26.02.1924
Neðri deild: 8. fundur, 36. löggjafarþing.
Sjá dálk 1190 í C-deild Alþingistíðinda. (2656)
30. mál, þingfararkaup alþingismanna
Jakob Möller:
Það var misskilningur hjá hv. flm. (JK), að jeg stæði nú upp í því skyni að mótmæla frv. þessu. Jeg var að vísu á móti líku frv. árið 1922, en það var alveg sjerstök ástæða, sem þá kom til greina, því frv. var þá borið fram í sambandi við frv. um afnám dýrtíðaruppbótar embættismanna, en jeg var því mótfallinn, að hún yrði afnumin eða lækkuð. Hefði samþ. þess frv. verið skoðuð sem yfirlýsing til embættismanna ríkisins frá þinginu, að það ætlaðist til þess að þeir gæfu eftir uppbótina. Hefði það verið sama og víta kröfu þeirra um dýrtíðaruppbót, og vildi jeg ekki láta það spyrjast, að Alþingi gerði sig sekt í slíku.
En það var annað, sem gerði það, að jeg kvaddi mjer hljóðs að þessu sinni. Hv. flm. (JK) komst svo að orði um ferðakostnað þingmanna, að ekkert vit væri í lengur að hlíta handahófsreikningum þeirra. Það var þetta, sem jeg gat ekki látið standa ómótmælt, að þm. væri brugðið um handahófsreikninga. Jeg hefi einu sinni átt sæti í þeirri nefnd, sem um þá reikninga á að fjalla. Get jeg borið vitni um það, að það voru skýrir og óvefengjanlegir reikningar, sem þm. lögðu fram það ár. Voru þeir sundurliðaðir og fylgiskjöl öll óaðfinnanleg. Jeg vil ekki með þessu segja, að þeir reikningar hafi allir verið hæfilega háir. Jeg geri ráð fyrir, að þm. hefðu getað ferðast á ódýrari hátt, en reikningarnir eru rjettir engu að síður og því engir handahófsreikningar. Jeg vildi hreyfa þessum andmælum af því, að hjer er ekki einasta borin sök á þm. þá, sem hlut eiga að máli, heldur og einnig á þingfararkaupsnefnd þingsins. Og þótt jeg hafi ekki nema einusinni átt sæti í þeirri nefnd, þá vildi jeg mótmæla slíkum áburði, ekki einasta fyrir hönd þeirra manna, sem þá áttu sæti í henni, heldur og líka þeirra þingmanna, sem hana hafa skipað á undanförnum þingum.
Einn reikning mintist hv. flm. (JK) á, frá þm. V.-Sk. 1921, Gísla sýslumanni Sveinssyni. Jeg þori að fullyrða, að hann hafi ekki reiknað með kostnað við legu sína hjer í Reykjavík. Hann gaf reikninginn með það fyrir augum, sem það hefði kostað hann heilbrigðan að fara heim hið hraðasta eftir þinglausnir. Það má því að nokkru leyti kalla þennan reikning handahófsreikning, en auðvitað var heimferðarreikningur tilsvarandi heimanferðarreikningi Og yfirleitt eru reikningar þingmanna þannig úr garði gerðir, að þeim fylgja fylgiskjöl fyrir hvern eyri, svo að ekki kemur til mála, að þingmenn fjefletti ríkissjóð með því að draga sjer fje á þennan hátt. Hitt er annað mál, hvort þingmenn ferðist altaf eins ódýrt og auðið er.
Annað atriði kom mjer einnig til að taka til máls, þar sem hv. flm. (JK) lagði til, að málinu yrði vísað til allshn. Jeg býst við, að hann telji þetta fjárhagsmál, og á frv. því að sjálfsögðu að fara til fjhn. Til þeirrar nefndar var málinu og vísað 1922. Jeg skal fyrir mitt leyti láta það afskiftalaust, læt aðra ráða um það. (JK: Jeg get vel fallist á, að frv. sje vísað til fjhn.)
En nú vil jeg skjóta því til hv. flm., hvort þeir vilji ekki ganga lengra. Ef þeim þykir ekki fært að fyrirskipa þingmönnum að vinna kauplaust, mætti ákveða með lögum að borga fæðiskostnað þeirra á hæfilega dýrum matsölustað, ennfremur sjá þeim fyrir gistingu á sæmilegu gistihúsi, svo sem Hjálpræðishernum. Það gæti jafnvel komið til mála að stofna sameiginlegt mötuneyti fyrir þingmenn, og horfir alt þetta til sparnaðar.
Það er ekkert nýmæli að ákveða þingmönnum ferðakostnað. Svo hefir áður verið gert, en frá því verið horfið aftur. Það þótti ekki annað fært en að láta þingmenn gefa reikninga, enda geta ýms atvik legið til þess, að ferðir verði mönnum dýrari en unt er að sjá fyrir. Fyrir þetta mætti girða með því að setja í lög, að þingmenn skuli fluttir í pósti fyrir ákveðið burðargjald, eða láta póstsjóð sjá um flutninginn, þinginu að kostnaðarlausu.