem málið er alls ekkert kappsmál, þá munu báðir hlutar nefndarinnar una við þau úrslit, sem frumv. fær hér í deildinni.