12.09.1919
Neðri deild: 62. fundur, 31. löggjafarþing.
Sjá dálk 921 í C-deild Alþingistíðinda. (3446)
148. mál, stofnun verslunarskóla Íslands
Sveinn Ólafsson:
Hv. frsm. (M. Ó.) skoraði tvívegis og fastlega á þá, sem andvígir væru frv., að láta til sín heyra. Jeg vil verða við þessari áskorun, því að jeg er ákveðinn í því, að greiða atkvæði á móti frv. Jeg lít þannig á, að ekki sje brýn þörf á slíkri stofnun, sem hjer er ráðgerð. Verslunarstjettin er nú ekki svo illa að sjer, eða heillum horfin, að þörf sje á því, að setja upp nokkurskonar verslunarháskóla. Verslunarmenn eiga jafngreiðan aðgang að gagnfræðanámi og aðrir, en þá sjerstöku verslunarþekkingu geta þeir öðlast í verslunarskólanum, eins og hann er. Jeg sje ekki, að hann standi erlendum verslunarskólum neitt að baki, og leyfi mjer að neita því, að kunnáttuskortur eða fáfræði hái verslunarstjett vorri í samkepni við aðrar þjóðir. Hitt er alt annað, að utanfarir geta gert verslunarmenn, sem aðra, viðsýnni og fróðari, opnað nýjar leiðir, skapað sambönd og möguleika til ávinnings. Utanfaranna verður þörf, eins þótt verslunarháskóli verði stofnaður.
Vissulega kallar þörfin hjá oss frekar að um annað en þessa skólastofnun þörf, sem eigi eru efni á í svip að fullnægja. Þannig vantar gersamlega tekniska deild við háskólann, svo að alt þvílíkt nám verður að sækja til útlanda. Virðist þó öllu nær að reyna að koma upp vísi til þeirrar fræðslu hjer á landi, er á þroska sinn að miklu undir tekniskum dugnaði og hæfileikum nútíðarmanna, en að fitla við verslunarháskóla. Líkt mætti segja um efnarannsóknarstofu. Við eigum mjög ófullkominn vísi að henni, sem að eins að litlu leyti fullnægir þörfinni, og þó er slík stofnun í raun og veru einskonar hyrningarsteinn í öllu starfslífi þjóðarinnar, nauðsynleg vísindamönnum, læknum, bændum, sjómönnum, kaupmönnum, iðjuhöldum og handverksmönnum. Fjárskortur stendur þessum og öðrum nytsemdarstofnunum fyrir þrifum. En að því, er þennan skóla snertir, sem í ráði er að stofna, þá hygg jeg, að hann muni allmiklu dýrari en hv. frsm. (M. Ó.) gerði ráð fyrir. T. d. er þar gert ráð fyrir því, að 3 aðalkennararnir hafi að launum eins mikið og nú er lagt til beggja skólanna, verslunarskólans og samvinnuskólans. Þar við bætast svo áhöld, ljós og hiti. Þetta mundi því skifta talsvert miklu fje, að ógleymdum þeim launabótum, sem ekki mundu gleymast, þegar þetta væri orðinn ríkisskóli, kröfur gerðar um vandað húsrúm, kensluáhöld betri, o. s. frv.
En aðalástæða mín til að vera frv. mótfallinn er sú, að jeg sje ekki þörfina á þessum skóla, og því síður nauðsyn.