02.03.1921
Efri deild: 12. fundur, 33. löggjafarþing.
Sjá dálk 150 í D-deild Alþingistíðinda. (3555)
60. mál, viðskiptamálanefnd
Atvinnumálaráðherra (P. J.):
Jeg mun ekki tala langt mál um till. þessa. Þó vil jeg ekki láta ósvarað einu atriði í ræðu hv. flm. (H. St.).
Hann sagði, að innflutningsleyfi hefðu ekki verið veitt af því, að landsverslunin hefði ekki þolað samkepnina. Menn munu hafa skilið hann svo, að þetta ætti við um allar þær vörutegundir, sem landsverslunin verslar með, en það eru nær eingöngu kol, rúgmjöl, hveiti og sykur. Um þetta vildi jeg gefa upplýsingar.
Það er satt, að neitað hefir verið um innflutningsleyfi á kolum, nema til fiskiútgerðar. þetta var gert með ráði landsstjórnarinnar, og ástæður eru þær, að landsverslunin sat uppi með forða, og vildi stjórnin bíða fram til þings og láta þingið skera úr, hvort kolaverslun yrði frjáls framvegis.
Afskifti stjórnarinnar af innflutningi á hveiti og sykri hafa alls ekki verið til þess að hlífa landsversluninni. Þar koma alt aðrar ástæður til greina. Um sykurinn er það að segja, að landsverslunin hafði ráðstafað þeim birgðum, sem hún fjekk í sumar og haust, áður en verðlækkunin kom, en sá sykur, sem hún fjekk síðast, sýndi sig að þola vel samkepni við þann, sem heildsalar fluttu inn. Landsverslunin þurfti þar engrar hjálpar eða hlífðar. Hins vegar vildi stjórnin, að farið væri sparlega með gjaldeyrinn. Þegar verðfallið byrjaði, komu umsóknir um innflutning á geysimiklu af sykri, og ef alt hefði verið látið frjálst, en á hinn bóginn skömtun á sykrinum, hefði langsamlega óþarflega mikið fje verið bundið í sykri og það á óheppilegum tíma, meðan verðlækkunin var ekki hálfnuð.
Svipað er segja um hveitið. Samkvæmt skömtuninni á að eyðast 1/3 minna hveiti en venjulega og því eigi ástæða til að kaupa jafnmiklar birgðir. Auk þess var stjórninni kunnugt um, að kaupmenn og landsverslun ætla að reyna að fá heilan farm af hveiti frá Ameríku, og þá með betri kjörum en hægt er að fá hveiti frá Englandi.
Þetta alt getur nú tilvonandi nefnd rannsakað og komist að raun um, hvað hæft er í því, sem þeir bera fram, sem hæst hrópa móti landsverslun. En mig uggir, að þeir eti orð hver eftir öðrum, að órannsökuðu máli. Að minsta kosti mátti sjá á ræðu hv. flm. (H. St.), að hann var ekki kunnugur því, er hann ræddi um, enda var ekki alt satt, sem hann sagði. (H. St.: Hvað?). Það var margt. Jeg ætla ekki að eltast við það meira. Hv. nefnd fær tækifæri til að rannsaka það.