03.04.1924
Neðri deild: 41. fundur, 36. löggjafarþing.
Sjá dálk 1801 í B-deild Alþingistíðinda. (1244)
90. mál, bæjarstjórn í Hafnarfirði
Magnús Jónsson:
Jeg veit ekki, hvort til er nokkur slíkur talsháttur, en svo mætti þó vel vera, að ljettasta hismið brenni best. Það vill að minsta kosti oft reynast svo í þessari hv. deild. Jeg á annars undurhægt með að skilja afstöðu hv. 1. þm. G.-K. í þessu máli. Hann bar hjer fram mikilvægt hagsmunamál þessa sama bæjar, sem jeg að vísu ekki gat fylgt að öllu leyti, en þó að nokkru, og var það felt fyrir honum. Það mál var þó svo mikilsvert, að það hefði vel mátt ríða á efnalegri afkomu alls þorra manna í Hafnarfirði. Jeg get því skilið, að þessum hv. þm. finnist ekki mikið til koma, að nú sje komið fram með svona frv. og það samþykt. Því það verður ekki með neinu móti hægt að neita því, að þetta er mjög lítilsvert smámál. Það má auðvitað mála alt svart og yfirdrífa, en með rökum verður tæplega sýnt fram á það, að hjer sje um þá allra minstu nauðsyn að ræða. Jeg man það vel, að þegar jeg var í bæjarstjórn á Ísafirði, þá voru ekki komnar hlutfallskosningar þar, en meiri hl. reyndi ávalt að velja eins hæfa menn í nefndirnar og hann átti kost á. Þeir sáu, sem eðlilegt var, að hitt myndi aðeins leiða af sjer tjón fyrir alla hlutaðeigendur. Eins var hjer á Alþingi áður en hlutfallskosningar voru viðhafðar. Og ef við svipumst vel um, þá sjáum við brátt, að jafnvel þar, sem hlutfallskosningar eru, þá er ekki ávalt valið í slíkar nefndir eftir hæfileikum manna, heldur fer það stundum eftir ýmsu öðru. Það eru t. d. ekki altaf tómir mentafrömuðir, sem eiga sæti í mentamálanefnd o. s. frv. Það er yfirleitt engin skynsamleg ástæða til að ætla, að meiri hluti útiloki þá menn, sem eru vel hæfir, en taki aðra illa hæfa í staðinn, því það hlyti að hafa álitshnekki í för með sjer og erfiði fyrir þá sjálfa og ýmsan annan skaða og koma meiri hlutanum í koll fyr eða síðar. Það væri sama sem að skaða sjálfa sig með því vopni, sem þeir hefðu í höndum, og er varla ætlandi öðrum en vitskertum mönnum eða þá steinblindum af ofstæki.
Að því er snertir þá röksemd, að þetta sje rjett að gera til samkomulags, þá lít jeg svo á, að ekki sje ávalt sjálfsagt, þótt einhver fari að rífast út af einhverju, að láta undan honum, bara til að forðast ófrið og deilur.
Því er nú svo varið jafnvel þar, sem hlutfallskosningar eru, að það er samt meiri hl., sem ræður og skömmin skellur á eða heiðurinn hlotnast.
Jeg vil enn taka það fram, að jeg tel þetta frv. ekki neitt háskalegt, svo jeg sje því mótfallinn af þeirri ástæðu. En það er lítilfjörlegt og það hafa eiginlega engar óskir komið fram um, að það sje afgreitt, þó svo sje látið heita í greinargerð frv., að það sje fram komið eftir ósk nokkurra manna. Og það sýnir best undirbúningsleysið, að farið er að safna áskorunum eftir á. Þannig er hjer fyrirliggjandi ósk um þetta frá einum bæjarfulltrúa í Hafnarfirði, dagsett í fyrradag. Jeg var á móti afgreiðslu þessa máls í allshn. af því, að jeg fann ekki neina ástæðu til þess, að þetta frv. yrði samþykt, en alls ekki af því, að þetta sje mjer hitamál eða jeg sje því mótfallinn í sjálfu sjer.