31.05.1918
Neðri deild: 36. fundur, 29. löggjafarþing.
Sjá dálk 1058 í B-deild Alþingistíðinda. (1092)
55. mál, reglugerð fyrir sparisjóði
Stefán Stefánsson:
Það má vera, að ekki sje hyggilegt að lána fje úr sparisjóðunum með lágum vöxtum, en því óhyggilegra er það, að stofna til þess með óþörfum kostnaðarauka, að sjóðurinn geti ekki safnað sem tryggustum varasjóði. Sje varasjóðurinn stór, þá getur hann frekar borið þau óhöpp, sem á kunna að falla vegna ófullnægjandi trygginga, og þá er ekki óeðlilegt, þótt útlánskjörin geti orðið vægari, ef næg trygging er fyrir hendi til að borga skakkaföll, ef einhver verða. Sje á hinn bóginn varasjóðurinn lítill, í samanburði við það fje, sem stendur í útlánum, þá er bættan aftur því meiri. En reynist mögulegt, með lágum stjórnarkostnaði, að safna álitlegum varasjóði, þrátt fyrir það, þótt vaxtamunurinn á innlögum og útlánum sje lítill, er það góðra gjalda vert og mikið fyrir það gefandi að hafa svo hagkvæma lánsstofnun í sveitum.
Háttv. frsm. (E. Arna) hefir nú gefið þá skýringu, að sparisjóðir í löggiltum kauptúnum teljist ekki í sveit. En þetta er að mínu áliti hreinn misskilningur, eins og jeg hefi bent á, en eigi þetta að skiljast svo, þá getur orðið hvumleitt, þar sem fáment kauptún er í víðáttumiklu og mannmörgu hjeraði, að sparisjóðurinn geti ekki fengið undanþágu, sje hann starfræktur í kauptúnum. (E. Árna.: Þá er ekki annað en að starfrækja hann annarsstaðar). Já, mikið rjett, en það getur verið talsvert bagalegt að fá ekki undanþágu fyrir sjóðina, að eins fyrir það, að staðurinn er löggiltur, því að einmitt á slíkum stöðum verður flestum, sem sjóðina nota, hægast að reka þar sín sparisjóðserindi.
Það er nú ekki svo að skilja, að jeg geti ekki fallist á brtt. nefndarinnar í aðalatriðunum. En jeg sje ekki, að það sjeu nein útlát fyrir þá, sem vilja unna sparisjóðum í sveitum að vera starfræktir, að samþykkja brtt. mína. Hún yrði mörgum sparisjóðum til hagræðis, enda ekki rjett að gera óþarfar kröfur til þessara, fremur en annara stofnana landinu. Annars ætti það að vera hverjum manni hugleikið, að sparisjóðir komi sem víðast upp og eflist, því að þeir eru sannarlega flestum stofnunum notasælli, í hvaða sveit eða hjeraði sem þeir eru.