27.07.1914
Neðri deild: 22. fundur, 25. löggjafarþing.
Sjá dálk 887 í B-deild Alþingistíðinda. (850)
27. mál, forðagæsla
Eggert Pálsson:
Eg tók það fram þegar við 1. umr., að eg væri á móti þessu frumvarpi. Í fyrsta lagi af því, að 1. gr. þess er í raun og veru óþörf, og bætir ekki úr því ástandi, sem nú er, og í öðru lagi af því, að 2. gr. gengur, oflangt inn á rétt einstaklingsins. Það er heimilað að taka frá mönnum og koma fyrir svo og svo mörgu af fé þeirra fyrir svo og svo háa meðgjöf, án þess að nokkur minsta trygging sé fyrir því, að eigandi fái þær aftur sómasamlega útlítandi að vori. Ef það á að vera heimilt, að svifta menn svo umráðum yfir fé sínu, þá ætti að minsta kosti að vera eitthvert ákvæði um, að það baki þeim ekki eignatjón, en það kemur hvergi fram.
Í þriðja lagi er eg mótfallinn frumv. af þeirri einföldu ástæðu, að eg get alls ekki felt mig við þetta forðagæzlugutl, í hverju formi sem það birtist. Það gerir aldrei neitt gagn, en gæti aftur á mót oft,í höndum samvizkulausra manna, gert stórt ógagn.
Þær breytingar, sem háttv. nefnd hefir stungið upp á að gera á frv. þessu, get eg heldur ekki séð að miði neitt til bóta, heldur jafnvel til hina gagnstæða. Í einni af brtill. nefndarinnar er meðal annars kveðið svo að orði, að ef forðagæzlumaður sjái fóðurskort fyrir hjá einhverjum búanda, þá skuli hann láta hreppatjóra vita, og sku1i þá hreppstjóri eða hreppsnefnd afla fóðurs eða koma fénaðinum fyrir á kostnað eiganda hvað sýnir þetta annað, en að þeir háttv. herrar, sem eru við þetta mál að fást, bera ekki hið minsta skynbragð á það mál, sem þeir eru þó að leitast við að setja lög um.
Eg get hugsað mér þessa nefndarmenn stadda einhversstaðar upp í sveitum í hreppsnefndarmannasporum í heyleysinu í vor sem leið. Mér er sem eg sjái þá, þegar hópar af mönnum koma til þeirra sem hreppanefndarmanna og: ekki biðja þá heldur bjóða, samkvæmt. þeim lögum, er þeir sjálfir hafa sett, að láta sig hafa nægilegt fóður fyrir fénað sinn. Eg trúi ekki öðru, en að þeim mundi þá finnast nokkuð örðugt að fullnægja þeirri skyldu, sem þeir eru hér að leggja hreppsnefndunum á bak, og það því fremur, sem þeirra eigin heyfengur — sem vel gæti átt sér stað væri farinn að minka. — Sannleikurinn er sá í þessu máli, að ef einstaklingurinn getur ekki eða vill ekki sjá fyrir sér sjálfur, þá geta aðrir ekki veitt honum þá forsjá sem dugar.
Eg veit, að það hefir litla þýðingu að tala frekara um þetta, því að líklega verður frv. samþykt, þótt það sé aldrei annað en pappírsgagn og vitleysan einber. Að minsta kosti bendir undanfarandi reynsla í þá átt.