18.05.1918
Neðri deild: 26. fundur, 29. löggjafarþing.
Sjá dálk 56 í C-deild Alþingistíðinda. (1638)
43. mál, skipun læknishéraða o.fl.
Forsætisráðherra (J. M.):
Hv. 2. þm. S.-M. (B. St.) var að tala um það, að læknar hefðu talsvert ríflegar aukatekjur, þó að ekki væri hækkuð borgun þeirra. Það held jeg að sje nú eins og oft fer, að menn telja, að margir aðrir hafi meiri tekjur en þeir hafa í raun og veru. Það hefur verið reynt að grenslast eftir því, hve miklar aukatekjur læknar hefðu, og þær skýrslur, sem fengist hafa, hafa sýnt það, að þær eru miklu minni en menn hafa ætlað. í fámennum hjeruðum og strjálbygðum eru þær litlar. Jeg held, að óhætt sje að telja, að skýrslur þær, sem fengist hafa um þetta, sjeu fult svo áreiðanlegar eins og skýrslur yfir höfuð geta verið hjer á landi, og það sem út kemur er ekki glæsilegt, það er að segja, þegar maður tekur launin yfirleitt; þá hefur helmingur lækna ekki 1.000 kr. til jafnaðar í aukatekjur, en auðvitað er það misjafnt. Af 36 læknum reyndist að 17 þeirra hefðu til jafnaðar ekki nándar nærri 1.000 kr., ekki meira en 800 kr., eða meira en allur helmingur lækna landsins hefur ekki nema 800 kr., eða 2.300 kr. í laun alls. Nú getur hugsast, að nokkrir læknar hafi smávegis tekjur af búskap, en það vita þeir sem þekkja, að það er svo lítill ábati af því að það er ekki teljandi. Þá er það, sem var nefnt áðan, að læknar hefðu meðalasölu. Þar til er því að svara, að það er ekki til ábata fyrir þá, því að það reynist svo, að hvar sem læknar hafa getað komið þessu af sjer, þá gera þeir það með fúsu geði; þeir hafa þakkað fyrir hverja lyfjabúð, sem sett hefur verið, svo að þessi ástæða til að ekki þurfi að bæta við tekjur lækna er víst alveg röng. Hvað hættuna snertir fyrir almenning við þetta, þá er víst mjög lítið úr henni gerandi; jeg held líka að almenningur úti um land myndi ekki kvarta yfir þessu, og því óþarft fyrir hv. þm. að hræðast dóma hans um þetta mál. Í kaupstöðum held jeg að það sje svo, að sjúkrafjelög sjeu altaf að myndast og verða öflugri og öflugri, en ef þau væru ekki nógu öflug, væri hitt líklega betra, að ráða til þess að styrkja þau meira í dýrtíðinni til þess að bæta þetta upp. Hvað t. d. þennan eina fasta lækni, sem hjer er í Reykjavík, snertir, þá má starf hans heita hverfandi í samanburði við aðra lækna hjer, og út af því, sem hv. 2. þm. S.-M. (B. St.) sagði, að sig varðaði ekkert um hvað borgað væri annarsstaðar, þá vil jeg nefna að það er nú orðið svo, að hinir ungu, efnilegu læknar vilja ekki setjast hjer að; þeir leita sjer annarsstaðar atvinnu; nú eru t. d. tveir efnilegir menn farnir af landi burt, annar þeirra hefir sest að í Danmörku, hinn í Noregi, og býst jeg við að svo fari um fleiri, ef læknar fá ekki þau laun, að þeir geti lifað af, svo að það er ekki rjett að segja það, að samanburður við önnur, nálæg lönd, komi okkur ekkert við.