20.07.1914
Neðri deild: 16. fundur, 25. löggjafarþing.
Sjá dálk 759 í B-deild Alþingistíðinda. (740)
13. mál, Bjargráðasjóður Íslands
Stefán Stefánsson :
Eg vildi að eins lýsa yfir þeirri skoðun minni á þessari rökstuddu dagskrá, að eg hallast eindregið að því, að hún verði samþykt Flutningsmenn þessa máls segja., að með þessarri breytingu á lögunum, sem farið er fram á í frumvarpinu, myndi óánægjan minka, en eg held einmitt að það myndi engu síður minka óánægjuna, ef þessi rökstudda dagskrá yrði samþykt og málið borið undir héraðsstjórnir. Það má vel vera, að þessi breyting áynni lögunum vinsældir í ýmsum kjördæmum, en eg álít hana ekki tímabæra, þó að hún kunni hins vegar að hafa við nokkur rök að styðjast. Viðvíkjandi því, að hún mundi alment vekja meiri samhug og ánægju með lögin, þá hefi eg ekki mikla trú á því. Vér vitum, að það hagar svo til í flestum sýslufélögum landsins, að einn hreppur stendur öðrum verr að vígi með að bjarga sér eða þola langsöm harðindi, og sýnist mér því eðlilegast og hagkvæmast, að sýslan öll beri byrðina, ef lægi við hallæri eða almannaneyð í þeim einstaka hreppi sýslufélagsins. Þessi breyting miðar að því, að auka hreppapólitík og veikja hugmyndina um hið almenna félagslíf. En færi nú svo, að það yrði ofan á í meiri hluta sýslufélaga á landinu að aðhyllast þessa breytingu, þá myndi eg þó fremur geta orðið henni fylgjandi þegar sá almenningsvilji væri fenginn, en að því óreyndu þykir mér varhugavert að gera svona, að mér sýnist, stórfenga breytingu.
Það spyr einhver, hvað kjósendur mínir segi um þetta? Það er ekkert á móti því, þótt sú spurning komi hér fram, því að í mínu kjördæmi var sterk alda vakin móti lögunum og hörðum orðum um þau farið, þó að einstakir menn væri þeim aftur eindregið fylgjandi, og áliti þau ein hin allra þörfustu lög. En í allri þeirri deilu, sem fram hefir farið í mínu kjördæmi um bjargráðasjóðslögin, minnist eg þess ekki, að þessari tillögu eða breytingu á lögunum hafi verið hreyft. Menn álíta þar, að því er eg veit bezt, að með sjóðnum eigi að vera stofnað til sameiginlegrar almennrar hjálpar, enda var sannarlega sú meining Bændaflokksins, sem mest vann að lögunum á síðasta þingi.
Eg álít engu spilt, þó að þessi rökstudda dagskrá verði samþykt og breyting á lögunum dragist í 1–2 ár. Vilji meiri hluti þjóðarinnar, að þessi breyting komist á, verður það sennilega ofan á innan þess tíma