16.03.1923
Neðri deild: 21. fundur, 35. löggjafarþing.
Sjá dálk 194 í B-deild Alþingistíðinda. (249)
12. mál, aðflutningsbann á áfengi
Sveinn Ólafsson:
Jeg skal eigi tefja umræður neitt að ráði, en þar sem þrír andmælendur gegn brtt. minni hafa látið til sín heyra, vil jeg ekki láta þeim með öllu ómótmælt. Jeg var svo óheppinn að heyra ekki nema lítið eitt af því, sem hæstv. forsætisráðherra sagði, en heyrði þó nóg til þess, að jeg komst að því, að hann var í andstöðu við brtt. mína. Aftur á móti heyrði jeg, að hv. 4. þm. Reykv. (MJ) var að fiksa við það, að þingið mundi eiga erfitt með að ganga móti Spánarsamningunum. En þetta er í rauninni ekki annað er fyrirsláttur þeirra manna, er vilja binda oss um óákveðinn tíma við þessa smánarlegu samninga. Hitt segir sig sjálft, að ef undanþágan verður tímabundin, heldur það málefninu vakandi hjá þingi og stjórn um að leita nýs markaðar fyrir fiskinn, en hætt er við, ef undanþágan verður ekki tímabundin, að viðleitnin dofni smátt og smátt.
Jeg skal kannast við það, að lítið hefir orðið ágengt um útvegun á nýjum markaði næstliðið ár, enda ekki um langan tíma að ræða enn til slíkra tilrauna. Jeg hefi ekki sjeð skýrslur sendimanns stjórnarinnar til Suður-Ameríku, en mjer er kunnugt um, að nú eru að opnast leiðir til nýs markaðar, sjerstaklega í löndum austur með Miðjarðarhafinu. t. d. í Grikklandi, og á ströndum Svartahafs og víðar, og jafnvel í Alexandríu og annarsstaðar á Afríkuströndum. Hygg jeg horfur þar allgóðar, en sölutilraunum þarf að halda áfram þar austur frá, og er brtt. mín fram komin með fram til að ýta á eftir þeim.
Hjer hefði jeg staðar numið. hefði hv. þm. Dala. (BJ) eigi komið hjer með ýmsar nýstárlegar og fáheyrðar kenningar um þetta mál. Var það nánast þáttur úr gamalli þingsögn, er hann var að skýra frá og sem litla þýðingu hefir fyrir úrslit þessa máls. Komst hann að niðurstöðum, sem engan þarf að undra, er þekkir til skáldgáfu hans. Meðal annars gat hann þess, að skaði landsins myndi nema 10–12 miljónum, ef eigi væri gengið að samningunum. Var þessu slegið fram í fyrra, en er alveg ósannað og í raun og veru ósannanleg fjarstæða. Var þessu og svarað þá, og þarf jeg eigi að ræða um það nú, enda kemur það minni tillögu ekkert við.
Um málið sem sjálfstæðismál skal jeg ekki heldur deila. Þarf engan að furða á því, þótt háttv. þm. Dalamanna (BJ) telji þetta viðskiftamál, en eigi sjálfstæðismál; það kannast allir við þessa kenningu hans frá síðasta þingi, og var ekki trútt um, að sumum þætti þá þessi sjálfstæðisgarpur vera farinn að losna í ístöðunum.
Jeg hefði þó fyrirgefið háttv. þm. þetta gönuhlaup frá málefninu, hefði hann eigi að ræðulokum komið með tvær kenningar, svo fáránlegar og fjarstæðar, að jeg vissi ekki, hvort jeg átti að líta á þær eins og mismæli eða alvörumál. Á jeg þar við það, er háttv. þm. vildi hafa undirboð á vínunum, svo að ríkið bolaði kauplæðingana út á versluninni hjer innanlands. Með þessari hollu og skemtilegu samkepni vill hann láta ríkið vera allsherjar vínveitanda. Hin kenningin hjá háttv. þm. var sú, að nota skyldi vínin sem uppeldismeðal fyrir hina uppvaxandi kynslóð, sem þannig mundi læra að þekkja mismun góðs og ills. Þykir mjer skörin vera farin að færast upp í bekkinn, er slíkar orðræður hljóma á Alþingi sjálfu. Alþingi bannlandsins. Þarf jeg eigi að eiða orðum gegn þessari fjarstæðu frekar. Hún mótmælir best sjálfri sjer.